Otomobil Ne Zaman İcat Edildi? Otomobil Tarihi

Bu yazımızda genel olarak otomobil tarihinin nasıl gelişmeler gösterdiğini ve bizim bundan nasıl etkilendiğimizi anlatacağız. Geçmişten günümüze kadar detaylı bir analiz yapacağız. Otomobillerin kullanıldığı alanlardan ve nasıl kullanıldığından bahsedeceğiz. Otomobil tarihi nasıl gelişmeler göstermiştir?

Otomobil Nedir?

Otomobil kelimesi Türkçeye, Yunanca (autós, “kendi”) ve Latince mobilis (“hareket eden”) kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşturulan ve başka bir hayvan ya da araç tarafından itilmek ya da çekilmek yerine kendi kendine hareket eden araç anlamına gelen Fransızcada automobile sözcüğünden geçmiştir. Türkçe yazında ilk olarak Ahmet Rasim tarafından “Şehir Mektupları” yapıtında 1800’lü senelerin sonunda kullanılmıştır.

Roger Bocam, 13. yüzyılda Guillaume Humbert’e yazdığı bir mektupta at ile çekilmeden, hayal bile edilemeyecek hızda hareket eden bir otomobilin yapılabileceğinden bahseder. Kelime anlamına uygun olarak kendi kendine hareket eden ilk araç büyük olasılıkla 1679- 1681 yılları arasında Pekin’de Cizvit misyoner Ferdinand Verbiest tarafından Çin Hükümdarı için bir oyuncak olarak yapılan küçük buharlı araçtır. Bir oyuncak olarak yapılan bu araç, küçük bir ocağın üzerinde yer alan buhar kazanı, buharın hareket ettirdiği bir çark ve dişliler ile hareket ettirilen küçük tekerleklerden oluşmaktaydı. Verbiest, bu aracın nasıl çalıştığını 1668’de yazdığı Astronomia Europa adlı eserinde anlatır.

Bazılarına göre, Leonardo da Vinci’nin 15. yüzyıla ait Codex Atlanticus adlı eserinin atsız hareket eden bir aracın ilk çizimleri yer almaktadır. Da Vinci’den öncesinde ise, Rönesans dönemi mühendisi Francisco di Giorgio Martini çalışmalarında kabaca dört tekerlekli bir araca benzeyen ve “otomobil” adı ile anılan bir çizime yer vermiştir.

Otomobil Tarihi

Temel olarak otomobiller tarihi çok eski çağlara dayanıyor çünkü otomobilin birçok parçası milattan önce keşfedilmiştir ve ayrı ayrı keşfedilmiştir bunun sebebi ise otomobillerin temel parçalarının çok fazla gelişmemiş sistem ve teknolojiden yapılmasıdır. Mesela milattan önce keşfedilmiş bir otomobil parçası tekerlektir. Bu tekerleğin keşfi bir tahta aks ile birleştirildikten sonra ortaya verim oranı çokta yüksek olmayan ama insanlara ve hayvanları çok yardımcı olan bir taşıma aleti olarak kullanılmıştır. Sonraki zamanlarda bu taşıma aleti insanların gündelik hayatına daha küçük bir boyuta bürünerek girmiştir. Bu şu an günümüzde kullanılan ama çok da yeni olmayan at arabaları olarak kullanılmaktadır. Bu at arabaları şu an insanlara tarımsal veya sanayi alanında yardım etmemektedir ama turizm ve eğlence alanında insanların temel ihtiyaçlarından birkaçını gidermektedir.

Bu temel ihtiyaçlardan birisi olan tekerlek ilk seferinde tamamen taştan olduğu için çok kullanışlı değildi bunun sebebi ise üzerindeki oluklar nedeniyle sürekli sallanıyor ve taştan yapılma olduğu için çok zor hareket ediyordu. Bunun üzerine yapılan çalışmalardan bir diğeri ise tekerleği daha hafif bir malzemeden yapılmasıydı. Bu yapılan çalışmalardan bir diğeri ise tekerleğin etrafını sürtünmeyi azaltacak ve asfalta daha iyi tutunacak hale getirildi bunun yapılmasının temel amacı bana kalırsa bunu yapılmasındaki neden insan veya hayvanların iki tekerlekli araçları çekerken zorlanması ve bunun üzerine gidilmesi ve bunun üzerine iyi sonuçlar alınması. Bu tekerleğin keşfi günümüze kadar gelinen yere kadar çok büyük bir gelişme göstermiştir. Şu anki versiyonuna gelene kadar çok fazla deneme olmuştur.

İlk Otomobiller

Başka bir otomobil parçası ise dişli sistemidir bu dişli sisteminin temel keşfi arabalar üzerimde olmamıştır. Bu dişli sisteminin temel keşfi değirmenlerin iletim sistemi sırasında keşfedilmiştir. Bu dişlilerin temel keşfi silindirik bir tahtaya çakılan eşit boyutta taşlardan oluşan iki veya daha fazla ortak özelliğe sahip olan çark olarak adlandırılan cisimlerin birbirine iç içe geçirilerek güç iletilmesine çarklı sistem denir. Bu çarklı sistem arabanın birden fazla yerinde kullanılmaktadır. Örnek olarak arabanın vites kutusunda ve motordan tekerlere güç aktarırken aradaki geçişlerde gücün verimli bir şekilde aktarılabilmesi için kullanılan bir sistemdir. Bu sistem geçmişten günümüze gelirken çok gelişme göstermiştir bu gelişmelerin en basiti kullanılan ham maddedir. Eski çağlarda tahta ve taçtan yapılan verim oranı yüksek olmayan bu alet günümüze geldiğinde ise iki maddeden değil sadece metalden yapıldığını görürüz. Bu dişli çark sistemlerinin metalden yapılması eski çağlara göre çok daha verimli olduğu gözlemlenmiştir.

Bu teknik parçaların dışında daha çok aerodinamik gerektiren parçalarda vardır. Bu parçalardan biri ise gövde kısmıdır. Bu gövde kısmı tekerleğin keşfinden biraz daha sonra keşfedilmiştir. Bu gövde kısmı geçmişte tahtadan yapılıyor olsa da şu an günümüzde daha hafif olan karbon, plastik veya sağlam olması için metal kullanılmaktadır. Bu tip araçlarda istenilen hızlara ulaşılabilmesi için ağırlık ve aerodinamik çok önemlidir çünkü şu an günümüzde kullandığımız arabaların yüksek hızlara çıkabilmeleri için hafiflik ve sürtünme kuvvetinin minimum olması gerekir. Bu aerodinamik parçalar arasına giren dış aksesuarlar da vardır.

Bu tarzda dış aksesuarlar genelde özel üretilen ve özel amaçlarda kullanılan aksesuarlardır. Bu aksesuarlar çok yer kaplamasa bile çok faydalıdır çünkü havanın yarılmasında çok büyük bir rol oynar. Bu tarz aksesuarlar genelde insanların zevk için kullandığı parçalar gibi gözüküyor olsa da aslında bu aksesuarları kullanan insanların bu aksesuarları zevk için takmadığı apaçık ortadadır. Bu tarzda aksesuarlar genelde sağlam ve kaliteli maddelerden yapılır. Bu tarzda aksesuarlar genelde yarış araçlarında kullanılır. Arabalardaki genel ve yüzeysel parçalar bu kadardır.

Geçmişten Günümüze Otomobiller

Geçmişten günümüze kadar bir sürü araba markası ve modeli gelip gitmiştir. Bana kalırsa bu yapılan veya çıkarılan araba markaları ve modellerinin çok çeşitli olması insanların zevk anlayışın hitap etmektedir. Bu tarzda çok çeşidin olması aslında çok da iyi değildir çünkü gittikçe gelişen teknolojinin sonucunda çıkarılan araba modelleri genelde birbirinin aynısına benzemeye başladı. Yapılan teknolojik çalışmalar yüzünden dünyamıza birçok zararı bulunan arabalar çıkarılmıştır. Geçmişten günümüze çok fazla gelişen otomobil sektörü büyümeye devam eder ama her geçen gün bir öncekinden çok daha fazla artmaktadır.

Otomobil, ortaya çıktığından itibaren gelişmiş ülkelerde insan ve yük taşımacılığı konusunda ana ulaşım aracı olarak kendini kabul ettirmiştir. Otomotiv endüstrisi 2. Dünya Savaşı sonrasında en etkili endüstri kollarından birisi olmuştur. Dünya üzerinde 1907 senesinde 250.000 olan otomobil sayısı, 1914’te Ford Model T’nin ortaya çıkışıyla 500.000’e ulaşmış, II. Dünya Savaşı’ndan önce bu sayı 50 milyonun üzerine çıkartılmıştır. Savaşın ardından geçen otuz yıl içinde otomobil sayısı altı katına çıkartmıştır ve 1975 yılında 300 milyona ulaşmıştır. Dünya üzerinde senelik otomobil üretimi 2007 yılında 70 milyonu geçmiştir. Otomobil tek bir kişi tarafından bulunmamıştır. Yaklaşık yüzyıl boyunca dünyanın dört bir tarafında ortaya çıkan buluşların bir araya gelmesiyle ortaya çıkmıştır.

Modern otomobilin ortaya çıkması yaklaşık 100.000 patent alımı sonrasında gerçekleştiği tahmin edilmektedir. Otomobil ulaşımda bir çığır açtı ve bireylerin mekân ile olan ilişkileri başta olmak üzere derin düzeyde sosyal değişikliklere neden oldu. Ekonomik ve kültürel alanda ilişkilerin gelişmesini kolaylaştırdı ve yollar, otoyollar ile park yerleri gibi devasa yeni altyapıların geliştirilmesine yol açtı. Tüketim nesnesi olarak görülmesiyle birlikte yeni bir evrensel kültüre temel oldu ve sanayileşmiş sayılabilecek ülkelerde aileler için olmazsa olmaz bir eşya olarak yerini aldı. Otomobil, günümüz gündelik yaşamında çok büyük bir yer tutmaktadır.

Otomobillerin Sosyal Yaşam Üzerindeki Etkileri

Otomobilin sosyal yaşam üzerindeki etkileri genelde tartışma konusu olmuştur. Yaygınlaşmaya başladığı 1920 yıllarından beri çevre üzerinde (yenilenemeyen enerji kaynaklarının kullanılması, kaza sonucu ölüm yüzdesinin artması, kirliliğe yol açması) ve sosyal yaşam üzerinde (bireyselliğin artması, obezite, çevre düzeninin değişmesi) olan etkileri sebebiyle eleştirilerin odağı oldu. Kullanımının artmasıyla birlikte şehrin içinde tramvay ve şehirlerarası tren kullanımına karşı önemli bir rakip oldu.

20. yüzyılın sonları ve 21. yüzyılın başlarında önemli petrol krizleri ile karşılaşan otomobilin karşısında petrolün kaçınılmaz azalması, küresel ısınma ve endüstrinin alanında uygulanan kirlilik yaratan gazların emisyonları üzerindeki kısıtlamalar gibi sorunlar bulunmaktadır. Bunların üzerine 2007- 2009 seneleri arasında yaşanan ve otomobil endüstrisini derinden etkileyen küresel finans krizi eklenmiştir. Bu kriz önemli küresel otomotiv gruplarına büyük zorluklar yaşatmaktadır.Bu tarz bir kriz çoğu dünya devi otomobil markasını iflasa sürüklemiştir. Bu tarz bir kriz Dünya devi Markalar hariç birçok şeyi etkilemiştir.

Otomobillerin Kullanıldığı Alanlar

Otomobiller geçmişten günümüze gelene kadar birçok evrim geçirmiştir ve bu evrimler sonrasında ortaya otomobillerin kullanılması ihtiyacı çıkmıştır. Bu tarzda ihtiyaçlar birçok alanda çıkmıştır. Bu ihtiyaçlardan birisi inşaat sektörüdür. İnşaat sektöründe eski çağlarda tek katlı ve ağır olmayan malzemelerden yapılıyordu. Ama sonrasında hayvansal veya direk buhar ile çalışan makinalar yardımı ile daha ağır binalar ve daha uzun binalar dikebiliyorlardı. Bu işlemi gerçekleştirirken insanlar veya direk hayvanlar kullanılıyordu. Ancak bu aletlerin keşfi ile bu tarzda binalar veya yapılar daha kolay yapılıyordu. Bu tarzda otomobillerin gelişmesi çok sürmedi çünkü inşaat sektörü gittikçe büyüdü ve kontrol edilemez bir hale geldi. Bu büyümenin sebeplerinden birisi insan nüfusunun fazla olması ve her geçen gün katlanarak artması. Başka bir diğer neden ise insanların lüks ve daha kudretli yapılarda yaşamak istemesidir. Bu lüks ve kudretli yapılarda yaşama isteği insanların aç gözlülüğünden kaynaklanır.

Otomobillerin kullanıldığı başka bir alan ise tarımdır. Tarım çok eski çağlara dayanan ve insanların beslenme ihtiyacını karşılayan bir sektördür. Şu an ülkemizin çoğu ilinde tarım yapılmaktadır ve farklı tarım ürünleri yetiştirilmektedir. Bu tarım alanında yapılan çalışmalar eski çağlarda nüfusun az olması nedeniyle kapsamlı bir alanda yapılmıyordu. Ancak şu an yani günümüzde çok kapsamlı bir şekilde yapılıyor. Bu tarz bir sektörün büyümesi çokta zor olmasa gerektir. Çünkü neredeyse her sene milyarlarca artan insan nüfusunun beslenme ihtiyacını karşılaması gerekmektedir. Geçmişte çok yapılmayan tarım insanların el emeği ile karşılanıyordu. El yapımı taştan aletlerle işleniyordu. Sonrasında ise insanların yetmeyeceği bir boyuta çıkan tarım hayvanlara bağlanan araçlar ile ekilip biçiliyordu. Bu devrin sonunda ise yine boyutunu aşan tarım daha teknolojik olan fakat bir o kadarda yakıt harcayan buharlı makineler ile yapılmaya başlandı. En son çağlarda ise biçerdöver tarzı aletler ile yapılıyor ve çok daha kolay bir şekilde yapılıyor.

Otomobillerin kullanıldığı başka bir alan ise sanayidir. Sanayi insanların iş ihtiyaçlarını sağlamasında çok büyük rol oynar. Sanayi geçmişte insan nüfusunun a olması nedeni ile el yapımı bir şekilde üretim olsa da çok kaliteli olduğu söylenemezdi. Daha sonrasında ise buharlı makine devrine geçildi bu yüzden el yapımı eşya satan dükkân ve imalathaneler kapatıldı. Bu nüfusun artması ile doğru orantılı bir şekilde arttı ama hiçbir zaman beklenen kapasiteye ulaşamadı. Sonrasında elektriğin keşfi ile iş çok daha kolaylaştı ve seri üretimde çığır atlandı.

Dizel, Benzinli ve Elektrikli Motorların Çalışma Prensipleri

Dizel motor, içten yanmalı bir motor çeşididir. Daha özel bir tanımla, dizel motor oksijen içeren bir gazın (genellikle bu atmosferik havadır) sıkıştırılarak yüksek basınç ve sıcaklığa ulaşması ve silindir içine püskürtülen yakıtın bu sayede alev alması ve patlaması prensibi ile çalışan bir motor tiptir. Bu yüzden benzinli motorlardan farklı olarak ateşleme için bujiye ve yakıt oksijen karışımını oluşturmak için karbüratöre ihtiyaç duyulmamaktadır.

Benzinli motor, bir tür içten yanmalı bir motor tipidir. Benzinli motorlarda kullanılan yakıt benzindir. Yakıt dizel motordan farklı olarak karbüratör adı verilen bir düzenek sayesinde, sıvı olarak değil buharlaşıp hava ile karışarak silindire girer. Benzinin oksijen (hava) ile oluşturduğu karışım sonucunda yanma gerçekleştirilir. Yakıt hava karışımının silindirin içinde bir kıvılcım ile yanması sonucu bir patlama meydana gelmektedir. Burada yine dizel motordan farklı yanmayı sağlamak için kıvılcım yani buji kullanılmaktadır. Patlamanın ortaya çıkardığı basınç, piston tarafından hareket enerjisine dönüştürülmektedir.

Elektrik motoru, elektrik enerjisini mekanik enerjiye dönüştürebilen aygıttır. Her elektrik motoru biri sabit (Stator) ve diğeri kendi çevresinde dönen (Rotor ya da Endüvi) iki ana parçadan oluşmaktadır. Bu ana parçalar, elektrik akımını ileten parçalar (örneğin: sargılar), manyetik akıyı ileten parçalar ve konstürüksyon parçaları (örneğin: vidalar, yataklar) olmak üzere tekrar kısımlara ayrılmaktadır. Alternatif akım ile çalışan elektrik motorlarında rotor ve statorun manyetik akıyı ileten kısımları fuko akımlarından kaçınmak amacıyla tabakalandırılmış saçlardan yapılmaktadır. Rotor ve Stator saç paketlerinin yapılması için 0,35- 1,5 mm kalınlığında, tek ya da çift taraflı yalıtılmış saç levhalar makas tezgâhlarında şeritler halinde kesilmektedir. Bu şekilde oluşturulan saç şeritler şerit çekirdekli trafoların ve makinaların yapımında başka bir işleme gereksinilmeden derhal kullanılabilir. Makastan çıkan saç şeritler çok seri çalışan kalıp kesme presine verilmektedir. Dakikada 300- 500 kesme yapan 500 000 kp’lık presler stator ve rotor saç profillerini bir dizi kesme halinde arka arkaya çıkartmaktadır.