Niccolo Machiavelli Kimdir? Kitapları ve Fikirleri (Makyavelizm)

Niccolo Machiavelli kimdir? Niccolo Machiavelli, 1469 – 1527 yılları arasında Floransa Cumhuriyeti’nde yaşamış diplomattır. Felsefe, tarih, politika, şiir, oyun kitapları yazmıştır.

Bu yazımızda Niccolò Machiavelli’nin hayatını ve dünyaya etkisini inceledik. Ayrıca Niccolò Machiavelli’nin eserlerini ve yaşadığı dönemi ele aldık. Özetle bu yazımızda Machiavelli’nin hayatı, fikirleri ve eserleri bulunmaktadır. Ayrıca Rönesans dönemi ve o dönemdeki Floransa da bu yazımızda yer almaktadır.

Niccolo Machiavelli Kimdir?

Niccolò Machiavelli 15. yüzyıl ve 16. yüzyılda yaşamıştır. Niccolo Machiavelli Floransa’da doğmuştur. Niccolo Machiavelli siyaset bilimi açısından çok önemli bir yere sahiptir. Politika konusundaki fikirleri döneme damga vurmuştur Siyaset bilimi ile ilgili en önemli kişiler sıralanırsa, siyaset biliminin babası olarak bilinen Aristoteles’ten sonra sayılacak ilk kişilerden biridir. Kendisi de siyasete çok bağlıdır. Sürgün edildiği dönemde politikaya tekrar girmek için çok uğraşmıştır. Prens adlı kitap Machiavelli’nin politika konusundaki düşüncelerini ortaya koymuştur. Kitapta genel olarak bir yöneticinin nasıl davranması gerektiği ve özelliklerinin nasıl olması gerektiği açıklanmıştır. Kitapta bahsedilen ideal liderin özellikleri İtalya topraklarında birliğin sağlanmasına yönelik olarak oluşturulmuştur.

Rönesans ve Niccolo Machiavelli

Kendisi Rönesans’ın en önemli kişileri arasındadır. Yeniden doğuş anlamına gelen Rönesans sözcüğünü ilk defa Fransız tarihçi Jules Michelet kullanmıştır. Rönesans hareketleri İtalya’da başlayıp daha sonra bütün Avrupa’ya yayılmıştır. Avrupa’nın uyanmasına katkı sağlamış bir tarihi dönemdir. Bu dönemde Avrupalı insanlar Antik Yunan ve Roma’daki eserleri incelemişlerdir. Yani sanat, bilim, felsefe ve mimarlıkla tekrar ilgilenmeye başlamışlardır.

Ortaya çıkarılan eserler Gaius Cornelius Tacitus, Sophokles, Domosten, Platon, Marcus Tullius Cicero ve Publius Vergilius Maro’nun eserleridir. Alman bir bilim adamı olan Johann Gutenberg’in 1450 yılında icat ettiği matbaanın da dönem için büyük bir önemi vardır. Matbaa kaynakların erişilebilirliğini artırmış ve bilginin daha çok kişiye ulaşmasını sağlamıştır. Rönesans sayesinde Avrupa’da hümanizm yaygınlaşmıştır. Bu dönemde insanlar Orta Çağ’daki kadar değersiz değillerdir. Rönesans döneminde mimaride gotik tarz yerine rokoko ve barok üslupları kullanılmaya başlanmıştır. Bu dönemde Machiavelli’nin Prens adlı meşhur kitabı yazılmıştır.

Kısaca Rafael olarak anılan ve 1483 ile 1520 yılları arasında yaşamış olan Raffaello Sanzio da Urbino Rönesans döneminde yaşamış İtalyan sanatkarlara örnektir. Rafael ressam ve mimardır. Ayrıca Da Vinci olarak anılan Leonardo di ser Piero da Vinci de Rönesans da etkili olan İtalyan insanlar arasındadır. Leonardo di ser Piero da Vinci’nin çalıştığı alanlar felsefe, astronomi, mimari, mühendislik, matematik, anatomi, müzik, heykelcilik, botanik, jeoloji, kartografi, yazarlık ve resim sanatıdır. Leonardo di ser Piero da Vinci genelde Mona Lisa ve Son Akşam Yemeği tablolarıyla bilinir. Dönemde önemli bir yeri olan başka bir İtalyan da Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni’dir. Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni heykeltıraş, mimar ve ressamdır.

Okuma Önerisi: Bu konuyla ilgili olarak Rönesans Nedir? Rönesans’ın Nedenleri ve Sonuçları başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.

Niccolò Machiavelli’nin Hayatı

Niccolò Machiavelli 3 Mayıs 1469’da Floransa şehrinde doğmuştur. Ailesinin özellikleri ile ilgili farklı kaynaklardan farklı bilgiler vardır. Yunanca ve Latince öğrenmiş ve özellikle Latin yazarlarını okumuştur.

O Dönem Floransa

Niccolo Machiavelli’nin yaşadığı zamanki Floransa Rönesans’ın merkezi olan yerdir. Ayrıca o dönemde Avrupa’daki en zengin ve kültürlü kentlerden biridir. Donatello, Leonardo da Vinci gibi önemli isimlerin doğduğu yerdir. Bu dönemde Floransa’da endüstri ve bankacılıkta önemli bir konumdadır. Floransa’da bankacılar halkın içinde üstün bir topluluk oluşturmuşlardır. O dönemde çevredeki hükümdarlara borç verecek kadar güçlülerdir. 15. yüzyılın başlarında Floransa’nın yöneticisi bu insanlardır. Machiavelli’nin doğduğu yıl başa gelmiş olan ve hüküm sürdüğü zaman aralıklarında Floransa’ya altın çağını yaşatan Lorenzo il Magnifico 1492 yılında hayatını kaybetmiştir. Lorenzo il Magnifico’nun ölümü İtalyan devletleri arasındaki politik dengenin bozulmasında etkili olmuştur.

Politik dengenin bozulmasındaki başka bir neden de Piero de Medici’nin politik hatalarıdır. 1494’de Fransa kralı VIII. Karl İtalya’ya Napoli şehrini ele geçirmek amacıyla gelmiştir. Floransa halkının olaya bir tepkisi olmamasına karşın Piero de Medici Napoli’ye yardım etmek istemiştir. Floransa da savaşa girdiğinde VIII. Karl Floransa topraklarında bulunan Sarzana’yı işgal etmiştir. İşgalin üzerine Piero de Medici Fransa kralından özür dilemiştir. VIII. Karl, Piero de Medici’den Pisa ve Livorno şehirlerini almak şartıyla savaşı bitirmiştir. Livorno ve Pisa şehirleri verildikten sonra halkın Piero de Medici’ye olan tepkisi artmıştır. Piero de Medici’nin popülaritesi git gide azalmış ve en sonunda halk Medici ailesinin Floransa yönetiminden çıkmasını sağlamıştır.

Medici ailesi o dönemde etkili olan bir ailedir. Aileden tam üç tane Papa çıkmıştır. Papa VII. Clement, Papa X. Leo ve Papa XI. Leo, Medici ailesindendir. Lorenzo il Magnifico’nun oğlu Giovanni de’ Medici (Papa X. Leo) 1513 yılından 1521 yılına kadar papalık yapmıştır. Ailenin ismi ile kurulmuş Medici Bankası o dönem Avrupa’da saygın bir bankadır. Medici Bankası’nı Giovanni di Bicci de’ Medici kurmuştur. Giovanni di Bicci de’ Medici’nin oğlu Cosimo de’ Medici Floransa şehir devletinin gayriresmi yöneticisi olmuştur. Alessandro de’ Medici ise 1537 yılında ilk Floransa Dükü olmuştur. Medici ailesindeki insanlar bulundukları konuma entrikalar sayesinde gelmişlerdir. Ayrıca Floransalı bir grup olan Popularen’in de ailenin büyümesinde etkisi vardır. Medici ailesinin Floransa’dan gidişi ile Girolamo Savonarola yönetime geçmiştir. Girolamo Savonarola Rönesans karşıtıdır. Bazı kitap ve sanat eserlerini günah ilan edip yaktırmıştır. Savonarola çok dindar bir katoliktir ancak din adamlarının yetkilerini kötüye kullanmalarını eleştirmiştir. Bu yönden Reform hareketlerinin öncülerinden sayılabilir.

Machiavelli’nin Çalışmaya Başlaması

Niccolo Machiavelli 1498 yılında yani Girolamo Savonarola’nın öldüğü yıl devlet için çalışmaya başlamıştır. Çalıştığı yerdeki görevi, önemli politikacılara sekreterlik yapmaktır. Machiavelli 1498’den 1512’ye kadar görevini devam ettirmiş ve çalıştığı dönem boyunca önemli politikacılarla tanışmıştır. Machiavelli bu dönemde hem yurt içi hem de yurt dışında görev yapmıştır. Yurt dışına arabuluculuk ve elçilik görevleriyle yollanmıştır. Tanıştığı kişiler Machiavelli’nin düşünce sisteminin oluşmasına katkı sağlamıştır. Dört kere Fransa’ya XII. Louis ile görüşmeye gitmiştir. 1502 yılında Floransa ile arası kötü olan ve İtalya toprakları içinde güçlü bir devlet kurmaya çalışan Cesare Borgia ile görüşmüştür.

Machiavelli, Cesare Borgia’nın diplomatik yeteneklerine ve başka özelliklerine de hayran olmuştur. Borgia ailesi o dönemde sözü geçen ailelerdendir. Cesare Borgia 1475’te Kardinal Rodrigo Borgia’nın oğlu olarak doğmuştur. Cesare Borgia’nın babası 1492’den 1503’e kadar papalık yapmıştır. Rodrigo Borgia (Papa VI. Alexander) adı skandallarla anılan bir Papa olmuştur. Papa VI. Alexander’dan sonra papalığa III. Pio geçmiştir fakat papalığı çok kısa sürmüştür. III. Pio’dan sonra tekrar yapılan Papa seçimine Floransa adına Machiavelli katılmış ve seçimi bizzat seyretmiştir. Cesare Borgia’nın en büyük düşmanı olan II. Giulio (Giuliano della Rovere) 1503 yılında Papa seçilmiştir ve beklendiği gibi Cesare Borgia’nın sonunu getirmiştir.

Floransa 1494’den 1509’a kadar Pisa şehri ile savaş halinde kalmıştır. Savaşta Venedik Pisa’nın tarafında saf tutmuştur. Floransa ise Fransa kralı VII. Louis tarafından desteklenmiş fakat Fransız askerlerinin disiplin eksikliği nedeniyle ordu dağılmıştır. Bu savaş sırasında Machiavelli ulusal güçlerin parayla tutulmuş yabancı askerlerden daha etkili olacağını düşünmektedir. Bu fikri cumhuriyet yönetimin başında olan Pier Soderini’ye kabul ettirmiştir. Pier Soderini herhangi bir gruba mensup değildir. Ayrıca Pier Soderini dürüst bir insandır fakat diğer karakteristik özellikler bakımından zayıftır. Pier Soderini Machiavelli’nin fikrini benimsemiş ve 1505 yılında Machiavelli’yi yeni askeri birlikler oluşturmakla görevlendirmiştir.

Medici Ailesinin Geri Gelmesi ve Machiavelli’nin Sürülmesi

1512 yılı hem Machiavelli hem de Floransa tarihi açısından çok önemli bir yıldır. 1512 yılında Fransa savaşı kaybedip İtalya topraklarından çıkmıştır. Floransa Fransa’nın müttefiğidir ve Fransa savaş kaybettiği için Floransa da yenik duruma düşmüştür. Fransa’nın Floransa ile olan müttefikliği sona erince Giovanni de’ Medici Floransa yönetimini geri almak için İspanyollarla birleşip Floransa’yı işgal etmiştir. Machiavelli’nin ordusu deneyimsiz ve taktiklere alışkın olmamasından dolayı İspanyol birlikleri karşısında ezilmiştir. Savaşı kazanan Giovanni de’ Medici Medici ailesinin yönetimini Floransa’ya geri getirmiştir. Machiavelli cumhuriyet yıllarında Floransa için çalışmış olduğu için Medici yönetiminin gelmesiyle görevden alındı. Bir yıl Floransa’dan çıkmama cezası almıştır ama 1513 yılında Medici yönetimine karşı yapılan bir darbeye karıştığı iddiaları olduğu için tutuklandı. Bu süre içerisinde Machiavelli’ye işkence ettiler fakat sonradan suçsuz olduğu anlaşıldı. Onun suçsuz olduğu bilinmesine rağmen Machiavelli Floransa’dan sürüldü.

Sürülen Machiavelli San Casciano’daki küçük bir villada yaşamaya başladı. Burada yaşadığı süre boyunca politik olaylara katılamayan Machiavelli üzüntüsünü 10 Aralık 1513’te Floransa’nın Papalık’taki elçisi olan Francesco Vettori’ye yazdığı mektupta dile getirmiştir. Bu mektupta üzüntüsünün yanında son zamanlarda olan politik olaylar hakkındaki görüşlerini de yazmıştır. Mektupta yazılanlara göre Machiavelli San Casciano’da zamanını kuş avlayarak, köylülerle tavla oynayarak, Latin ve İtalyan ozanların şiirlerini okuyarak geçirmiştir. Machiavelli, yazdığı tüm kitapları bu dönemde yazmıştır. Politikadan kopmamama isteği, hareketsizlikten uzaklaşma isteği onu bu eserleri yazmaya itmiştir. Machiavelli politikaya tekrar dönmek için sürekli Medicilere yaklaşmayı denemiştir. 1519 yılında Floransa anayasasının değiştirilmesi konusunda Machiavelli’ye fikri sorulmuştur. Machiavelli, Discorso sopra il riformare lo stato di Firenze adlı yazı ile düşüncelerini belirtmiştir. Bu olaylarla beraber Machiavelli Floransa’ya geri dönmüştür.

Machiavelli’nin Floransa’ya Tekrar Gelmesi ve Ölümü

Floransa’ya dönmesinden sonra 1921’de Savaş Sanatı adlı kitabını yayınlama fırsatı bulmuştur. O yıllarda Floransa’nın başında olan Giulio de Medici, Machiavelli’ye anayasa taslağı yapma ve Floransa’nın tarihini yazma görevlerini vermiştir. 1524’te Giulio de Medici Papa olur. Papa seçildikten sonra dış politikada hatalar yapan VII. Clemens (Giulio de Medici) Kutsal-Roma İmparatoru V. Karl’a düşman olmuştur. V. Karl 1527 yılında Floransa’yı işgal etmiştir. İşgalle beraber tekrar Medici yönetimi son bulmuştur. Floransa’da Medici yönetiminin yıkılmasından sonra burjuvalar demokratik bir rejim kurmuştur. Kurulan yönetim Medici ailesine yakın olan herkesi yönetimden uzaklaştırmıştır. Bu olaydan dolayı Machiavelli tekrar işini kaybetmiştir. Son durumda psikolojisi iyice kötüleşen Machiavelli yakalandığı hastalıktan dolayı 22 Haziran 1527 tarihinde hayatını kaybetmiştir.

Machiavelli’nin Kitapları

Niccolo Machiavelli’nin yazdığı kitaplar şunlardır:

• Floransa’da Komplolar ve Karşı-komplolar Tarihi
• Askerlik Sanatı
• Titus Livius’un İlk On Yılı Üzerine Söylev
• Luccalı Castruccio Castracani’nin Yaşamı
• Floransa Tarihi
• La Mandragola
• Altın Eşek
• Başdiyakoz Belfagor
• Prens

Bu eserlerin içinden en ünlüsü Prens adlı kitaptır. Machiavelli’nin yazmış olduğu bu eserin orijinal adı De Principatibus olarak geçer. Dönemin ünlü yazarlarından olan Voltaire Kral II. Friedrich’in de etkisi ile Anti Machiavel kitabını yazmıştır. Bu kitap 1740 yılında yayımlanmıştır. Anti-Machiavel kitabı Prens kitabında geçen tüm fikirleri yanlışlamak üzerinedir.

Prens

Prens, Machiavelli’nin politika hakkındaki görüşlerini ve incelemelerini içerir. Bu kitap 1513 yılında yazılmaya başlanmıştır. Eserin yazımına 1513 yılında başlandığı Machiavelli’nin Francesco Vettori’ye yazdığı mektuptan anlaşılabilir. Machiavelli’nin kitabı yazmaya 1513 yılında başlamasına rağmen kitap 1532 yılında yani Machiavelli’nin ölümünden sonra yayımlanmıştır. Machiavelli bu kitapta etik ve ahlak kurallarını yok sayarak bir insanın tek başına iktidar olmasının yolunu açıklamıştır. Machiavelli bu kitabı yazarken İtalya’nın siyasi birliğinin nasıl kurulacağını düşünmüştür. O dönemde bu günkü gibi tek bir İtalyan devleti İtalyan topraklarına hakim değildir. Yirmi birinci yüzyılda İtalya devletinin içinde bulunan Venedik, Sicilya, Napoli, Floransa, Roma (Papalık Devleti) , Milan gibi bölgeler on altıncı yüzyılda birer devlettir. İtalya’nın bugünkü hale gelmesinde Fransız İhtilali ile başlayan milliyetçilik hareketlerinin kayda değer bir etkisi vardır. Machiavelli’ye göre İtalya’da siyasi birlik kurulmasının tek yolu devletin mutlak monarşi ile yönetilmesidir. Yani yönetecek kişinin yetkisinin kısıtlı olmaması gerektiğini savunmuştur.

Askerlik Sanatı

Machiavelli’nin 1521 yılında yayımlanan Askerlik Sanatı adlı kitabı o yaşarken yayımlanabilen tek politik içerikli kitaptır. Kitapta Machiavelli’nin arkadaşlarıyla olan bir sohbeti geçmektedir. Bu sohbet Rucellai Sarayı’nda yapılmıştır. Konuşmanın konusu İtalyan devletlerinin ordu sistemleridir. Machiavelli yerli askerlerin paralı askerlerden daha iyi olduğunu savunmuştur. Kitaptaki diyalog 1517 yılında yaşanmıştır fakat Machiavelli kitabı 1519 yılında kaleme almıştır. Bu kitabın yazılmış olmasının nedeni sarayın sahibi olan Cosimo Rucellai’nin erken yaşta hayatını kaybetmesidir. Cosimo öleceğini anladığı zamanlarda, adını yaşatacak bir eser veremediği için üzülmüştür. Machiavelli de dostu Cosimo Rucellai’nin bu endişesinden dolayı kitabı yazıp yayımlamıştır.

Machiavelli’nin Fikirleri

Machiavelli siyasal düşüncenin laik ve bilimsel olması gerektiğini düşünmüştür. Machiavelli laikliği savunmuştur ancak yöneticilerin kendi çıkarları için dinsel kurallar ve ifadeleri kullanmalarının gerekli olduğunu da savunmuştur. Ayrıca Machiavelli’ye göre İtalya’da siyasal birliği sağlayacak kişinin dindar görünmesi çok önemlidir. Machiavelli’ye göre İtalyan birliğinin önündeki en büyük engel Papalık Devleti’dir. Machiavelli bir liderin adil ve cömert olmaması gerektiğine inanmıştır. Ayrıca bir amaca ulaşmak için her türlü yola başvurulabileceğini düşünmüştür. Yani kullanılacak yöntemlerin başkaları için olumlu ya da olumsuz olmasının önemli olmadığını savunmuştur. Başka bir deyişle empati kurmanın gerekli olmadığını düşünmüştür. Machiavelli’ye göre insanların doğasında kötülük ve bencillik vardır. ve bencil olmayan bir lider bencil bir halkı yönetemeyecektir. Machiavelli insanların arzularının sınırsız olduğu fikrindedir. Ayrıca insanların elde edemeyeceği şeylerin peşinden koşmasının anlamsız olduğunu savunmuştur.

Makyavelizm (Machiavellianism)

Machiavelli’nin eserlerinde kullandığı ifadelerden dolayı bir psikolojik rahatsızlığın adı Makyavelizm’dir. Bu psikolojik durumdaki insanların özellikleri ahlaki kurallara saygı göstermemeleri, etiği önemsememeleri, manipülatif olmaları ve soğuk insanlar olmalarıdır. Bu durumun bir insanda olup olmadığını anlamak için 20 soruluk bir test uygulanır. Makyavelizm psikolojide karanlık üçlü olarak anılan grubun içerisindedir. Karanlık üçlü Narsisizm, Psikopati ve Makyavelizm’den oluşur. Narsisizm kişinin kendisine normal bir insandan çok daha fazla hayranlık duyması, kendisine aşık olmasıdır. Psikopati bir kişinin kendisinden başka kişilere yaşattığı şeylerin onlara etkisini umursamaması, empati kurmamasıdır. Terör organizasyonlarının liderlerinin ve gönüllü katılımcıların karakterleri genelde karanlık üçlüden etkilenmiştir.

Machiavelli’nin Önemi

Niccolo Machiavelli politika açısından önemli bir insandır. Machiavelli tüm hayatını politika ile iç içe olarak yaşamıştır. Eserleri, özellikle Prens dünya çapında ilgi görmüş ve incelenmiştir. Rönesans döneminde yaşamıştır ve o dönemin önemli kişiliklerinden biri olmuştur. Niccolo Machiavelli çok iyi bir politika gözlemcisidir. Machiavelli’nin bir amaç uğruna her yolun izlenebileceğini savunan bir düşünce sistemi vardır. Machiavelli İtalya’da siyasal birliğin kurulması konusunda çok düşünmüştür. Machiavelli’ye göre İtalyan birliğinin kurulmasının tek yolu mutlak monarşiyle yönetimdir. Ayrıca bu birliği kuracak kişinin bencil olması, dindar görünmesi(dindar olup olmaması önemli değil) ve dini amaçlarına alet etmesi gereklidir.

Machiavelli Rönesans Dönemine damga vuran, çok önemli bir insandır. Aynı dönemde yaşadığı Leonardo Da Vinci, Raffaello, Michelangelo gibi isimlerin gölgesinde kalmamıştır. Kitaplarının etkileri günümüze kadar ulaşmıştır. Özellikle Prens kitabı dünya çapında bilinen ve içindeki fikirleri eleştirilen bir kitaptır.