Osmanlı Devleti’nin Kısa Sürede Büyümesinin Nedenleri

Bu yazımızda Osmanlı Devleti’nin kısa sürede büyümesinin nedenleri nelerdir? sorusunu maddeler halinde yanıtladık. İşte tüm ayrıntılarıyla Osmanlı Devleti’nin kısa sürede gelişmesine neden olan etkenler;

• Coğrafi Konumun Özelliği
• Doğu Roma’nın (Bizans’ın) Durumu
• Komşu Beyliklerle İlişkiler
• Avrupa’daki Yüzyıl Savaşları
• Osmanoğulları Ailesinin Özelliği
• Osmanlı Egemenliğinin Bölünmemesi
• Osmanlı Devlet Teşkilatının Durumu
• Osmanlı Ordusunun Durumu
• Osmanlıların İskan (Yerleştirme) Siyaseti
• Osmanlıların Tımar Uygulaması
• Fethedilen Bölgelerde Halka İyi Davranılması
• Fethedilen Toprakların Paylaşılması ve Yönetilmesi
• Gaza ve Cihat Anlayışı
• Anadolu ve Balkanlarda Siyasi Birliğin Olmaması

Osmanlı Devleti’nin Kısa Sürede Büyümesinin Nedenleri Nelerdir?

Osmanlı beyliği, yaklaşık olarak ilk 1300 de kuruldu. Kurulduğu dönemde o coğrafyada rekabet halinde birçok farklı beylik bulunmaktaydı. Bu beylikler arasında Osmanlı, daha büyük bir başarı elde etmiştir. Diğer beyliklere kıyasla çok daha kısa sürede büyüyebilmiştir. Bu hızlı büyüme nedeniyle varlığını daha uzun yıllar sürdürebilmiştir. Bu yazımızda, Osmanlı Devleti’nin kısa sürede büyümesinin nedenleri incelenmiştir. Ayrıca Osmanlı’nın neden diğer beyliklere göre daha hızlı büyüdüğü ortaya konmuştur.

Osmanlı İmparatorluğu, ilk kurulduğu zaman coğrafi olarak batıya daha yakın bir konumdaydı. Bu nedenle Osmanlı, doğuda beyliklerle rekabet etmedi. Osmanlı Beyliği bu durumdan kârlı çıktı ve bilgin yöneticiler ile birçok başarıya imza attı. Ayrıca fethettiği yerlerde hoşgörü ve saygı politikası izliyor olması, iskân politikasını uygulaması, ahilerin desteğini alması ve fetih amacı güttüğü yerlerde Osmanlı’ya karşı herhangi bir siyasi birliğin bulunmaması Osmanlı Beyliği’nin diğer Anadolu beyliklerinden çok daha hızlı bir şekilde büyümesini sağladı.

Anadolu ve Balkanlarda Siyasi Birliğin Olmaması

Bu nedenlerden ilki Anadolu ve Balkanlarda tehdit oluşturabilecek bir siyasi birliğin bulunmamasıdır. Osmanlı Beyliği kurulduğu zaman Anadolu’da rekabet halinde siyasi birlikten uzak birçok farklı beylik bulunmaktaydı. Ayrıca Balkanlarda da Osmanlı’nın ilerleyişini kesebilecek büyük ve güçlü bir siyasi birlik bulunmamaktaydı. Bu nedenle Osmanlı’nın ilerleyişinde bir sıkıntı ortaya çıkmadı.

Coğrafi Konumun Özelliği

Bu nedenlerden bir diğeri ise Osmanlı’nın coğrafi konumudur. Osmanlı, diğer beyliklere göre daha Batıda bulunmaktaydı. Bu nedenle beylikler ile rekabet etmek zorunda kalmadı. Batıya kolayca ilerleyebildi. Bu durum da Osmanlı’nın Doğuyla zaman kaybetmek yerine doğrudan batıya odaklanabilmesini ve odağını bu bölgede yoğunlaştırabilmesini sağladı.

Fethedilen Bölgelerde Halka İyi Davranılması

Ayrıca Osmanlı, fethettiği yerlerdeki halkı sömürmek ve fethettiği yerdeki halka zulmetmek yerine onlara karşı daha adil ve hoşgörülü bir tavır sergiledi. Bu durum da halkın Osmanlı karşısında direniş ya da isyan çıkarma ihtimalini azalttı. Osmanlı’nın kendi iç işleriyle ilgilenmek zorunda olması yerine dış politika ile ilgilenebilmesini sağladı. Fethedilen yerlerdeki halka karşı hoşgörülü ve saygılı bir tavır sergilenmiş olması nedeniyle halk Osmanlı’yı benimsedi. Kendi inançlarına ve kültürüne saygı gösterildiğini gören halk bu bölgelere yerleşen Türklere karşı da saygı ve hoşgörü gösterdi. Bu durum da iki farklı kültür arasındaki ikili ilişkilerin olumlu yönde ilerlemesini sağladı. Günümüzde Osmanlı’dan sonra kurulmuş bir ülke olan Türkiye’nin birçok dünya ülkesi tarafından seviliyor ya da saygı gösteriliyor olmasının ana sebebi geçmişte sömürgeci ve istilacı bir tavır yerine hoşgörülü bir tavır takınmış olmasıdır.

Okuma Önerisi: Bu konuyla ilgili olarak İstimalet Politikası Nedir? Tarihi ve Amaçları başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.

Osmanoğulları Ailesinin Özelliği

Osmanlı’nın kısa sürede hızlı ilerleyişinin bir diğer nedeni ise yönetimdeki kişilerin bilgin ve savaşçı özelliklere sahip olmasıydı. Osmanlı savaş konusunda bilgin ve yetenekli kişiler tarafından yönetildiği için bu durum onların yükselişini kolaylaştırmış ve hızlandırmıştır. Doğudaki beyliklerle savaşmak yerine batıya ilerleyiş politikası da yönetimdeki kişilerin savaş ve politika konusundaki bilgileri ve yetenekleri sayesinde olmuştur.

Osmanlı Egemenliğinin Bölünmemesi

Osmanlı beyliğinin hızlı yükselişinin bir diğer nedeni ise merkeziyetçi yönetim politikasıdır. Osmanlı, kuruluşundan itibaren merkeziyetçi bir politika ile yönetilmiştir. Merkezdeki kişiler de savaş konusunda bilgili ve yetenekli oldukları için, ilerleyişleri hızlı olmuştur.

Osmanlıların İskan (Yerleştirme) Siyaseti

Osmanlı beyliğinin hızlı ilerleyişinin bir diğer nedeni ise Balkanlarda iskân politikası uygulanmasıdır. İskân politikasının amacı, Rumeli’de kazanılan toprakların Türkleştirilmesi ve İslamlaştırılmasıdır. Bu topraklarda Türk ve İslam kültürünü yansıtacak şekilde camiler, medreseler ve çeşmeler gibi çeşitli binalar yapılmış; Türklere bu topraklarda pay verilmiştir. Bu topraklarda yaşayan halkın inançlarına ve yaşayışlarına saygı ve hoşgörü gösterilmiştir. Askeri ve siyasi güvenlik sağlanmıştır. Kısacası bu bölgede bir düzen kurulmuştur. Bu düzen sayesinde burada yaşayan halk Osmanlı’ya bağlı olarak yaşamayı kabul etmiş ve benimsemiştir. Ayrıca bu bölgede Türk kültürü yaygınlaşmıştır. İki kültür arasında ilişkiler gelişmiştir.

Gaza ve Cihat Anlayışı

Osmanlı beyliğinin diğer beyliklere kıyasla daha hızlı ilerlemiş olmasının bir diğer sebebi ise gaza ve cihat anlayışıdır. Gaza ve cihatın anlamı; dini korumak, yaymak ve korumak için yapılan savaş anlamına gelmektedir. Osmanlı devleti bu yapmış olduğu bu savaşlar sayesinde İslam dünyası için büyük bir öneme sahip olmuştur.

Osmanlı Devlet Teşkilatının Durumu

Osmanlı beyliğinin hızlı ilerleyişindeki önemli unsurlardan bir diğeri ise Osmanlı’nın ahi teşkilatının desteğini almış olmasıdır. Ahi teşkilatı, o dönemde büyük bir güce ve üne sahip bir teşkilattır. Osmanlı’nın uç noktalarda batıya yönelmiş olması, cihat ve gaza ile savaşıyor olması ahi teşkilatının desteğini almasını sağlamıştır. Ahi teşkilatı, birçok fethin gerçekleşmesinde büyük rol oynamıştır. Osmanlı’ya dinine ve yönetimine bağlı asker sağlamışlardır. Savaşlarda kullanılabilecek birçok eşya ve destek malzemesi sağlamışlardır. Ahi teşkilatı o dönemde ticari alanda da çok gelişmiş bir teşkilat olduğu için, bu tür bir yardımı yaparken herhangi bir sıkıntı ile karşılaşmamıştır.

Ayrıca fethedilen yerlerde ya da fetih amacı güdülen yerlerde çeşitli İslam ve Osmanlı yanlısı propagandalar yapmışlardır. Bu durum da fetihleri ciddi oranda kolaylaştırmıştır. Ayrıca Ahi teşkilatı arkasından kitleleri sürükleyebilecek kadar önemli bir teşkilat olduğu için, o coğrafyadaki bütünlüğün ve düzenin sağlanmasında ve korunmasında önemli bir rol oynamıştır. Ayrıca Osmanlı devleti, ahi teşkilatı ile daha yakın ilişkiler kurabilmek için teşkilat yönetimindeki kişiler ile Osmanlı’da devlet yönetimindeki kişiler arasında bazı evlilikler gerçekleştirmişlerdir. Bu evlilikler Osmanlı ile Ahi teşkilatı arasındaki ikili ilişkilerin gelişmesine katkı sağlamıştır. Verilen bu bilgiler, ahi teşkilatının Osmanlı’nın gelişmesinde ve güçlenmesinde etkin bir rol sahibi olduğunu kanıtlamaktadır.