Tarih Dersi Öğretim Programı – Yeni Tarih Müfredatı (2023-2024)

EditörSon güncelleme: 16 Eylül 2023

5 dakika okuma süresi

Tarih Müfredatı — Tarih Dersi Öğretim Programları

Bu yazımızda tarih dersi öğretim programı başlığı altında tüm MEB tarih derslerinin öğretim programını pdf olarak hazırladık. 2023 yılında bu öğretim programları güncellendi.

Bu Yazının İçindeki Başlıklar:

Öğretim Programı Nedir?

Öğretim programı her bir ders için öğrencilerin ulaşması beklenilen genel amaçları içeren dokümanlardır. Öğretim programları bu amaçlar doğrultusunda öğrencinin edinmesi hedeflenen bilgi, beceri ve tutumları ifade eden kazanımlar ile bunların öğrencilere aktarılması sürecinde kullanılacak öğretim ve değerlendirme yöntem, teknik ve stratejilerine ilişkin açıklama, yönlendirme ve uyarıları kapsar.

Öğretim programları öğrencilerin her bir sınıf seviyesinde ulaşmaları gereken bilgi ve beceri düzeyini belirten öğrenme hedeflerini de ortaya koyar. Böylece öğretmene eğitsel liderliğinde yol gösterirken, velilere de çocuklarından neler beklemeleri gerektiği konusunda rehberlik yapar.

Tarih Dersi Öğretim Programı Hakkında Bilgi

Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın 2018 yılında hazırladığı en son 2023’te güncellediği tarih öğretim programları bu eğitim-öğretim yılında da kullanılacaktır.

Öğrencilere, geçmişe dair bilgiler verilmesi ve bu bilgiler aracılığıyla tarihe özgü çeşitli yeterlilik ve beceriler kazanmaları amacıyla hazırlanan Tarih Dersi Öğretim Programı, tarih biliminin doğasına uygun olarak sosyal bilimlerin farklı dallarının perspektif ve terminolojisinden yararlanılarak hazırlanmıştır. Bu öğretim programı anlayışı; öğrencilerin tarihteki farklı konulara bütüncül bir bakış açısıyla bakmasını sağlamanın yanında tarih derslerini daha anlaşılır ve zevkli hale getirmeye de yardımcı olacaktır.

Kronolojik ve tematik anlayışların bir araya getirildiği bir yaklaşımla düzenlenen bu öğretim programlarıyla, öğrenenlerin aktif olarak rol aldığı bir öğrenme ortamında tarihi bilginin yapılandırılması amaçlanmıştır.

Tarih Dersi Öğretim Programı Amacı

Tarih Dersi Öğretim Programı, 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu’nun 2. maddesinde ifade edilen Türk Millî Eğitiminin Genel Amaçları ile Türk Millî Eğitiminin Temel İlkeleri esas alınarak oluşturulan tarih dersi amaçlarını gerçekleştirmek üzere düzenlenmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan tarih öğretim programında tarih dersinin amaçları aşağıdaki maddelerde yer almaktadır.

Geçmişten bugüne insanlığın birikimli mirasını kavramak.
İnsanlık/Dünya, Türk ve Türkiye (Anadolu) tarihinin farklı dönemlerini anlamak için gereken kavram, olay, olgu, kişi ve kurum bilgilerini kazanmak.
Türk, İslam ve Türkiye tarihinde rol oynamış önde gelen siyasi ve sosyal teşekküller ile önemli şahsiyetleri tanımak.
Yaşanılan toplum, ülke ve dünyanın bugünlere nasıl geldiğinin farkındalığını kazanmak.
Günümüzde olup bitenleri yorumlamak. Geleceğe yönelik projeksiyonlar oluşturabilmeyi kapsayan bir tarih bilinci geliştirmek.
İnsanlık tarihi bağlamında Türk milletinin ve Türk kültürünün geçmişten bugüne serüvenini takip etmek ve anlamak.
Medeniyetimizin dayandığı temel değerleri kavramak ve benimsemek. Bunları davranışlara yansıtmak.
Tarihî bir olay veya olgunun yerel, ulusal ve uluslararası boyut ve etkileşimleri olduğu konusunda farkındalık oluşturmak.
Tarihî olayların, meydana geldiği dönemin siyasi, sosyal, kültürel, ekonomik ve dinî özelliklerini yansıttığını ve bu nedenle bir olayı değerlendirirken olayın meydana geldiği dönemin koşullarını dikkate almanın gerekliliğini kavramak.
Birincil ve ikincil kaynaklarda yer alan kanıtları belirleme, analiz etme, yorumlama ve değerlendirmeyi içeren tarihe özgü yeterlilik ve becerileri geliştirmek. Edinilen bilgilerin doğruluğunu ve geçerliliğini sorgulayarak kanıtla desteklenen çıkarımlarda bulunmak.
Milli kimlik ve aidiyet duygularını geliştirerek Türkiye’nin küreselleşen dünya içindeki yerini ve rolünü kavramak.
Geçmişin tarihî bilgiye dönüştürülmesi süreçlerinde tarihçilerin esas aldıkları ilkeler ile yararlandıkları yöntemleri ve kullandıkları becerileri birer yaşam becerisi haline getirmek.
Belirli bir tarihî olay veya olgunun farklı bakış açıları veya tarih görüşleri doğrultusunda çeşitli biçimlerde değerlendirilip yorumlanabileceği konusunda farkındalık oluşturmak. Bu farklı anlayışlara saygı duymak.
Toplumsal birlik ve dayanışmanın sağlanması ve sürdürülmesinin yanı sıra millî kimliğin oluşmasında ortak tarihin rolünü kavramak. Kültürel ve tarihî mirasa sahip çıkan bireyler olarak yetişmek.

Not: Bu konuyla ilgili olarak Tarih Dersinin Amaçları Nelerdir? Tarih Neden Öğretilir? başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.

Tarih Dersi Öğretim Programı Becerileri

Tarih biliminin doğası ve tarihçilerin çalışma yöntemlerine dayanan tarih dersi öğretim programı becerileri; öğrencilerin tarihsel kavramlar ile geçmişteki olayları, olguları, gelişmeleri, kişileri, yerleri ve ilişkileri kendi özgün bağlamları çerçevesinde ele alıp analiz ederek kavramalarını sağlamaya yönelik kapasite ve yeterlilikleri ifade eder. Tarihsel düşünme becerileri aynı zamanda; öğrencilerin kronolojik olarak akıl yürütmelerine, geçmişteki olay ve olgular arasında neden-sonuç bağlantıları kurmalarına, sosyal yapılar, kurumlar ve siyasi teşekküllerin zaman içerisinde geçirdikleri değişimleri ile süreklilik arz eden özelliklerini kavramalarına, geçmişteki olay ve olguları güncel olay ve olgularla ilişkilendirmelerine olanak sağlamayı amaçlar. MEB Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın hazırladığı tarih öğretim programına göre tarih dersi becerileri şunlardır;

Kronolojik Düşünme Becerisi
Tarihsel Kavrama Becerisi
Neden-Sonuç İlişkisi Kurma Becerisi
Değişim ve Sürekliliği Algılama Becerisi
Tarihsel Sorgulamaya Dayalı Araştırma Becerisi
Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi
Tarihsel Sorun Analizi ve Karar Verme Becerisi
Geçmişe Geçmişteki İnsanların Bakış Açısıyla Bakabilme Becerisi veya Tarihsel Empati

Not: Bu konuyla ilgili olarak Tarih Dersi Becerileri Nelerdir? (Yeni Müfredata Göre) başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.

Tarih Dersi Öğretim Programı Üniteleri

Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın 2018 yılında hazırladığı en son 2023’te güncellediği tarih öğretim programında tarih dersi üniteleri açıklanmıştır. Tarih müfredatında yalnızca tarih dersi ünitelerine değil tarih dersi konularına ve tarih dersi kazanımlarına da yer verilmiştir. Tarih dersleri ünite başlıklarını aşağıda inceleyebilirsiniz.

9. Sınıf Tarih Dersi altı üniteden oluşmaktadır.

Tarih ve Zaman
İnsanlığın İlk Dönemleri
Orta Çağ’da Dünya
İlk ve Orta Çağlarda Türk Dünyası
İslam Medeniyetinin Doğuşu
Türklerin İslamiyet’i Kabulü ve İlk Türk İslam Devletleri

10. Sınıf Tarih Dersi yedi üniteden oluşmaktadır.

Yerleşme ve Devletleşme Sürecinde Selçuklu Türkiyesi
Beylikten Devlete Osmanlı Siyaseti (1302-1453)
Devletleşme Sürecinde Savaşçılar ve Askerler
Beylikten Devlete Osmanlı Medeniyeti
Dünya Gücü Osmanlı (1453-1595)
Sultan ve Osmanlı Merkez Teşkilatı
Klasik Çağda Osmanlı Toplum Düzeni

11. Sınıf Tarih Dersi altı üniteden oluşmaktadır.

Değişen Dünya Dengelerı̇Karşısında Osmanlı Siyaseti (1595-1774)
Değişim Çağında Avrupa ve Osmanlı
Uluslararası İlişkilerde Denge Stratejisi (1774-1914)
Devrimler Çağında Değişen Devlet-Toplum İlişkileri
Sermaye ve Emek
XIX ve XX. Yüzyılda Değişen Gündelik Hayat

12. Sınıf Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi sekiz üniteden oluşmaktadır.

20. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti ve Dünya
Millî Mücadele
Atatürkçülük ve Türk İnkılabı
İkı̇ Savaş Arasındaki Dönemde Türkiye ve Dünya
II. Dünya Savaşı Sürecinde Türkiye ve Dünya
II. Dünya Savaşı Sonrasında Türkiye ve Dünya
Toplumsal Devrim Çağında Dünya ve Türkiye
21. Yüzyılın Eşiğinde Türkiye ve Dünya

Not: Bu konuyla ilgili olarak Tarih Dersi Üniteleri (Yeni Müfredata Göre) başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.

Tarih Dersi Öğretim Programı Kazanımları

Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın 2018 yılında hazırladığı en son 2023’te güncellediği tarih öğretim programında tarih dersi kazanımları açıklanmıştır. Tarih müfredatında yalnızca tarih dersi kazanımları değil tarih dersi konuları ve tarih dersi üniteleri de yer almaktadır. Tarih dersi öğretim programı içinde;

9. Sınıf: 28 Kazanım
10. Sınıf: 33 Kazanım
11. Sınıf: 20 Kazanım
12. Sınıf: 33 Kazanım

olmak üzere toplamda 114 kazanım yer almaktadır.

Not: Bu konuyla ilgili olarak Tarih Dersi Kazanımları başlıklı yazılarımızı da inceleyebilirsiniz.

Tarih Dersi Öğretim Programı Üniteleri, Kazanım Sayıları ve Süreleri

Tarih Dersi Öğretim Programı’nda yer alan üniteler, kazanım sayıları, kazanımların işlenişi için ayrılabilecek yaklaşık süre ile bunların ders saatlerine oranı aşağıda sunulmuştur.