Dünya Tarihi

Takvim Nedir? Takvim Hesaplamaları Nasıl Yapılır?

Bu yazımızda zaman ve takvim kavramlarını tanımladıktan sonra ana hatlarıyla takvim ve zaman ile ilgili kavramlar açıklanacaktır. En sonunda ise takvim hesaplamaları konusu ile takvim çevrimeleri konusu incelencektir.

Okuma Önerisi: Bu konuya geçmeden önce Takvim Sistemleri Nelerdir? Türklerin Kullandıkları Takvimler başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.

Zaman Nedir?

Zaman kavramını gece ile gündüzün, haftaların, ayların, mevsimlerin ve yılların oluşumunu sağlayan soyut bir kavram olarak tanımlayabiliriz. Türkçe’de çağ olarak da adlandırılan zaman kavramı olayların oluş ve akış sırasını belirlerken, düzenli ve dönemli gök olaylarını birim olarak kullanmaktadır.

Zaman ile İlgili Kavramlar

Uzaklık-yakınlık, uzunluk-genişlik, oylum (hacim) vb. gibi kavramların ölçülerinde olduğu gibi, zaman ve onun ölçeği de görecelidir. İnsan olmasaydı zaman kavramı da olmazdı. Örneğin ayda insan ve başka canlı yok zaman kavramı da yok. Oraya ait ölçüleri biz kendi normlarımıza göre nitelemekteyiz. Orada da düşünen canlı varlıklar olsaydı belki ölçüleri de başka olacaktı. Zaman ile ilgili temel kavramlar şunlardır;

Gün:

Yeryuvarlağının kendi ekseni çevresindeki bir dönüş süresine gün denir.

Günün Alt Birimleri:

Günün alt birimleri saat, dakika, saniye ve salise’dir. Bunlar altmışar altmışar büyür ve küçülür.

Günün Üst Birimleri:

Günün üst birimleri hafta, ay, mevsim, yıl ve yüzyıl diye adlandırılırlar.

Takvim Nedir?

Türk Dil Kurumu sözlüğüne göre bir yılın günlerini, aylarını, sayılı günlerini gösteren, değişik biçimlerde yapılmış çizelgeye veya deftere takvim denilmektedir. Kısacası takvim zamanın, belli bir olay başlangıç alınarak sıralanmasıdır. Yukarıda as ve üst birimlerini sıraladığımız zamanın ancak üç birimi doğada vardır ve nesneldirler. Bunlar; gün, ay ve yıl kavramlarıdır.

Gün Nedir?

Güneşin sabah ufuktan doğup akşam battıktan sonra ertesi sabah yeniden doğuşuna dek geçen yani, bir gün ve bir gecelik zamana gün denilir. Bir başka deyimle gün, bizim kafamızın uydurduğu bir zaman ölçümü değil, bizim dışımızda yani, biz olsak da olmasak da oluşan ve akıp giden bir zaman birimidir.

Ay Nedir?

Ay ise gökteki Ay’ın, yeryuvarlağının çevresinde on beş gün, küçücük biçimden, her gün büyüyerek tam bir bütün olduktan sonra on beş günde küçülerek en küçük duruma gelişine dek geçen süredir ve bu süreye bir ay denilir. Daha doğru bir deyişle ay bu şekilde büyüyerek ve küçülerek yaptığı iki dolanımını 59 günde tamamlar. Bir gök ayı 29,5306 gün yani 29 gün 12 saat 44 dakika ve 3 saniyedir.

Yıl Nedir?

İnsanlar önce, oniki gök ayının geçmesi ile oluşan 354 günlük yılın bilincine vardılar. Yani her 12 ay geçtikçe yılın aynı mevsiminin aynı günlerine gelindiğini anladılar. Ancak bu gök ayına dayanan yıl (Lunar Year) 354 gün 8 saat 48 dakika 36 saniye sürer. Dünyanın güneş çevresindeki bir dönüşünden oluşan güneş yılı (Solar Year) ise 365 gün 5 saat 47 dakika 48saniye olduğundan, ay yılı güneş yılından 10 gün 20 saat 59 dakika 12 saniye daha kısa yani eksiktir. Bu eksiklik her 33 yılda bir yıl eder. Yani 32 güneş yılı yaklaşık olarak 33 ay yılına eşittir.

Takvim Hesaplamaları Nasıl Yapılır?

Bu bölümde yüzyıl hesaplamaları ile takvim çevirmeleri bulunmaktadır. Takvimler arası çevirmeleri aşağıdaki başlıkları inceleyerek yapabilirsiniz.

Yüzyıl Hesaplama Nasıl Yapılır?

Öncelikle yüzyılın mantığını anlatalım. Her 100 yılı yıl olarak 1 yüz yıl olarak değerlendiririz. Ama bu yüzyılı kaçıncı yüzyılın için de olduğumuz sorulduğu zaman şöyle hesaplarız. Geride kalan yüzyılın üzerindeki yüzyılı söyleriz.

Örnek: 1453 kaçıncı yüzyıldır?

1453 yılı 15. yüzyılın içindedir. 1453’e bazı kişiler 14. yüzyıl diyebilir. Ama burada dikkat etmeniz gereken nokta şudur. 1400 yıl 14 (on dört) yüzyıl yapar. Yani 14 yüzyıl bitmiş 15. yüzyılın içinde bulunmaktayız. Burada sayı olarak senenin başında 14 sayısını görünce 14. yüzyıl diyemeyiz. 14 yüzyıl geride kalmıştır.

Yüzyıl Hesaplama Kısa Yoldan Nasıl Yapılır?

Tarihteki son 2 rakam çıkarıldıktan sonra kalan bölüme 1 ekleyerek (+1) kaçıncı yüzyıl olduğunu bulabiliriz. Bu artı bir içinde olduğumuz yılı ifade ettiği için ekleriz.

Örnek: 2020 kaçıncı yüzyıldır?

2020 yılının son iki rakamını çıkaralım. Geriye 20 kalır. 20 rakamına 1 ekleyerek yüzyılı bulabiliriz. 20+1=21 yani 2020 yılı 21. yüzyıldır.

Takvim Çevirmeleri Nasıl Yapılır?

Takvim çevirmeleri için aşağıda örnekleriyle anlatmaya çalıştığımız formüller kullanılabilir. Ancak Türk Tarih Kurumu tarafından hazırlanan Tarih Çevirme Kılavuzu da takvim çevirme işlemlerinde pratik olarak kullanılabilir.

Miladi Yılı Hicri Yıla Çevirme

Miladi yıldan 622 çıkarılır. Kalan sayı 33’e bölünür. Bölüm sonucu kalan sayıya eklenir.

1993-622=1372
1372:33=41.5~42
1372+42=1414 (Hicri yıl)

Miladi Yılı Rumi Yıla Çevirme

Miladi yılı, Rumi yıla çevirmek için miladi yıldan 584 çıkarılır. Rumi yılı, miladi yıla çevirmek için ise 584 eklenir.

1993-584=1409 (Rumi yıl)

Hicri Yılı Miladi Yıla Çevirme

Hicri yıl 33’e bölünür. Bölüm Hicri yıldan çıkarılır. Sonuca 622 eklenir.

1414:33=42.8~43
1414-43=1371
1371+622=1993 (Miladi yıl)

Not: Bu konuyla ilgili Kozmografya Nedir? İlk Kozmografya Kitabı başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu Konuyla İlgili Yazılar

Başa dön tuşu

Metin kopyalamanın açılabilmesi için
lütfen web sitemizdeki herhangi bir reklama
tıklayarak bize destek olunuz.

Kapalı

Reklam Engelleyici Algılandı

Lütfen reklam engelleyicinizi kapatarak bize destek olunuz. Anlayışınız için teşekkür ederiz.