8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı Cevapları – 2. Ünite (2024-2025)

EditörLast Updated: 31 Ağustos 2024

33 minutes read

Tarih Ders Kitabı Cevapları — 8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı Cevapları

8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı Cevapları 2. Ünite başlıklı bu yazımızda 8. sınıf MEB inkılap tarihi ders kitabındaki tüm ünitelerin içindeki soruların cevaplarını hazırladık.

8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı Cevapları 2. Ünite yazımızda aşağıdaki bölümlerde yer alan soruların cevaplarını hazırladık;

ÜNİTE BAŞINDA: “Anahtar Kavramlar” bölümündeki kavramları açıkladık.
ÜNİTE İÇİNDE: “Konu Başı”, “Konu Ortası”, “Konu Sonu”, “Etkinlik” ve “Tartışalım” bölümlerindeki soruları yanıtladık.
ÜNİTE SONUNDA: “Ölçme ve Değerlendirme” bölümündeki tüm soruları yanıtladık.

Ders: Tarih Ekibi tarafından hazırlanan 8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı Cevapları 2. Ünite hakkında eklemek istediklerinizi aşağıdaki yorum bölümünü kullanarak bize iletebilirsiz.

Bu Yazının İçindeki Başlıklar:

8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı 2. Ünite Cevapları

8. sınıf inkılap tarihi ders kitabının ikinci ünitesi olan Milli Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar, sekiz kazanımdan oluşmaktadır. Aşağıda bu dört kazanıma yönelik soruların cevapları bulunmaktadır.

Anahtar Kavramlar

8. sınıf inkılap tarihi ders kitabının ikinci ünitesi olan Milli Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar ünitesinin Anahtar Kavramlar bölümünde yer alan 9 kavramı açıkladık.

Genelge Nedir?

Yönetmeliklerin uygulanabilmesi adına kılavuzluk etmesi amacıyla ilgili kişilere gönderilen yazıya tamim ya da genelge denmektedir. Yönetmeliğe bağlı kalınarak hazırlanırlar.

Kuvâ-yı Millîye Nedir?

Milli kuvvetler anlamına gelen Kuva-yı Milliye aynı zamanda milis kuvvetler anlamındadır. Mondros Ateşkes Antlaşması ile birlikte ülkede işgal edilen toprak sayısının artışıyla ve işgale yönetimin tepkisiz kalması sonucunda Türk halkının vatani duygular sayesinde toplanarak hayata geçirdiği düzensiz ve bölgesel direniş bütünüdür.

Misak-ı Millî Nedir?

Ulusal Ant ve Milli Yemin anlamına gelen Misak-ı Milli siyasi manifesto olarak tanımlanan altı maddeye sahip bir bildiridir. Bildiri içeriği I. Dünya Savaşı’nı bitiren barış antlaşmasındaki Türkiye’nin onayladığı asgari alandaki barış şartlarını kapsamaktadır.

İttifak Nedir?

Sözlük anlamı ortak yararları kapsayacak karşılıklı amaçlar için kurulan ilişkiler olan ittifak I. Dünya Savaşı’nda Avusturya, Almanya, Osmanlı, Bulgaristan ve sonrasında İtalya’nın da katıldığı ortak pay güden bir kuvvettir.

İtilaf Nedir?

Anlaşma ve Müttefik Devletler olarak da bilinen itilaf devletleri Rusya, Britanya İmparatorluğu ve Fransa’dan oluşmuş bir ittifaktır.

Ateşkes Nedir?

Savaşan karşılıklı tarafların birbirleri ile olan her çeşit hücum hareketinin geçici bir süreyle durması durumudur. Tek veya çok taraflı şeklinde ilan edilebilmektedir.

Kongre Nedir?

Herhangi bir konu özelinde çeşitli görüşmeler yapmak amacıyla, pek çok farklı ülkeden temsilcinin katılımı ile gerçekleşen uluslararası bir toplantıdır.

Manda ve Himaye Nedir?

Kendini yönetme gücünün olmadığı varsayılan ülkelerin, kendi başlarına yönetilebilecek hale gelene kadar olan sürede farklı bir ülkenin yönetimi altında olması durumuna manda adı verilir. Himaye ise ülkelerin kendini yönetemeyeceklerini düşünerek kendileri için koruyucu bir ülke bulma durumudur.

Cemiyet Nedir?

Bir arada, toplu olarak yaşamlarını sürdüren canlıların oluşturmuş oldukları topluluğa cemiyet adı verilir. Belirli bir amaç veya düşünce etrafındaki kişiler tarafından kurulur.

Konu İçindeki Sorular

8. sınıf inkılap tarihi dersinin ikinci ünitesi olan Milli Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar ünitesinin konu başlıkları altında yer alan tüm soruları (Konu Başı, Konu Ortası, Konu Sonu, Etkinlik ve Tartışalım) yanıtladık.

“Dünya Savaşı” Kavramından Ne Anlıyorsunuz? Açıklayınız.

Dünya üzerinde varlığını sürdüren pek çok farklı ülkenin etkilendiği savaşlara dünya savaşı denmektedir. Yapılan bu savaşa tüm ülkelerin katılım göstermesi anlamına gelmemesiyle birlikte savaşa katılım gösteren ülke sayısının çokluğu, savaşın beraberinde getiriyor olduğu sonuçlar tüm dünya genelinde etkisini gösterecek derecede küresel olması sebebiyle dünya savaşı adı verilmektedir. Başlangıç aşamasında iki ya da birkaç tane ülkenin katılımı ile başlayan savaşlar olsa da anlaşmazlıklar ve çıkar ilişkileri sonucunda savaşa katılım göstermemiş diğer farklı ülkelerin hammadde, çıkar, toprak arayışı gibi çeşitlilik gösteren nedenlerle pek çok ülkenin birleşimi ve katılımı neticesinde büyük bir savaş yani dünya savaşı haline gelmektedir.

I. Dünya Savaşı’nın Çıkmasına Neden Olan En Önemli Etken Nedir? Araştırınız.

1. Dünya Savaşı’nın ortaya çıkmasına sebep olan sonuçlardan en önemlisi Sanayi Devrimi’dir. Sanayi Devrimi’nin ortaya çıkması ile büyük devletler hammadde ve pazar arayışı içine girişmişlerdir. Bu arayıştaki büyük devletler, kendilerine kıyasla daha küçük ve güçsüz olan devletleri kendi himayesi altına almaya çalışmıştır. Böylelikle kendilerinin hem hammadde hem de pazar ihtiyaçlarını karşılamayı amaçlamışlardır. Büyük devletlerin içinde bulunduğu bu hammadde ve pazar arayışı, git gide alevlenmiştir. Bir rekabete dönüşmeye başlamıştır.

Bunun sonucunda ise bir sömürgecilik yarışı ortaya çıkmış ve bu yarış 1. Dünya Savaşı’na sebep olan en önemli faktör olmuştur. Kısaca toparlamak gerekir ise birçok devlet üzerinde büyük ölçüde olumlu veya olumsuz etkilere yol açan 1. Dünya Savaşı’nın ortaya çıkmasına sebep olan faktörlerden en büyüğünün, 18. Yüzyıl’ın sonlarına doğru Birleşik Krallıkta ortaya çıkmış olan Sanayi Devrimi olduğu söylenebilir. Birleşik Krallık’ta ortaya çıkıp zamanla tüm dünyaya yayılan Sanayi Devrimi, insan gücü ile üretimden buhar gücü ile çalışan makineler ile üretime geçişe verilen isimdir.

I. Dünya Savaşı Sırasında Taraf Değiştiren Devlet Hangisidir? Söyleyiniz.

1. Dünya Savaşı, 28 Temmuz 1914 tarihinde İtilaf Devletleri ve İttifak Devletleri olarak ikiye ayrılan taraflar arasında gerçekleşmiş bir savaştır. İtilaf Devletleri olarak adlandırılan grupta bulunan başlıca devletler; İngiltere, Fransa, Rusya, Amerika Birleşik Devletleri, Romanya, Japonya iken İttifak Devletleri olarak adlandırılan grupta bulunan devletler ise; Almanya, Avusturya – Macaristan İmparatorluğu, Bulgaristan ve Osmanlı İmparatorluğudur. Ancak savaşın başlamasından yaklaşık 1 sene sonra yani 1915 senesinde başta İttifak Devletleri’nde bulunan İtalya savaş sırasında taraf değiştirerek İtilaf Devletleri’nin tarafına geçmiştir.

1914 yılında başlayıp 1918 yılına kadar devam eden ve neredeyse tüm dünyayı etkisi altına alan bu savaşta kazanan taraf aralarında İngiltere, Fransa, Rusya, Amerika Birleşik Devletleri, Romanya, Japonya gibi devletlerin bulunduğu İtilaf Devletleri grubu olmuştur. Savaşın sonucunda kazanan taraf olan İtilaf devletleri, Kaybeden taraf olan, içinde Osmanlı İmparatorluğu’nun da bulunduğu İttifak Devletleri’ne, çok ağır maddeler içeren çeşitli antlaşmalar imzalatmıştır. Savaşın ardından milyonlarca asker şehit olurken, birçok can ve mal kaybı yaşanmış, yeni devletler ortaya çıkmış, yönetimde değişiklikler olmuş ve yeni bir dünya düzeninin temelleri atılmaya başlanmıştır.

Alsas-Loren Bölgesi’nin Hangi Özelliği Fransa ve Almanya Arasında Sorun Oluşturmuştur? Araştırınız.

Fransa’nın 1871’de Sedan savaşında Alsas-Loren bölgesini Almanya’ya kaybetmesi üzerine 1. Dünya Savaşı‘nda bunu geri almak ister. Alsas-Loren bölgesi demir, kömür vb. madenler açısından çok zengindi ve 1. Dünya Savaşı’nda demir, kömür gibi kaynaklar açıkça bir zenginlikti. Alsas-Loren’ deki bu kaynaklar savaş esnasında ulaşım, silah üretimi… gibi alanlarda kullanılmaktaydı. Fransa bu bölgeyi kaybettiği için demir kömür vb. kaynaklardan mahrum kalıyordu fakat 1.dünya savaşının ardından Versay Antlaşması‘nın ardından Alsas-Loren’in bir kısmı Fransa’ya bırakıldı. Yeni gelen Fransızlar bölgeyi hızlı bir şekilde Fransızlaştırmaya başladı.

Uzak Doğu Ülkeleri Hangileridir? Araştırınız.

Uzak Doğu, 1. Dünya Savaşı’ndan önce İngiltere’nin Hindistan’daki topraklarıydı. Fakat 1. Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’yı merkez alıp Avrupa’ya göre bölgelere verilen isim olmuştur. Dünya savaşlarının ardından Osmanlı “Yakın doğu” Orta Asya’daki topraklar “Orta Doğu” daha doğuda kalan ülkeler ise Uzak doğu olarak adlandırıldı. Günümüzde Brunei, Miamar, Doğu Timor, Vietnam, Çin, Japonya, Tayland, Malezya, Bangladeş, Filipinler, Singapur, Sri Lanka, Moğolistan, Güney Kore, Kuzey Kore ve Çin cumhuriyeti Uzak Doğu ülkeleri arasında bulunmaktadırlar.

Mustafa Kemal’in I. Dünya Savaşı Öncesinde Yaptığı Bu Konuşma Onun Hangi Kişilik Özelliğini Yansıtmaktadır? Söyleyiniz.

(Bu soru sayfa 40’taki metne göre yanıtlanmıştır.)

Mustafa Kemal Atatürk, öncelikle askeri görüş yeteneğini kullanmaktadır. Çünkü Mustafa Kemal Atatürk başta özellikle kendi taraflarında bulunan Almanya’yı takip edip öncelikle Almanya’ya ne olacağını anlamıştır. Gerek Almanya’nın İngiltere, ABD ve Rusya ile kurduğu ilişkiler gerek Almanya’nın ittifakındaki ülkeler, bu ülkelerin sahip olduğu stratejiler gene aynı şekilde bu ülkelerin İngiltere, ABD ve Rusya ile kurduğu ilişkiler ile Almanya’nın baştaki askeri gücünü, başta aldıkları kararları, karşı tarafın Almanya hakkındaki bilinen veya tahmin edilen planları, Almanya’nın savaşın ortalarında ve savaşın sonlarına doğru aldığı kararlar ve Almanya’nın savaş sırasında elde ettiği zaferler veya kazandığı maddi veya manevi güçler ile Almanya’nın gene savaş sırasında kaybettiği savaşlar, topraklar ve diğer şeylerin sonucunda aldıkları maddi ve manevi hasarları Mustafa Kemal Atatürk bunları fark ederek yorum yapması askeri yeteneğini gösterir.

Ayrıca Mustafa Kemal Atatürk’ün savaş sırasında yaptığı yorum sonrası Almanya’nın ağır yenilgi aldığının görülmesi Mustafa Kemal Atatürk’ün askeri yeteneği ile de beraber önceden de doğru tahmin yapıldığı görülmektedir yani ileri görüşlülük de Atatürk’ün sahip olduğu özellikler arasında gösterilebilir.

Aşağıdaki Devlet Başkanlarına Ait Konuşmaların Hangi Ülkelere Ait Olduğunu Boşluklara Yazınız.

(Bu soru sayfa 40’taki metne göre yanıtlanmıştır.)

Birinci boşluğun yerine Almanya gelmelidir çünkü Almanya ve İngiltere gibi hızlı sanayileşebilen ülkelere göre sanayileşme konusunda biraz geç kalmıştır ve bu yüzden de Almanya birkaç sömürge ele geçirmek istemektedir. Ayrıca Almanya Osmanlı ile kendi tarafında savaşmaları için Osmanlı Devleti ile aralarını iyi tutmuştur.

İkincisi boşluğun yerine İngiltere gelmektedir çünkü İngiltere, Sanayi İnkılabı’ndan en çok kar eden ülkedir ve birçok ülkeyi özellikle Afrika ülkelerini sömürge devlet haline getirmiştir o yüzden de güneş batmayan ülke olarak geçmektedir. Fakat İngiltere gün geçtikçe daha çok sömürge kazanmak istemekteydi ve bu yüzden de petrol bölgesi olan Türkiye, İran ve Irak tarafına göz dikti. Bu yüzden de Osmanlı Devleti’nin karşısında savaşa girmiştir.

Üçüncü boşluğa ise İtalya gelmelidir. Çünkü gene Almanya gibi sanayi inkılabından fazla yararlanamadıklarından dolayı Trablusgarp’ı ve Osmanlı egemenliğindeki 12 Adalar bölgesini ele geçirmek istemişlerdir. Bunun için savaşlara girdiler ve kazandılar fakat Avrupa (özellikle İngiltere) İtalya’nın çok fazla güç sahibi olmasını istememekteydi. Bu yüzden de rahatsızlık durumu olmuştur.

Sonuncu Boşluğa ise Rusya gelmelidir çünkü sıcak denizler yani Akdeniz’i Ruslar uzun zamandır istemekteydi. Zaten bu yüzden de birkaç başarısız girişim yaptılar. Ayrıca kendi ırklarından olan fakat Türk topraklarında olan ırklarını kendi taraflarına çekmek için baskı uyguladılar ve kışkırttılar.

Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı Başladığındaki Tutumu Nedir? Açıklayınız.

Osmanlı-Rus savaşının ardından, İngiltere tarafından Osmanlı’nın toprak bütünlüğünün korunma politikasından vazgeçildi ve parçalanması taraftarı devletler ile iş birliğine gidildi. Bu gelişmeler sonucunda II. Abdülhamid, Osmanlı’nın yerinde durarak parçalanmaktan kurtulamayacağını anladı. Dönemde Osmanlı’nın başlıca sıkıntıları; siyasi bir yalnızlık içerisinde bulunması, son zamanlarda toprak kaybetmesi ve diğer milletlere vermekte olduğu kapitülasyonlardan elde ettiği zarardı. Parçalanmaktan kaçınmak ve sorunlarına çözüm bulmak için, siyasi bütünlüğünü yeni tamamlamış Almanya ile iş birliğine gitmeye karar verdi. Savaş başlamadan önce taraflar, üçlü itilaf devletleri ve Osmanlı’nın da dahil olduğu üçlü ittifak devletlerinden oluşmaktaydı.

Osmanlı başta İngiltere ile görüşüp itilaf devletlerinin tarafında savaşa katılmaya çalışsa da, İngiltere’nin uygulamakta olduğu Osmanlı’nın topraklarını parçalama politikası sebebiyle reddedildi. Bu durumda Osmanlı, Almanya ile anlaşıp ittifak devletlerinin olduğu tarafta savaşa katılmak zorunluluğunda kaldı. Savaşın başında tarafsızlığını belirtse de, aynı zamanda seferberlik ilan etmesi savaşa katılacağının güçlü kanıtlarındandı. Fiilen savaşa girmesi ise, Yavuz ve Midilli gemilerinin Rus limanlarını bombalaması ile gerçekleşmiştir.

Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na Girmesine Yol Açan Temel Sebep Nedir? Açıklayınız.

Osmanlı Devleti’nin savaş başlamadan önceki tutumunda da belirtildiği üzere, Osmanlı Devleti 1. Dünya Savaşı’nda bir taraf almak zorundaydı. İçinde bulunduğu durum, birçok devletin Osmanlı’nın topraklarını parçalamak için izlediği politikalar, son zamanlarda kaybettiği topraklar, diğer milletlere verdiği kapitülasyonlar, açık pazar haline gelmesi, kapitülasyonlar ve pazar haline gelmesi sebebiyle yerli üreticinin para kazanamaması, milliyetçilik akımından etkilenmesi, silahlanma ve kalkınma yarışı, dış borçlar, Sanayi Devrimi sonrası diğer ülkelerden geri düşmesi, kaynak arayışı ve devletler arası bloklaşmalarda bir yer edinememesi (diğer adıyla siyasi yalnızlık) gibi sebepler dolayısıyla savaşa girmiştir.

Aynı zamanda; hükümetin Alman hayranlığı ve dolayısıyla Almanya’nın kazanacağını düşünmesi ve İngiltere’den ret alması gibi olaylar da neden ittifak devletlerinin tarafında savaşa girdiğini göstermektedir. Bütün bu sebeplere bakıldığında, Osmanlı’nın savaşa girmesinin temel sebebi toprak bütünlüğünü korumaktır (parçalanmaktan kaçınmak, kaybettiği toprakları geri almak).

Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’nda Tarafsız Kalması Mümkün Olabilir Miydi? Tartışınız.

1. Dünya Savaşı 28 Temmuz 1914-11 Kasım 1918 yılların gerçekleşmiştir ve merkezi Avrupa’dır ve adındandı anlaşılabileceği gibi dünya çapında gerçekleşmiş bir savaştır. Dünya çapında gerçekleşen bu savaşa Fransa, İngiltere, Rusya İmparatorluğu, Sırbistan, Portekiz, Romanya, İtalya Yunanistan gibi birçok ülke itilaf Avusturya-Macaristan, Almanya, Bulgaristan ve Osmanlı devletinin içinde bulunduğu ittifak devletleri adı altında gerçekleşmiştir. Osmanlının bu birinci dünya savaşında tarafsız kalıp kalamayacağı konusuna geldiğimizde ise Osmanlı’nın bu savaşta tarafsız kalmasının pek mümkün olmadığını söyleyebiliriz.

Osmanlı’nın bu savaşta tarafsız kalamayacağının nedenine savaşta çok fazla devlet ve imparatorluğun etkilenmiş olmasının yanı sıra Osmanlı Devleti’nin siyasi geçmişi, jeopolitik konumu, toprak büyüklüğü, ekonomik sebepler ve Balkan savaşlarında kayıplar ile Osmanlı Devleti ister istemez savaşa dahil olacaktı. Yani Osmanlı Devleti savaşa katılmak istemese bile başka Devletlerin ona savaş açması ile her şekilde savaşa dahil olacağı için savaşta tarafsız kalma gibi bir seçeneği yoktu.

Yukarıdaki Şemaya Baktığınızda Cephelerin Savunma, Taaruz ve Yardım Cepheleri Olarak Gruplanmasının Sebebi Nedir? Açıklayınız.

(Bu soru sayfa 43’teki şemaya göre yanıtlanmıştır.)

Osmanlı Devleti 28 Temmuz 1914 ve 11 Kasım 1918 yılları arsanda gerçekleşmiş olan ve Fransa, İngiltere, Rusya İmparatorluğu, Sırbistan, Portekiz, Romanya, İtalya Yunanistan gibi birçok ülke itilaf olarak, Avusturya-Macaristan, Almanya, Bulgaristan ve Osmanlının ittifak olarak katıldığı bu savaşta askeri gücünü savunma, taarruz ve yardım cephesi olarak gruplandırdığını görebiliriz. İttifak devletleri olarak birlikte hareket ettikleri bu savaşta Osmanlı hem diğer ittifak devletlerine yardım etmeli hem kendini savunmalı hem de saldırıda bulunmalıydı.

Aynı anda yardım, savunma ve taarruz yapması gereken Osmanlı devletti çözümü savaşta askeri birliklerini cephelere ayırmakta buldu. Osmanlı Devleti askeri birliklerini Taarruz cepheleri, Savunma cepheleri ve müttefiklere yani diğer ittifak devletlerine yardım ettiği cepheler olmak üzere 3’e ayırdığını görebiliriz. Osmanlı devletinin yaptığı bu gruplandırmadaki cephelere taarruz cephesi için Kafkas cephesi ve Kanal cephesi müttefiklerine yardım ettiği cephelere Romanya cephesi, Makedonya cephesi ve Galiçya cephesi kendini gelen saldırılardan korumak için ise savunma cepheleri olan Çanakkale cephesi, Irak cephesi Hicaz – Yemen cephesi ve Suriye Filistin cephesi gibi örnekler verilebilir.

Osmanlı Devleti Sınırları Dışında Olan Cepheler Hangileridir? Söyleyiniz.

(Bu soru sayfa 43’teki metne göre yanıtlanmıştır.)

Osmanlı 1. Dünya Savaşı’nda İttifak Devletleri arasında yer alarak savaşa sonradan dahil olan devletelerden birisidir. Osmanlı büyük bir alana sahip olması bazı yanlardan avantaj bazılarından da dezavantaj sağlamaktaydı. Fazla devletle sınırı olduğu için geniş bir coğrafyada savaşıyordu ve bu da müttefiklerinin işine gelmekteydi. Ancak Osmanlı tarafından bakacak olursak ise bir sürü cepheye o kadar mühimmat ve asker yetiştirilmesi çok zordu. Osmanlı kendi sınırlarındaki cepheler dışında devlet sınırları dışında da 3 cephede savaşmaktaydı. Bu cephelerin hepsi ülkenin batısında yer alan Doğu Avrupa’daydı.

Bunlar Galiçya Cephesi, Romanya Cephesi ve Makedonya Cephesiydi. Bu cephelerde kendi müttefikleri olan Almanya, Avusturya-Macaristan ve Bulgaristana sınırlarının dışında yardım ediyordu. Bu cephelerin amacı Almanya ile arasındaki demiryolunun güvenliğini sağlamak, müttefiklere yardım etmek, karşı saftaki devletlerin İstanbul’a ulaşmasını engellemekti. Bu üç cephe genelinde başarıları olsa da Osmanlı Devleti bu cephelerden Galiçya Cephesinde yenilgiye uğramıştır, diğerlerinde ise Romanya Cephesi Bulgaristan’ın savaştan çekilmesiyle kapanmış ve Makedonya Cephesi ise Sırbistan’a yardım etmek amacı ile açılmış ve başarılı olunmuştur.

Osmanlı Devleti’nin Sevk ve İskân Kanunu’nu Çıkarmasında Ermenilerin Hangi Eylemleri Etkili Olmuştur? Açıklayınız.

1. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı Kafkasya Cephesinde mücadele verirken Ermenilerin ayaklanması sonucu Sevk ve İsyan Kanunu’nu çıkartmıştır. Osmanlı Devleti Kafkasya Cephesinde Rusya ile zorlu şartlar altında savaşırken Ruslar tarafından Osmanlı Devleti’ne karşı kışkırtılan Ermeniler, çeteler kurarak Osmanlı birliklerine zararlar veriyordu. Bu çetelerin örgütlenmesinde genelde Hınçak ve Taşnak örgütleri öncü oluyordu. Ermeniler zamanla çeteler halinde yakınlarındaki Osmanlı köylerine de saldırıp oradaki halkı katliam etmeye başladılar. Ermeniler Ruslara casusluk yapıp Osmanlı Devletinden bilgiler sızdırıyorlardı. Ermeniler cephe yakınında bulunan köprü ve yolları da imha ederek Rusların işgal çalışmalarını kolaylaştırmıştır.

Osmanlı Devleti de Ermenilerin bu hareketlerine karşı Ruslara yardım etmelerini önlemek için ve köylere yapılan yağmaları durdurmak için 27 Mayıs 1915 tarihinde Sevk ve İskan Kanunu’nu çıkartarak Ermenileri bugünkü Suriye’nin bulunduğu topraklara sürmüştür. Günümüzde de bu hareket Ermeniler tarafından sözde Ermeni Soykırımı olarak her yıl 24 Nisan’da Dünya gündemine getiriliyor.

Çanakkale Deniz Savaşları’nın Kazanılmasında Nusrat Mayın Gemisi’nin Rolünü Açıklayınız.

Nusrat mayın gemisi Çanakkale Savaşlarında Osmanlı donanmasının savaşı kazanmasında büyük etki etmiştir. Bu etkiyi Karanlık Liman Harekâtı ile göstermiştir. Karanlık Liman Harekâtı 7 Mart’ı 8 Mart’a bağlayan gecede Karanlık Limana Yüzbaşı Tophaneli İsmail Hakkı Bey ve Mayın Grup Komutanı Yüzbaşı Hafız Nazmi Bey komutasında mayın dökülmesiyle gerçekleşmiştir. Mayın dökülecek yerin karanlık liman olarak seçilmesinin nedeni Karanlık Limanın öğle saatlerinde bile karanlık olmasıdır zaten ismini de bu özelliğinden dolayı kazanmıştır. Karanlık Liman bu özelliği sayesinde mayın döküldüğü zaman İngilizlerin keşif raporunda fark edilmemiştir. Bombardıman günü İngiliz gemileri keşif raporundaki “Temiz” sözcüğüne güvenerek Çanakkale boğazına girer fakat boğazda Nusrat mayın gemisi tarafından döşenen 20 tane mayınla baş başa kalırlar ve bu sayede Osmanlı İmparatorluğu Çanakkale deniz savaşlarında başarı sağlamıştır.

“Ben Size Taarruzu Emretmiyorum, Ölmeyi Emrediyorum!” Mustafa Kemal’in Bu Emri Vermesi Onun Hangi Kişilik Özelliğini Gösterir? Söyleyiniz.

Mustafa Kemalin “Ben size taarruzu emretmiyorum ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman içinde yerimize başka kuvvetler ve başka komutanlar alabilir.” cümlesini kurması onun vatansever, kararlı ve cesur bir kişi olduğunun göstergesidir. Mustafa Kemal Atatürk bu cümleyi Çanakkale Savaşlarında 19. Tümene bağlı olan 57. Alaya söylemiştir. 57. Alay Mustafa Kemal’in emrine tamı tamına uyarak muhteşem bir kahramanlık simgelemiştir. 57. Alayın tamamı şehit olmuştur fakat savaşın kazanılmasında çok büyük etki göstermişlerdir.

“Ben Size Taarruzu Emretmiyorum, Ölmeyi Emrediyorum!” Mustafa Kemal’in Bu Emrinin Askerler Üzerinde Nasıl Bir Etki Oluşturduğunu Kendi Cümlelerinizle Açıklayınız.

Mustafa Kemal’in bu sözü söylediği süre zarfına Çanakkale bölgesindeki çatışma son hızıyla devam etmekteydi. Ne kadar savunulsa da asker sayısı bakımından çok sayıda olan İtilaf Kuvvetleri’nin Gelibolu Yarımadası’na yapmış olduğu çıkartma başarılı olmuş ve o andan sonraki çatışmalar kara üzerinden devam etmekteydi. Mustafa Kemal ve askerleri “meşhur 57. Alay” dar bir geçişte beklemekteydi. Ama bu geçiş düşman askerleri tarafından çapraz ateşe maruz bırakılmaktaydı. Askerler ise bu çapraz ateşe adım attıkları an bir mermi yiyebileceklerini farkındaydılar. Askerlerinin ilerlemeye, taarruz etmeye çekindiğini gören Mustafa Kemal, “Ben size taarruzu değil, ölmeyi emrediyorum” emrini vermiştir.

Cephanenin az olduğunu söyleyen bir askere de “Cephaneniz yoksa süngünüz var” demiştir. Mustafa Kemal’in bu kararlılığını gören 57. Alay’ın askerleri de tabiri caiz ise gaza gelmiştir. Komutanlarının kararlılığını ve taarruz etmekteki korkusuzluğunu farkeden 57. Alay aynı kararlılığa ve korkusuzluğa erişmiş ve taarruz etmiştir. Sonuç olarak bu söz Mustafa Kemal’in sahip olduğu cesareti askerlerine aşılamakta başarılı olmuştur.

Mustafa Kemal’in Çanakkale Savaşı’nda Elde Ettiği Başarılar, Onun Millî Mücadele’deki Konumunu Nasıl Etkilemiştir? Açıklayınız.

Çanakkale Savaşı’nın başlamasından önceki zamanlarda Almanya’dan komutan desteği olması amacıyla gönderilen Leman von Sanders Paşa’nın emri ile Mustafa Kemal Edirne – Tekirdağ civarlarına gönderilmiştir. Daha sonrasında ise diğer komutanları ikna eden Mustafa Kemal Çanakkale cephesinde görev alabilmiştir. Çanakkale Cephesi’nde aldığı her başarı halka duyurulmuş ve halkın Mustafa Kemal’e karşı olan güven ve sevgisi kat kat artmıştır.

Vatanı savunmak için canını ortaya koyan bu kahramanın savaş kaybedildiğinde dahi yıkılmayıp yurdu düşmanlardan arındırmaya çalıştığını gören Türk halkı Mustafa Kemal’e büyük saygı duymuştur. Milli Mücadele esnasında gittiği her şehirde onu tanıyan, seven ve destekleyen kişilerin varlığı Mustafa Kemal’in Milli Mücadele’deki pozisyonunu etkili kılmıştır. Bu sayede halkın gözüne giren Mustafa Kemal, halkı daha kolay örgütlemiş, Milli Mücadele ve onun sonrasında gelen Kurtuluş Savaşı’nda başarı elde edip Türkiye Cumhuriyeti’ni kurmuştur.

Bomba Sırtı Muharebeleri’nde 276 Kiloluk Mermiyi İnsanüstü Bir Güçle Kaldıran Seyit Onbaşı’nın ve Üç Dakika Sonra Öleceklerini Bildikleri Halde Savaşa Devam Eden Askerlerin Duygularını Kendi Cümlelerinizle İfade Eden Bir Yazıyı Defterinize Yazınız.

(Bu soru sayfa 48’teki metne göre yanıtlanmıştır.)

Çanakkale’nin geçilemeyeceğini sergileyen cesur yürekli Seyit Onbaşı ve şahadete koşan askerlerimiz kahramanlıklarını kanıtlamışlardır. Çanakkale ve Seyit Onbaşı cephesindeki askerlerimiz Allah’a olan güçlü imanlarıyla beraber vatanseverlikleriyle beraber savaşın galibi olmuşturlar. Bu duygularını sağlayan şeyler şunlardır; insanlar öleceklerini anladıkları zaman inançlarına ve nesillerinin devamlılığına odaklanırlar. Savaş gibi ölümün neredeyse kesin bir sonuç olduğu durumlarda savaşan askerler akıl sağlıklarını kaybetmemek için kendilerini hayata bağlayan bu iki temel ögeye sıkı sıkı sarınırlar. Vatanseverlik duyguları nesillerini devam ettirme isteklerinden, güçlü imanları ise ölüm sonucu hiçliğe düşme korkusunu engellemek içindir.

Bu yüzden askerler ölümden bir nebze dahi korkmayarak vatanlarının değerli topraklarını ve vatanları içerisinde yaşayan değerli çocuklarını korumak pahasına ölümü bile göze almışlardır. Elbette ki her asker güçlü imana veya nesillerini devam ettirme arzusu içinde değildi. Bu askerlerin sayısı azınlıkta olmasına karşın bu askerlerin de hayat amacı savaşmak olduğundan gayelerini yerine getirerek ölmeyi yeğlemişlerdir.

Yandaki Metinde Mustafa Kemal İle Liman Von Sanders Arasında Nasıl Bir Taktik Anlaşmazlığı Vardır? Açıklayınız.

(Bu soru sayfa 51’deki metne göre yanıtlanmıştır.)

İngilizlerin iki gün gibi kısa bir sürede saldırı gerçekleştireceği Hint kökenli bir asker kaçamağı tarafından dile getirilmişti. Başta Musta Kemal Paşa olmak üzere Refet Bele ve Ali Fuat bu bilginin doğruluğuna inanıyorlardı. Liman Von Sanders’in düşüncelerine göre İngilizler mantıken ancak demir yolu üzerinden bir saldırı gerçekleşmesi mümkündü. Liman Von Sander’e göre Hint kökenli asker kaçamağının söyledikleri düşülmemesi gerekilen bir komplo sözdü. Fikir ayrışımına rağmen sonucunda birlikler çöl tarafından gelecek bir taaruzu karşılayacak şekilde yerleştirildi.

Ancak bu yerleştirme Mustafa Kemal Atatürk ile Liman von Sanders arasında bir taktik anlaşmazlığına sürükledi. Sebebi ise Limon Von Sanders’in Seddülbahir’de yardım yapmaması olmuştur. Özetle Musta Kemal ve Liman Von Sanders’in arasındaki taktik anlaşmazlığı Hintli kaçamağın söylediklerine inanıp inanmamaları ve bunun sonucunda birlik yerleştirmelerini farklı mekanlarda yapma isteği yüzünden olmuştur.

Mustafa Kemal’in Görevi Tamamen Üstlenmesini Onun Kişilik Özellikleri Açısından Değerlendiriniz.

(Bu soru sayfa 51’deki metne göre yanıtlanmıştır.)

Atatürk’ün, Liman Von Sanders’in aksine sorumluluğu devir alması, onun liderlik ve ileri görüşlülük özelliklerini yansıtmaktadır. Halihazırda bulundukları konumda kazanma olasılıklarının oldukça düşük olduğunu anlayan Mustafa Kemal Atatürk, Hintlinin dediklerine de dayanarak büyük bir cesaret göstermiştir. Orduların geri çekilmesini emretmiştir. Direkt bir çatışmaya katılmadan ve düşmanla yüz yüze karşılaşmadan geri çekilmek, başarıdan ziyade korkaklık olarak görüldüğünden Atatürk ismini ve rütbesini riske atarak ve küçük düşürülmeyi göze alarak büyük bir cesaret ve ileri görüşlülük örneği göstermiştir.

Aynı zamanda, Liman Von Sanders’in kendisi yapmasa bile Atatürk’e kendi tabiriyle “yeşil ışık” vermesi, Atatürk’ün gücüne ve liderliğine güvendiği anlamına gelmektedir. Bu metin parçasından görülebilecek bir diğer özellik ise Atatürk’ün, askerleri ve onların canlarını Osmanlı’dan daha önde tuttuğudur. Askerlerine karşı olan bu merhamet duygusu da onları büyük bir ihtimalle kazanamayacakları bir savaşa toprak uğruna göndermemesi ile anlaşılabilir.

Liman Von Sanders’in Suriye Cephesi’ni Terketmenin Sorumluluğunu Üzerine Almaması ve Türklerin Aralarında Çözecekleri Bir Sorun Olarak Görmesi Doğru Mudur? Tartışınız.

(Bu soru sayfa 51’deki metne göre yanıtlanmıştır.)

Limon Von Sanders, savaşılmaya hazır Suriye cephesinden savaşmadan ayrılarak geri çekilme emrini vermeyi reddetmiş ve bu kararı Türklerin kendi aralarında çözmesi gereken bir sorun olarak yorumlamıştır. Limon Von Sanders’in neden bu şekilde düşünmüş olduğu, birkaç farklı gerekçe ile temellendirilebilir. Bu gerekçelerden ilki, Mustafa Kemal ile aralarında geçen konuşmada da bahsettiği üzere, kendisinin yabancı olması ve bu nedenle bölgenin maddi, manevi ve kültürel değerlerini bilmemesi olabilir.

Böyle bir durumda olan bir kişinin bu toprakları terk etme kararını vermek istememesi doğal karşılanabilir. Düşüncesinin bir başka sebebi de cephenin ön safhalarında savaşan kişilerin Türk olması söylenebilir. Limon Von Sanders, Osmanlı liderlerine herhangi bir şekilde danışmadan toprak kaybetmek ile Türk kanı dökmek arasındaki seçimin Türk olmayan biri tarafından yapılmasını doğru görmemiş ve bu nedenle Mustafa Kemal Atatürk’ün kararını onaylamış olabilir.

I. Dünya Savaşı’ndan Sonra Sivil Kayıpların Önlenmesi ve Uluslararası Barışın Sağlanması Amacıyla Hangi Teşkilatlar Kurulmuştur? Söyleyiniz.

Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra kurulan cemiyetlerden biri Milletler Cemiyeti’dir. Uluslararası barışı sağlamak amacıyla kurulmuştur.

Antlaşmanın Wilson İlkeleri’yle Çelişen Yönleri Nelerdir? Açıklayınız.

(Bu soru sayfa 54’teki antlaşmaya göre yanıtlanmıştır.)

Mondros Ateşkes Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu ve İtilaf Devletleri arasında 1. Dünya Savaşı sonrasında imzalanmıştır. Bu Antlaşma Osmanlının fiilen sona ermesini sağlamıştır. Bunun yanında On Dört Madde ya da On Dört Nokta olarak da bilinen Wilson ilkeleri, Amerika Birleşik Devletleri başkanı Woodrow Wilson tarafından 8 Ocak 1918 tarihinde ilan edilen dünyanın yeni düzenine ilişkin görüşleri. Wilson’un tüm ulusların kendi egemenliklerini almasını savunurken Mondros ile Osmanlı’nın yönetimi İtilaf Devletlerine verilmiştir. Wilson ilkelerine göre sömürgeciliğe karşı olarak yenilen devletlerden toprak alınmaz. Mondros Osmanlı Devletinin sömürülmesi yoluyla planlanan bir anlaşma nedeniyle Wilson maddeleri ile çelişmektedir. Buna ek olarak Wilson gizli antlaşmaların önüne geçmeyi amaçlamıştır ancak Mondros Osmanlı’nın paylaşıldığı birçok antlaşmaya ev sahipliği yapmıştır.

Osmanlı Ordusunun Terhis Edilmek İstenmesinin Sebeplerini Açıklayınız.

(Bu soru sayfa 54’teki antlaşmaya göre yanıtlanmıştır.)

Mondros Ateşkes Antlaşması sonucunda Osmanlı ordusunun terhis edilmesi ile ilgili madde bulunmaktadır. Bu maddenin varlığının temel sebebi, Osmanlının sınır içindeki güvenliğini sağlamak vardır. Ayrıca bunun yanında da sınırların korunması için de Osmanlı ordusunun terhis edilmesi, yani askerlerin bir nevi askerlik mesleklerinden emekli olması gibi bir kâğıt imzaladıktan sonra ordudan ayrılması kararı alınmıştır.

Antlaşmanın Hangi Maddeleri Osmanlı Devleti’ni Askeri Olarak Kısıtlama Amacı Taşımaktadır? Açıklayınız.

(Bu soru sayfa 54’teki antlaşmaya göre yanıtlanmıştır.)

Mondros Ateşkes Antlaşması’nın iki ve üçüncü maddesine bakıldığında, ikinci maddede Türk sularındaki tüm torpido, torpido tarlaları ve kovan yerlerinin yerinin gösterilmesi söylenmektedir. Ayrıca ikinci maddede, denizlerdeki tüm diğer engellerin yerlerinin açık edilmesi ve eğer istenilirse, bu engelleri kaldırmaya ve taramaya yardımcı olmaları söylenmiştir. Üçüncü maddeye bakıldığında ise ikinci madde ile benzer olarak Karadeniz’de bulunan torpillerin yerlerinin söylenmesi istenmiştir. Bu iki madde Osmanlının kendini korumasını kısıtlar niteliktedir.

Bunların yanında, Osmanlı ordusunun belli bir kısmının terhis edilmesi ile ilgili beşinci madde bulunmaktadır. Bu maddede, Osmanlı’nın tüm ordusunun sadece iç güvenliğin sağlanmasını amaçlayan kısım ve sınırları koruyan kısım haricinde tamamının terhis edilmesi kararı alınmıştır. Altıncı maddede Osmanlı’nın tüm savaş gemilerinin Osmanlı suları veya Osmanlının işgal ettiği sularından herhangi birinde bulunmaması, direkt olarak teslim olması ve limanlarda kilitli, tutuklu bir şekilde bulundurulması belirtilmiştir. Bu dört madde Osmanlı’yı askeri olarak kısıtlar niteliktedir.

Antlaşmanın 7. Maddesinin Ortaya Çıkardığı En Önemli Sonuç Nedir? Açıklayınız.

(Bu soru sayfa 54’teki antlaşmaya göre yanıtlanmıştır.)

Anlaşmanın yedinci maddesi İtilaf Devletlerinin Osmanlıyı işgal etme hakkının bulunduğunu söyler. Bu madde sonucunda anlayabiliriz ki, İtilaf Devletlerinin ortaya atacağı herhangi bir “güvelikleri açısından tehdit oluşturan” durum ile Osmanlı işgal edilebilecektir. Bu da Osmanlı’yı yasal olarak işgale açık hale getirir. Ki bu antlaşmanın uygulanışına bakılırsa Antalya’nın işgal edildiği görülür.

Halkın Örgütlenmesini Engellemeye Yönelik Maddeler Hangileridir? Açıklayınız.

(Bu soru sayfa 54’teki antlaşmaya göre yanıtlanmıştır.)

12. maddede belirtildiği üzere Osmanlı hükümetinin haberleşmesi dışında tüm haberleşme araç gereçlerinin ve ulaşımın İtilaf Devletlerinin elinde olacaktır.

Mondros Ateşkes Antlaşması’nı Osmanlı Devleti’nin Geleceği Açısından Kısaca Değerlendiriniz.

(Bu soru sayfa 54’teki antlaşmaya göre yanıtlanmıştır.)

Osmanlı açısından bu antlaşma, çok önemli bir antlaşmadır. Önemli olması iyi bir etkisi olduğu anlamına gelmez. Ben Osmanlı olsaydım, bu antlaşmayı imzaladıktan sonra intihar ederdim. Böyle son bir şey yapıp artık tezeğe battığınızı ve kurtulamayacağınızı hissedersiniz ya, onun gibi bir durum. Osmanlının her şeyini kısıtlayan bir antlaşmadır.

Mustafa Kemal’in Antlaşmayla İlgili Görüşlerinde Osmanlı Devleti’nin Nasıl Bir Tehlikeyle Karşı Karşıya Bırakıldığından Söz Edilmektedir? Açıklayınız.

(Bu soru sayfa 56’daki metne göre yanıtlanmıştır.)

Birinci Dünya Savaşı, 1914 yılında başlamış bir savaştır. Başlayan bu büyük savaş, Temmuz 1914 yılında belli sebeplerden ötürü başlamıştır. Bu savaş 1918 yılında bazı anlamlaşmaların imzalanması sonucu sona ermiştir. Birinci Dünya Savaşı’nın isminden de anlaşılabileceği gibi bu savaş dünya tarihine büyük ölçüde yön vermiştir. Pek çok ülke bu savaşa katılım göstermiştir. Mustafa Kemal’in söylemiş olduğu “Ordular savaş gücünden yoksun ve zaten mevcut kuvvetler savunmasından aciz bir hale getirilmiştir.” Cümleye genel bir şekilde bakıldığında Osmanlı ordusunun artık silah, asker gibi hususlardan birçoğundan eksik olduğu anlaşılmaktadır. “Getirilmiştir” kelimesi ile de Osmanlı’nın bu hale gelmesinin sebebinin dış etmenler olduğu anlaşılabilmektedir.

Mustafa Kemal Atatürk tarafından söylenmiş ikinci paragrafa bakıldığında ise savaşın bitimi ile beraber yapılan ateşkes ve barış antlaşmalarının hepsinin Osmanlı’nın aleyhine olduğu ve bu anlaşmalar sonucunda Osmanlı’nın toprak ve savunma bakımından kötü durumda olduğu anlaşılabilmektedir. Tüm bunlar Osmanlı’nın savunma ve direnme gücünü kaybetmesine sebep olduğu için olası yeni bir saldırıda veya savaşta Osmanlı’nın ayakta kalması zorlaşmaktadır.

Yukarıda, Mondros Ateşkes Antlaşması İle İlgili Metinler Verilmiştir. Antlaşmaya, Yoruma Açık Maddeler Niçin Konulmuştur? Yazınız.

(Bu soru sayfa 56’daki metne göre yanıtlanmıştır.)

Mondros Ateşkes Antlaşması, 30 Ekim 1918 tarihinde imzalanmıştır. 1918 tarihinde imzalanmış olan Mondros Ateşkes Antlaşması, iki taraf arasında süregelmekte olan Birinci Dünya Savaşı’nı sona erdiren antlaşmadır. Mondros Ateşkes Antlaşması’nda kesinliği net ve açık olan pek çok maddenin yanında kesimliği tam olmayan ve belirsiz maddeler de bulunmaktadır. Mustafa Kemal antlaşmada bulunan bu maddelerin netleştirilmesini istemekteydi ve isteğini dile getiriyordu.

Mondros Ateşkes Antlaşmasına bu şekilde yoruma açık ve net olarak belirtilmemiş pek çok maddenin olmasının temel sebebi, antlaşması hazırlayanların yapacağı etik ve madde dışı hareketlerin yasal bir zemine oturtturulmasıdır. İtilaf Devletleri, Mondros Ateşkes Antlaşması’na bu şekilde maddelere ekleyerek amaçladıkları konu, antlaşma imzası sonrasında yapacakları Osmanlı Devleti’nin aleyhine ve Osmanlı Devleti’nin itiraz ederse haklı çıkacağı konuların hepsinde kendini haklayabilecekleri yasal dokümanlar oluşturup kendilerini haklı çıkarmaktır.