Orta Çağ’da Ticaret (Tarih Konu Anlatımı)
Bu yazımızda tarih dersi konu anlatımları kapsamında 9. sınıf tarih dersinin 3. ünitesi olan Orta Çağ’da Dünya ünitesinin 2. konusunun devamı olan Orta Çağ’da Ticaret konusuna yer verdik. Orta Çağ’da Ticaret konusunu “Orta Çağ’da tarım ve ticaretin yaygın ekonomik faaliyetler olduklarını kavrar.” kazanımı çerçevesinde anlattık.
Bu Yazının İçindeki Başlıklar:
Orta Çağ’da Ticaret
Ders: Tarih 9
Ünite: Orta Çağ’da Dünya
Konu: Orta Çağ’da Ticaret
Kazanım: Orta Çağ’da tarım ve ticaretin yaygın ekonomik faaliyetler olduklarını kavrar.
Tarımdan Ticarete Ekonomi konusunun devamı olan Orta Çağ’da Ticaret konusunda öncelikle Orta Çağ’da Ticaret nasıl yapılırdı? sorularını yanıtladık. Ayrıca Orta Çağ’da ticari mekanlar konusunu da inceledik.
Orta Çağ’da Ticaret Nasıl Yapılırdı?
Orta Çağ’da Asya ile Avrupa arasındaki ticari faaliyetler çoğunlukla ticaret yolları aracılığıyla gerçekleşmiştir. Bu ticaretlerde genel olarak ipek, ipekli kumaş, porselen, madeni eşyalar, kağıt, baharat, tuz, cam eşya, şarap, at, hayvan ürünleri, değerli madenler, taşlar ve ziynet eşyalar taşınmıştır. Ticaret yolları, ekonomik durumların yanı sıra kıtalar arasında kültür alışverişine de imkan sağlamıştır.
Bu ticaret yollarında araç olarak, kara ticaretinde deve ve katırlarla at tarafından çekilen tekerlekli arabalar taşım aracı olarak kullanılırken, deniz taşımacılığında ise yelkenli gemiler kullanılırdı. Kara da ve denizde kullanılan araçların hızı yüzünden yolculuklar kimi zamanlarda aylarca sürebiliyordu. Orta Çağ’da üç yelkenli gemilerin, pusula ve haritanın da kullanımına başlanmasıyla denizciliğin ticari değeri artmaya başlamıştır. Ticari mallar, kervanlar ile uzun veya kısa süren yolculuklar sonucunda tüketiciye ulaşırdı. Farklı mesafelerdeki bu yolculuklar bazen bir kentin ticari bölgesinde sonlanır veya bir ülkeden başka bir ülkeye devam ederdi. Kervanların mola verdiği ve ticari malların tüketiciye ulaştığı mekanlara tarih boyunca farklı isimler verilmiştir.
Okuma Önerisi: Bu konuyla ilgili olarak Deniz Ticareti İlk Nerede Başladı? Tarihteki İlk Limanlar ve Koloniler başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.
Orta Çağ’da Ticarette Para Kullanımı
Para günümüzdeki kağıt ve madeni para halini almadan önce birçok tarihi aşamadan geçmiştir. Taşınabilir, dayanıklı, bölünebilir, her yerde aynı değere sahip, taklit edilemez ve en önemlisi bütün insanlar tarafından kabul görecek bir para bulunana kadar insanlar arpadan deniz kabuklarına, altın ve gümüşten madeni paraya kadar birçok değişik para birimi kullanmıştır. En sonunda günümüzde kullanılan dijital para halini almıştır.
Para ilk kez Lidyalılar tarafından yaklaşık iki bin beş yüz yıl önce icat edilmiştir. Fakat Lidyalılardan önce de para benzeri araçlar kullanılmaktadır. Bu yüzden Lidyalılar paranın resmi mucidi sayılmaz. Paradan önce altın, gümüş, bakır ve arpa takaslarda kullanıldı. Bunlar ilk paralardı. Bu mallar teraziler ile tartılırdı.
Para ticaretin ve dolayısıyla insanlığın gelişmesi yönünde atılmış büyük bir adımdır. Paranın icadından önce ticari işlemler son derece zor ve sıkıntılıydı. Paranın icadı sayesinde insanlık ticari işlemleri daha kolay yapmış, daha hızlı gelişmiş ve şu anda bulunduğu noktaya gelebilmiştir.
Okuma Önerisi: Paranın tarihi ile ilgili olarak Para Nedir? Paranın Tarihi başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.
Orta Çağ’da Ticari Mekanlar
Orta Çağ’da Asya ile Avrupa arasında gerçekleşen ticari faaliyetler genellikle ticaret yolları üzerinden yapılmıştır. Bu ticaret yolları üzerinde bir çok ticari mekan yer almıştır. Bu ticari mekanlar şunlardır;
Bedesten
Tarihi dönemlerde kumaş ve kıymetli eşya satan kapalı çarşılara bedesten adı verilirdi. Bedestenler iki tarafı dükkanlarla çevrili, kubbeli ve taştan yapılmış güvenli alışveriş merkezleriydi.
Arasta
Aynı esnaf grubuna ait dükkanların bir sokak üzerinde sıralanması sonucu meydana gelen dükkanlar bütünüdür.
Han
Ticaret yolları üzerinde veya yerleşim yerlerinde konaklamak için kullanılan alanlardır.
Kapan
Türk-İslam şehirlerinde toptan ticaretin yapıldığı yerlere kapan denirdi. (Yağ kapanı, Un kapanı).
Ribat
İslamiyet’in ilk dönemlerinde, savunma ve askeri amaçlı inşa edilen karakol veya ordugahlardır. Bu yapılar sınır boylarında yüksek duvarlarla çevrili içlerinde avcı ve gözcü kulelerinden oluşmaktaydı. XI. yüzyıldan sonra sınırların genişlemesiyle iç bölgelerde kaldı ve konaklama amacı ile kullanıldı.
Kervansaray
Kervanların güvenliğini ve konaklamasını sağlamak amacıyla ticaret yolları üzerinde 35-40 km aralıklarla kurulan halk yararına çalışan ticari yapılardır.
Panayır
Çeşitli tarihi dönemlerde özellikle XIII. yüzyılın sonuna kadar pek çok ülkenin ticari faaliyetlerinin yapıldığı ekonomik hayata yön veren alanlara panayır adı verilirdi.
Pazar
Pazarlar ise açık havada yer almış haftanın belirli günlerinde oluşturulan ticari alanlardır.
Liman
Eski çağlardan beri ticaret, ulaşım ve çeşitli ihtiyaçların deniz yoluyla temin edildiği deniz kıyılarındaki alanlardır.
3. Ünitenin Tüm Konuları: Orta Çağ’da Dünya ünitesinin tüm konularını aşağıdaki başlıklarda inceleyebilirsiniz.
1. Konu: Orta Çağ’da Siyasi Yapılar
İmparatorluklarda Sosyal, Ekonomik ve Askeri Durum
2. Konu: Tarımdan Ticarete Ekonomi
Artı Üründen Sosyal Sınıflara
İlk ve Orta Çağ’da Toplumsal Tabakalaşma
Orta Çağ’da Ticaret (Şu an bu başlıktasınız!)
İlk ve Orta Çağ’da Ticaret Yolları
3. Konu: Orta Çağ’da Ordu
Yerleşik ve Konar-göçerler Arasındaki Savaşlar
4. Konu: Kanunlar Gelişiyor
