9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları (Tuna Yayınları) – 2. Ünite

2023-2024 Yeni Baskı

EditörLast Updated: 30 Eylül 2023

29 minutes read

9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları (Tuna Yayınları) – 2. Ünite başlıklı bu yazımızda tarih ders kitabı içindeki soruların cevaplarını hazırladık.

9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları (Tuna Yayınları) – 2. Ünite başlıklı bu yazımızda 9. sınıf tarih ders kitabı (Tuna Yayınları) içinde yer alan 2. ünite sorularının cevaplarını hazırladık. 9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları (Tuna Yayınları) – 2. Ünite yazımızda aşağıdaki bölümlerde yer alan soruların cevaplarını hazırladık;

2. ÜNİTE BAŞINDA: “Hazırlanalım” bölümünde yer alan soruları yanıtladık ve “Kavramları Öğrenelim” bölümündeki kavramları açıkladık.
2. ÜNİTE İÇİNDE: “Düşünelim-Söyleyelim”, “Okuyalım”, “Etkinlik”, “Düşünme-Çıkarımda Bulunma” bölümlerindeki soruları yanıtladık.
2. ÜNİTE SONUNDA: “Ünite Değerlendirme” bölümündeki tüm soruları yanıtladık.

Ders: Tarih Ekibi tarafından hazırlanan 9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları (Tuna Yayınları) – 2. Ünite hakkında eklemek istediklerinizi yorum bölümünü kullanarak bize iletebilirsiz.

Bu Yazının İçindeki Başlıklar:

9. Sınıf Tarih Ders Kitabı (Tuna Yayınları) 2. Ünite Cevapları

9. sınıf tarih ders kitabı (Tuna Yayınları) ikinci ünitesi olan İnsanlığın İlk Dönemleri, altı kazanımdan oluşmaktadır. Aşağıda bu üç kazanıma yönelik soruların cevapları bulunmaktadır.

Kavramları Öğrenelim Bölümü Soruları

9. sınıf tarih ders kitabı (Tuna Yayınları) ikinci ünitesi olan İnsanlığın İlk Dönemleri ünitesinin Kavramları Öğrenelim bölümünde yer alan 19 kavramı yanıtladık.

Aristokrasi Nedir?

Aristokrasi bir toplumdaki soylu bireylerin o toplumu yönetme biçimine denir. Bu yönetim biçimi şu an zamanımızda bulunmamaktadır.

Cumhuriyet Nedir?

Cumhuriyet halkın oy çokluğuyla seçtiği başkan niteliği taşıyan bir bireyin topluca halkı yönetme biçimidir. Bu yönetim biçimi şu an zamanımızda pek çok ülkede bulunmaktadır. Türkiye de dahil.

Demokrasi Nedir?

Demokrasi tüm halkın devlet yönetiminde ve seçim üzerinde eşit haklara sahip olan bir yönetim biçimidir. Bu yönetim biçimi pek çok ülkede kullanılmaktadır.

Efsane Nedir?

Efsaneler ağızdan ağıza zamanla geçmiş hikayelerdir. Bu efsanelerden bilinenler ise örneğin Göktürk efsanesidir veya Pamukkale efsanesidir.

Ensi Nedir?

Ensi bir ünvandır. Bu unvan eski Sümerlerde bir şehir devletinin prensini veya yöneticisini belirlemek için kullanılır.

İmparatorluk Nedir?

İmparatorluk, farklı etnik kökenlerden oluşan bireylerin yaşadığı ve toplandığı bir devlet biçimidir. Zamanımızda bu devlet biçimine pek rastlanılmamaktadır.

Karum Nedir?

Karum, bir kentin yakınlarında kurulan ve ticaret yapmak için kullanılan bir yerdir. Karumlardan en önemlileri Kültepe’de bulunan Kaneş Karumu, Hattuşaş Karumu ve Alişar Karumu’dur.

Kısas Nedir?

Bir kişinin işlediği suçun bir benzeri ile veya eş değeri ile cezalandırılmasına denir.

Kolonicilik Nedir?

Kolonicilik bir devletin herhangi bir sebepten ötürü başka topraklara yayılma isteği ve başka toprakları ele geçirmesidir.

Konar-Göçer Nedir?

Konar-göçer daha çok göçebe yaşayan, sabit bir evi olmayan ve sürekli gezen topluluklardır.

Monarşi Nedir?

Monarşi, sadece yönetimin başında bir kişinin olmasıdır. Sadece onun kararlarının gerçekleştirilmesi ve o kişinin üstünde hiçbir kanunun olmamasıdır.

Nom Nedir?

Nom, Antik Mısır’da şu anda isimlendirdiğimiz il veya vilayet karşılığı görmekte olan yerlerdir.

Oligarşi Nedir?

Oligarşi, yalnız bir değil pek çok kişinin bir devleti yönetim biçimidir. Genelde bu kişilerin sayısı azdır ve ayrıcalıklılardır.

Pankuş Nedir?

Pankuş, Hitit Devletinde bir meclis görevi görmüş bir kuruldur. Hitit dilinde Pankuş kurul, topluluk demektir.

Polis Nedir?

Polis kanunu korumakla yükümlü, her vatandaşın canı, malı ve temel hak ve özgürlüklerini korumakla görevlendirilmiş olan kamu görevlisidir.

Site Nedir?

Site, ilk çağlarda birden fazla binadan oluşmuş bina topluluklarına verilen isimdir.

Tablet Nedir?

Tablet, kil bir taşa benzer bir yüzeyin üstüne kazılmış yazılardır.

Tiranlık Nedir?

Tiran siyasi bir gücü anayasa ve kuralları göz ardı ederekten kendi gücüyle elde eden önderdir.

Ziggurat Nedir?

Ziggurat, Mezopotamya da bulunan görünüşü piramitleri andıran bir tapınaktır. Ziggurat’ın bu kadar yüksek olmasının bir sebebi ise rahiplerin sel olduğunda yukarı çıkıp kurtulmasıdır.

Hazırlanalım Bölümü Soruları

9. sınıf tarih ders kitabı (Tuna Yayınları) ikinci ünitesi olan İnsanlığın İlk Dönemleri ünitesinin Hazırlanalım bölümünde yer alan 5 soruyu yanıtladık.

Unesco Tarafından 2018 Yılında Dünya Miras Listesi’ne Dahil Edilen Göbeklitepe Hakkında Bildiklerinizi Anlatınız.

Göbekli Tepe, Şanlıurfa’nın merkezine 22 km kuzey doğusunda ve Örencik Köyü’nün yakınlarındadır. Göbekli Tepe’de Dünya’nın en eski kült yapılar topluluğudur. Bu kült yapıların özelliği ise T biçimindeki 10-12 dikilitaşın yuvarlak planda dizilmiş, aralarının ise taş duvarla örülmüş olmasıdır. Kült yapıların genelde ortalarında uzun 2 dikili taş birbirine bakacak şekilde yerleştirilir. Dikilitaşların üzerine çoğunda insan, el ve kol, çeşitli hayvanlar ve soyut cisimler kabartılarak çizilmiştir. Bu kabartmaların bir öykü veya herhangi bir şey anlattığı düşünülmektedir. Bu dikilitaşlarda çizilen hayvan motiflerinden en yaygınları: boğa, yaban domuzu, tilki, yılan, yaban ördeği ve akbabadır.

Göbekli Tepe bir yerleşim yeri değil de kült merkezi olarak tanımlanmaktadır. Göbekli Tepe’deki kültlerin avcılar veya çiftçiler tarafından inşa edildiğine inanılmaktadır. Başka bir değişle Göbekli Tepe’nin etraftaki avcı-toplayıcılar açısından büyük önem taşımaktadır. Göbekli Tepe’nin en erken Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ’ın A evresine (MÖ 9.600-7.300), yani günümüzden en azından 11.600 yıl öncesine dayandığı ileri sürülmektedir. Göbekli Tepe’de olmuş en eski eylemlerin ne zaman olduğunu bilmemiz şu anlık mümkün değil ama kültlerden de gördüğümüz gibi Göbekli Tepe’nin epipaleolitike kadar uzanan bir geçmişi olabilir. Göbekli Tepe’nin bir kült merkezi olarak kullanılması Milattan Önce 8 bin yıllarına kadar dayanmaktadır. Fakat bu tarihten sonra pek de aktif kullanılmadığı anlaşılmaktadır.

Bunların hepsi ve tabi ki arkeolojik kazılarda gün yüzüne kavuşturulan anıtsal mimari, Göbekli Tepe’yi gerçekten de eşi benzeri olmayan bir tarihi bölge olarak kılıyor. Bu sebeple 2011 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası geçici listesine yerleştirildi ve 2018 de ise kalıcı listeye adını yazdırmakta başarılı olmuştur. Söz konusu dikilitaşlar, bir insan heykelini andırmaktadır. Bunun sebebi D yapısı merkez dikilitaşlarının ortasında olan el ve kol motifleridir. Yani dikilitaş kavramı herhangi bir işe yaramayan yardımcı bir kavram olarak belirtilmektedir. Sonuç olarak bu dikilitaşlar bir insan stilini andırmaktadır.

Milletlerin Ortaya Çıkışını ve Devletlerin Kuruluşunu Anlatan Efsane, Destan ve Mitlere Örnek Veriniz.

Milletlerin ortaya çıkışı ve devletlerin kuruluşu hakkında en detaylı kurgulardan birine sahip olan millet Antik Yunanlılardır. Yunan mitolojisi adı verilen fenomen Yunanlıların nasıl oluştuğunu açıklar. Bu mite göre Yunanca “boşluk” anlamına gelen Kaos hiçlikte süzülürken canı sıkılır ve Dünyayı yaratır. Dünya da evlenmek için hem kocası hem oğlu olacak olan Gökyüzü’nü, Deniz’i ve Yeraltı’nı oluşturur. Daha sonrasında Dünya ve Gökyüzü Titanları ve Titanlar’dan biri olan Prometheus insanları yaratır. Yunanlılar kendi yaratılışlarını bu mitolojik hikaye üzerinden açıklamaya çalışmışlardır.

Yazının İnsan Hayatındaki Önemiyle İlgili Görüşlerinizi İfade Ediniz.

Yazının tarihi neredeyse insanlığın başlangıcına kadar gider ve yazı bulunduğunda insanlığa öyle bir etkisi olmuştur ki insanlık bir çağ atlamıştır. Yazının bulunmasının önemi nedir? diye sorulduğunda akla pek çok husus gelir. Veya yazı olmasaydı ne yapardık? gibi soruları yanıtlayacağız.

İnsanlık tarihinde her zaman anlaşmazlıklar olmuştur. Kimi zaman kavga kimi zaman anlaşılarak çözülürdü o kavgalar. Fakat yazının icadından sonra işler daha da resmileşmeye başlamıştır. Örneğin sözleşmeler raporlar vb. şeyler bazı anlaşmazlıkları bir sonuca kavuşturur. Sözleşmeler vs. bunlar imzalandığı sürece kimin haklı veya haksız olduğunu kağıt üzerine geçer. Yazının bulunmasının başka bir önemi ise haberleşmedir. Haberleşme insanlar arasında vazgeçilmez bir husustur. Eğer haberleşme olmasaydı insanlar bir topluluk olamazdı ve zamanla yok olurlardı. İnsanlar bu haberleşme ve iletişim yetenekleri sayesinde uzun yıllar hayatta kalabilmişlerdir. Örgütlenme iç güdüsüyle. Bir de gelecek nesillere yazı yoluyla bilgi aktarmak vardır. Örneğin: bir marangoz gelecek neslindeki oğluna mesleğinin püf noktalarını aktarmak istiyor. Bunun için herhangi bir yerin üstüne mesleğinin inceliklerini yazarak gelecek nesillere aktarabilir.

Yazı ayrıca insanın her zaman bir parçası olan ve olacak dini, ticareti ve ebedi konuları kayıt altına almıştır. Bunlara örnek olarak Kur’an-ı Kerim’i verebiliriz veya İncil ve Tevrat’ı. Ebedi konulardan örnek verirsek mesela romanlar: Sefiller, Çocuk Kalbi, Suç ve Ceza, Pollyanna, Beyazdiş vb. Yazı eğitim gösterme olanaklarını da arttırdı. Yazı icat edilmeden önce eğitim diye bir şey yoktu, çünkü geçmiş nesillerden herhangi bir bilgi alınamıyordu. Geçmiş nesillerden bilgi alınamadığı için geleceğe de bilgi aktarılamıyordu. Yazı hukuka da pek çok şey katmıştır. Anayasa, kurallar vb. hukuka yön vermiştir ve yasalar sayesinde bir düzen olmuştur. Yazı olmasaydı ne yapardık? Yazı olmasaydı her şeyden önce belirli bir düzen olmazdı anayasa olmazdı, hukuk olmazdı; eğitim olmazdı, bilgi alışverişi olmazdı, kitaplar olmazdı bunlar topluca olmasaydı insanlık şu anda olduğundan eser kalmazdı. Yani sonuç olarak yazı insanları toplar ve yazı olmasaydı sadece kargaşa ve cahillik olacak idi.

Uygarlıkların Elverişli Coğrafi Özelliklere Sahip Bölgelerde Ortaya Çıkıp Geliştiğini Gösteren Örnekler Vermeye Çalışınız.

Uygarlıklar genellikle yerleşik yaşam sürecinde sıkıntı teşkil etmeyecek yerlerde kurulmuşlardır. Bunlara ilk örnek olarak Soğdlar verilebilir. Orta Asya coğrafyasının su ihtiyacını karşılamakta olan bu iki nehrin etrafına kurulan Soğdlar ticarette oldukça gelişmişlerdir. Bir diğer uygarlık olarak ise Mısırlılar örnek gösterilebilir. Bütün yerleşimlerini Nil nehrinin kenarına kuran Mısırlılar; ticaret, tarım, hayvancılık gibi temel maddi kaynaklarının neredeyse tamamını Nil nehri üzerine kurmuşlardır. Bunun dışında İstanbul Boğazı’nın kenarına kurulmuş olan Bizans İmparatorluğu da örnek gösterilebilir. Boğaz’ın kattığı ticari ve jeolojik avantaj sayesinde Bizans gelişme kaydetmiştir.

Hukuk Kavramının Hangi İhtiyaçlardan Kaynaklanmış Olabileceğiyle İlgili Düşüncelerinizi Paylaşınız.

Hukuk kavramının medeniyetlerde çıkma sebebini bilmek için öncelikle hukukun temel gayesini öğrenmemiz lazım. Hukuk, bir toplumsal düzen kuralı türüdür. Toplumsal düzen kuralları, adı üstünde toplumun düzenini sağlamak adına konulmuş belli başlı kurallardır. Bu kurallara örnek olarak görgü, hukuk, din ve ahlâk verilebilir. Hukuk dışındaki toplumsal düzen kurallarının yaptırımları bir otorite veya devlet tarafından sağlanmamaktadır. Bu unsur, hukuku diğer toplumsal düzen kurallarından ayıran husustur. Hukukun temel gayesi, toplumsal düzeni korumanın yanı sıra adaleti getirmektir. Bu unsurlardan yola çıkarak söyleyebiliriz ki, hukukun ilk medeniyetlerde ortaya çıkış sebebi, diğer toplumsal düzen kurallarının yetersizliğidir. Diğer toplumsal düzen kurallarının yetersizliği toplumu, yaptırımı bir otorite tarafından desteklenen bir toplumsal düzen kuralı arayışına sokmuştur. Bu, hukukun ortaya çıkmasını sağlamıştır.

Konu İçindeki Sorular

9. sınıf tarih dersi kitabı (Tuna Yayınları) ikinci ünitesi olan İnsanlığın İlk Dönemleri ünitesinin konu başlıkları altında yer alan tüm soruları yanıtladık.

Yazının İcadından Önceki Dönemlerde Yaşayan İnsanların Hayat Tarzları ve Ekonomik Faaliyetleri İle İlgili Bilgilere Hangi Kaynaklardan Ulaşılmış Olabilir?

İnsanların gün içerisinde yaşadıkları olayları ve durumları mağara duvarlarına kazındığı bilinmektedir. Bu duvar resimleri hayat tarzları hakkında oldukça nemli bilgiler vermektedir. Yazının icat edilerek bazı durumların kayıt altına alınması durumunan önce kayıt alınma işlemi duvar resimleri ile yapılabiliyordu.. Bu sebep ile mağara resimleri geçmiş insanların hayat tarzları ve ekonomik faaliyetleri hakkında bilgi sahibi edinilmesinde yardımcı olan etmenlerdendir. Onun dışında Göbeklitepe gibi yerleşik yapılar da bu tip bilgiler edinilmesine katkıda sağlanabilir. Dükkan tarzı yapıların varlığı ekonomik faaliyetlerin farkındalığında önem arz etmektedir.

Eski Taş Çağı İnsanlarının Yaşadıkları Mağaralara ve Bu Mağaraların Duvarlarına Yaptıkları Resimlere Bakılarak O Dönemle İlgili Hangi Bilgilere Ulaşılabilir?

Hali hazırda sadece duvar resimleri kullanılarak dönemin kültürel ve sosyal yapısı hakkında bilgi sahibiyiz. Bunlardan ilki eğer detaylı bir çizim yapıldıysa kıyafet ve giyim olabilir. Kadınların neler giydiği, erkeklerin neler giydiği anlaşılabilir. Ayrıca yemek pişirme, avlanma gibi ihtiyaçlarda kullanılan aletler hakkında bilgi edinebilir, dönemin gelişmişliği hakkında yorum yapabiliriz. Dönemde ne cins hayvanların avlandığını, barındıkları mekanları, gün içerisinde yaşadıkları olayları, tarihlerine damga vuran hikayeleri öğrenme imkanımız bulunmaktadır. Yani kısaca bu resimler dönemin yaşam tarzı hakkında pek çok bilgi barındırmaktadırlar.

Yazının İcadından Önceki Dönemlerde Yaşayan İnsanların Hayat Tarzına, Tabiat ile İlişkisine; Yeme İçme, Giyinme, Barınma vb. İhtiyaçlarını Nasıl Karşıladıklarına Dair Çıkarımlarda Bulununuz.

(Bu soru sayfa 36’daki görsellere göre yanıtlanmıştır.)

İnsanlar Hangi Özelliklerinden Dolayı Çayönü’nü Yerleşme Yeri Olarak Seçmiş Olabilirler?

Çayönü, Diyarbakır ilinin Ergani ilçesinin 7 km güneybatısında kalır. Yakın zamanda yapılan araştırmalar; Çayönü’nün olduğu yer olan Ergani Ovası’nın Milattan Önce 12 bin yıllarında etrafında meşe ormanları olduğu, ormanlarda genelde yabani sığır, koyun ve keçilerin bulunduğu diğer bir deyişle buranın çevresel açıdan son derece zengin olduğu görülmüştür. Bu hususlarıyla Çayönü daha bitki ve hayvanların evcilleştirilmediği ve daha ekin hasadının başlamadığı bir devirde avcı-toplayıcı insanların kullandığı ve kaldığı bir yerdir. Milattan Önce 10200 yıllarından başlayarak da insan cemaatlerinin Çayönü’ne yerleşerek köy hayatına doğru harekete geçtiği bir bölge hâline gelmiştir. Çayönü kalıntılarında ağaç dalları ve kamışlardan inşa edilmiş yalın yuvarlak kulübelerin zamanla taş ile inşa edilen kerpiç yapılara dönüştüğü tespit edilmiştir.

Bu olanlar Çayönü sakinlerinin toplayıcılık ve avcılıktan tarıma dayalı yerleşik hayatına geçtiğini göstermektedir. Çayönü, tahıl ekimi ve hayvanlar ile bitkilerin evcilleştirilmesine temelli köy hayatının yaşanmaya başlandığı ilk yerleşmelerdendir. Vahşi buğday, mercimek ve baklagiller ile ekim-biçim yapılabilmesi; tavuk, kuzu, koyun, keçi gibi hayvanların evcilleştirilmesi burada gerçekleşmiştir. Bu yanlarıyla Çayönü bilim adamları tarafından uygarlığın başladığı yerlerden biri olarak kabul görmektedir. 1960‘larda başlamış olan Çayönü kazılarında çakmak taşı, obsidyen ve bazalttan yapılmış araç-gereçler ortaya çıkmıştır. Çayönü’nde yaşayanlar bu taşları kullanarak oraklar ve delici-kazıcı aletler ile çeşitli süs eşyaları yapmıştır. Bununla birlikte Çayönü’nün etrafında bulunamayan çakmak taşının ve obsidyenin Çayönü’ne nasıl ve nereden geldiği tam olarak bilinmemektedir.

Çayönü’nde çanak ve çömleklerin dışında bir de geyik, domuz vs. kemiklerinden yapılmış iğneler, çengeller, boncuklar, halkalar ve düğmelere rastlanmıştır. Öte yandan Çayönü bakır çıkarılan yerlerde bulunduğu Ergani’ye yakın bir yerdedir. Bu sebepten dolayı Çayönü sakinleri dünyanın öbür taraflarından insanlardan yaklaşık 2000 yıl önce bakırı işleyerek araç gereç yapmayı öğrenmiştir. Yerleşmede farklı alt safhalardaki konutlar dışında, tüm Çayönü halkının kullanması için yapılmış, bir bakıma kamusal kalitede yapılar vardır. Birer kült binası olarak sayılan bu binalar hem plan, hem yapı yöntemi, hem de içeride elde edilen eşyaların niteliği yönünden konutlardan farklılık göstermektedir.

İnsanların Yerleşmek İçin Çatalhöyük’ü Seçmelerinin En Önemli Gerekçesi Ne Olabilir? Neden?

İnsanların yazı öncesi yerleşimleri ile alakalı doğal olarak hiçbir yazılı kaynak yoktur. Bu sebeple yazı öncesi dönem ile alakalı tarihi çalışmalar arkeologlar ve arkeoloji sayesinde ilerlemektedir. Günümüzdeki en eski birkaç yerleşim yerinden biri olan Çatalhöyük yaklaşık 9000 yıl önce kurulmuş ve döneminde inanılmaz büyük bir sayı olan 8000 kişilik bir nüfusa ulaşmıştır. Çatalhöyük Konya şehrinin Çumra ilçesinin 11 km kuzeyinde bulunan bir köydür. Buzul Çağı’ndan sonra Konya Ovası’nda oluşan göl tam olarak kaybolmamış bölgede ufak ufak bataklıklar olarak varlığını devam ettirmekteydi. İlk dönem medeniyetlerinin hepsi su kenarlarına yerleştiği için bu bataklıklar Çatalhöyük ve civarındaki insanlar için kaçırılmaz bir imkandı. Çevrede yerleşebilmek için daha kuru yerler bulunsa dahi Çatalhöyüklüler (yaşayan ırkın adı bilinmediğinden Çatalhöyüklüler adı verilmiştir) yerleşik hayata Çarşamba Irmağı’nın yanında geçmişlerdir. Köyü kurdukları bu alan hem Çarşamba Irmağı sayesinde suca ve bu suyun sağladığı yararlar sonucu besin kaynakları oldukça yoğundur. Sayıları oldukça arttı ve on binlerce kişi bu köye yerleşti. Fakat şimdiye kadar bulunan kaynaklara göre bu köy herhangi bir yönetici tarafından yönetilmemekteydi.

Çatalhöyük’te Evlerin Birbirine Bitişik Tarzda İnşa Edilmesinin Nedenleri Neler Olabilir?

Göbeklitepe’deki Tapınak Kalıntılarından Hareketle Yazının Icadından Önceki Dönemde İnsanoğlunun Hayat Tarzı ve Tabiat ile İlişkisi Hakkında Hangi Çıkarımlarda Bulunabilirsiniz?

Göbeklitepe Höyüğü’ndeki Kazılar Alt Katmanlara Doğru İlerledikçe Mevcut Tarihi Bilgilerde Başka Hangi Değişiklikler Meydana Gelebilir? Neden?

Ele geçirilen bilgiler değişebilir. Belki de şu ana kadar inilen derinlik en yeni kalıntıları olabilir. Daha eskiden yapılmış olan kalıntıların bulunma olasılığı vardır. Bu sebeple ilk olarak Göbeklitepe’nin yaşı değişebilir. Ayrıca daha sonrasında manipüle edilerek gösterilmiş durumların gerçek halini görüp kültürleri hakkında elde ettiğimiz bilgileri geliştirme imkanımız olabilir. Bu sayede insanların bilinen de eski zamanlarda yerleşim yerleri kurdukları öğrenilebilir. Bu durum da insanların bu kadar uzun sürede nelerin ne kadar değiştiğini kavramımıza yardımcı olabilir.

Bir Genel Ağ Araştırması Yaparak Ülkemizdeki Tarihi ve Doğal Kültür Varlıklarımızın Adlarını ve Bulundukları İlleri Yazınız.

“Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO’nun hazırladığı Dünya Miras Listesi’nde ülkemizden de tarihî ve doğal kültür varlıklarına yer verilmiştir. Göbeklitepe bu listeye 2018 yılında dâhil edilmiştir. “

1985 yılında listeye dahil edilen ve Sivas’ta bulunan Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası ve 19 adet dünya mirasından biridir. İkincisi ise genel bir ifade olmak ile beraber İstanbul’un tarihi alanlarıdır. Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası gibi 1985 yılında listeye eklenen İstanbul’un tarihi alanları Türkiye dünya miraslarının arasındadır. Üçüncü olarak Nevşehir’de, Kapadokya’da bulunan Göreme Milli Parkı ve Kapadokya ilk iki dünya mirası gibi listeye 1985’te eklenmiştir. Dördüncüsü Çorum’daki Hitit başkentidir. Beşincisi Adıyaman’da bulunan Nemrut Dağı’dır. Altıncı olarak Denizli’de bulunan Pamukkale gösterilebilir. Yedinci sırada ise Letoon bulunur. 7. Sırada Karabük’te bulunan Safranbolu şehri vardır. Truva Arkeolojik Alanı ise dokuzuncu sıradadır. Edirne Selimiye Camii onuncu, Çatalhöyük ise 11.’dir. 12. Cumalıkızık alanı bulunmaktadır. 13. Sırada Bergama, 14.sırada Diyarbakır Kalesi, 15’te Efes, 16’de Ani Arkeolojik Alanı, 17’de Aphrodisias, 18’de Göbeklitepe ve 2021’de eklenen Arslantepe Höyüğü vardır. Bunların hepsi ile 21 adet dünya mirasına sahibiz.

I. Hattuşili’nin Yazıya ve Katiplere Önem Vermesinin Nedenleri Neler Olabilir?

Başka devletleri, medeniyetleri ve milletleri işgal eden ve yağmalayan Hitit Kralı I. Hattuşili aynı şeyin kendilerinden daha güçlü bir devlet tarafından kendilerine de yapılmasından korkmuş olabilir. Bu sebeple ülkesinin kültürel mirasının aktarılması için yazıya ve katiplere önem vermiştir. Kendilerine yaşanma ihtimali bulunan muhtemel bir işgal sonucu sahip oldukları her şeyi kaybetmek istemeyen I. Hattuşili böyle bir yönteme başvurmuş olabilir. Bu sayede yazıya ve katiplere hakettikleri önemi veren I. Hattuşili kültürel mirasını işgal edilse ve yağmalansa dahi sonraki nesillere aktarabilecektir.

Yazı Sistemlerini İnceleyerek Okuma Yazmanın Hangisiyle Daha Kolay Olabileceğini Gerekçesiyle Birlikte Söyleyiniz.

(Bu soru sayfa 41’deki tabloya göre yanıtlanmıştır.)

Muhasebe Kayıtlarının Yazılı Hale Getirilmesi Devletler ve Tüccarlar İçin Hangi Faydaları Sağlamış Olabilir?

Muhasebe kayıtları ilk yazılı hale getirildiğinde görevli olan memurların isimleri, yaptıkları işler, özellikleri kayda alınmıştır. Ayrıca yazının ekonomik açıdan ilk olarak kullanılışı devletlerin vergi defterleri tutması olmuştur. Bu tür kayıtların yazılı olması hem sonraki nesillerin kendileri hakkında bilgi öğrenmesine neden olmuştur. Onun dışında kısa vadede vergi takibi yapılması kolaylaşmıştır. Bu sayede herkesten hakettiği verginin alınması sağlanmıştır. Bu da devletlerin sahip olduğu adaleti korumakta önemlidir. Devletlerin dışında tüccarların da muhasebe kayıtlarını yazılı hale getirmesi daha sonrasında yaşanabilmesi muhtemel karışıklıkların önüne geçmiştir. Tüccar ilk aldığı ürünün özelliklerini kayıt aldığında başka bir insana doğru malı satar. Bu da hem tüccara hem de alıcıya büyük yarar sağlamıştır.

Çinlilere Ait Buluşların Uygarlığın Gelişimine Etkileri Hakkında Neler Söyleyebilirsiniz?

Çinliler çok soylu bir toplumdur. Bu geniş tarihlerinde birçok buluşa imza atmıştır. Bunlar için birkaç örnek vermek gerekirse: Barut, Pusula, Kağıt, Makarna, El arabası, Uçurtma… Bunlardan pusula zamanında yön bulmanın tek yolu olduğu için zamanın büyük buluşlarından biridir. Çinliler her zaman güneyi gösteren mıknatıs talı üstüne konulan bir demir parçasıyla yapılmıştır pusulalar sayesinde İpek yolunda ve benzeri rotalarda Çinli satıcıların hayatını kolaylaştırmıştır. Özellikle Çinliler dışında birçok medeniyetin kullandığı pusula sonu coğrafi keşiflerine başlayan yolu açtı. Amerika’nın keşfinde önemli rol oynamaktadır. Barutu da bulan Çinliler değişik bir şekilde ölümsüzlüğü bulmaya çalışırken bulmuşlardır barutu. Hayatların yok olmasına yol açan bu buluş. Çinlilerin savaşlarında onlara çok avantaj sağlamıştır. O dönemden sonra bütün ateşli silahalarda kullanılmıştır.

Çinlilerin tarihini bu kadar iyi bilmemizi sağlayan buluş kağıt. Sümerlilerden başlayan yazı kültürünü günümüzedeki haline gelirkenki en büyük adımlardan biridir. Kağıt o dönem Çin’de kitapların yazılması ve halk arasında dolaşan efsanelerin günümüze kadar yaşamasını sağlamıştır. Parşömenlere yazdıkları ve günümüze kadar gelen yazılar o dönem hakkında çok bilgi almamızı sağladı. El arabası tekerleğin bulunuşu ardından insanlığın tekerlek hakında yaptığı ikinci büyük şeydir. Döneminde tek eşya taşıma yolu olan ve insanların sırtından büyük yük kaldıran buluş insanların bir şeyi başka bir yere götürmesini hızlandırmış. Bu hızlanma ilk başta askeri yönde başlasada yavaş yavaş gelişe gelişe günümüze kadar gelmeyi başarmış bir teknoloji olmuştur.

Sismograf uzun süreler tek deprem ölçer olarak kaldı. Her ne kadar günümüzde deprem ölçme deyince akla Richtar ölçü birimleri gelsede. İlk deprem ölçümü cihazı Çinliler tarafından yapılmıştır ve kullanıldı. Çinlilerin günümüze kadar gelen buluşlarından biri de alkoldür. Sirke ve soyanın fermantasyonunu keşfedilmiştir. Çinliler uçma için en büyük adımlardan birkaçını atmış ve tarihine eklemiştir. Uçurtmaları bulup kültürlerindeki festivallerinde uçurtmaları dahil etmiştir. Uçurtmalardan sonraki adım askılı planördür uçurtmanın keşfinden sonra bir insanı taşıyabilecek büyüklükte bir uçurtma yaparak uçuş denemeleri yapmışlardır.

Pers İmparatorlarının Haberleşmeye Önem Vermelerinin Ortaya Çıkardığı Sonuçlar Neler Olabilir?

Öncelikle Pers İmparatorluğundaki iletişim, içerisinde veya dışarısında, diğer imparatorluklara göre Kesinlikle daha kolay ve daha doğru olacaktır. Bunun sonucu olarak da dışarıdan gelecek mesajlar hem daha kolay hem daha sık hem de daha hızlı gelecektir. Düşmanlarının sosyal ve ekonomik durumlarını diğer imparatorluklardan daha önce öğrenip düşmanlarının en zayıf olduğu anı bularak ya da zayıf olduklarını düşündükleri bir zamanı yakalayarak onlara saldırabilir ve yapılacak savaşı büyük ihtimalle kazanabilirlerdi. Perslerin iletişimin gelişmiş olması sonucuyla elde ettikleri bilgilerle ise savaş stratejisi hazırlamak onlar için daha kolay olacaktır ve daha başarılı stratejiler hazırlayabileceklerdir.

Kendileri mantıklı ve maksimum seviyede işe yarayan stratejiler yapabilecekleri gibi başka imparatorlukların kendileri üzerinde kullanacakları veya kullanmayı planladıkları stratejileri öğrenip kendilerini korumak için kullanabilirler gerekli önlemleri alabilirler. Pers İmparatorluğunda verilen önemle gelişen haberleşme iletişim durumunda oluşan yanlış anlaşılmaları azaltır. Bu gereksiz savaşlara, büyük veya küçük, engel olur. Boş yere insanların ölmesi durumunu da azaltır. Haberleşmenin gelişmesi sonucu bazı potansiyel kötü olayların engellenmesi yanı sıra değişik türlerde uğraşması hoş olmayacak durumların ortaya çıkması da mümkündür. Aynı zamanda uzakta yaşayan sevgililerin, ailelerin, arkadaşların birbirleriyle haberleşmeleri daha hızlı kolay olduğundan dolayı insanların endişeleri azalacak içleri rahatlayacaktır, çünkü birinin başına ne zaman ne geleceği bilinmez.

Anlayabileceğimiz gibi Pers imparatorluğunun haberleşmeye önem vermesi çevrelerinde gelişmiş, gelişmekte olan veya gelişecek olayları diğer imparatorluklara göre daha hızlı öğrenmelerine ve gerekliyse bunu durdurmalarına ya da işlerine yarabilecek bir gelişmeyse bu gelişmenin, olayın neredeyse kesin olarak yaşanması için bir şeyler yapabilmelerini sağlamıştır. Bu tip şeyler Perslileri özellikle bilgi bakımından diğerlerinden daha üstün kıldığından dolayı yapacakları hamleler genel olarak neredeyse tam yerinde, tam zamanında ve tam planlı olmuş ve bu öbür imparatorlukları onların yanında daha zayıf ve daha korunaksız bırakmıştır. Böylece Pers imparatorluğu yaptıkları çoğu şeyde başarı kazanmışlardır. Genelleme olarak Pers İmparatorlarının haberleşmeye önem vermelerinin en önemli sonucu büyük ihtimalle imparatorluklarının uzun süre sağlam ve büyük oranda başarı içerisinde devam etmesidir.

Medeniyet Havzalarının Oluşumu ile Coğrafya, İklim ve Su Kaynakları Arasındaki İlişki Hakkında Neler Söylenebilir? Yazınız.

(Bu soru sayfa 45’teki metne göre yanıtlanmıştır.)

Size Göre Anadolu Medeniyetlerinin İnsanlığa En Önemli Katkısı Ne Olmuştur? Neden?

Mezopotamya Medeniyetlerine Ait Mimari Eserlerin Pek Çoğunun Günümüze Ulaşamamasının Nedenleri Neler Olabilir?

Yunanca iki nehrin ortası anlamına gelen Mezopotamya, Fırat ve Dicle nehirleri arasında bulunan bölgeye denir. Sümerliler, Babilliler ve Asurlular gibi bir çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Mezopotamya’da yaşamış bütün medeniyetler insanlık tarihine bir şey katmıştır. Babilliler hukukta ilerleyip tarihin ilk kanunlarını 288 madde ve Hammurabi kanunlarını ilan etmişlerdir. Asurlular Sümerlilerin çivi alfabesini Anadolu’ya ticaret yaparken öğretmeleri yazının bütün dünyaya yatılmasını sağlamışlardı.Bu medeniyetlerden biri olan Sümerliler en önemli şeyi yapıp yazıyı keşfetmeleriyle ünlü olmuşlardır ayrıca gece ve gündüzü on ikişer saat kabul edip kendileri için ay takvimi yapmışlardır.

Sümerlilerin yazıyı keşfedilmesiyle tarihçiler daha kolay araştırma yapıp dönem hakkında daha çok fikre sahip olmulardır. Mezopotamyalılar her şeyi tanrıları sayesinde kazandıklarını düşündükleri için ürettikleri ürünleri Ziggurat adını verdikleri tapınaklarda toplamışlardır. Zigguratlar’da kimin ne getirdiğini unutmamak için resimlerle not almaya başlayıp bu resimler yavaş yavaş yazıya evrilmiştir. Ancak günümüzde Zigguratlar’ın büyük çoğunluğu ve Mezopotamya uygarlıklarının mimari eserleri günümüze kadar gelememiştir. Bunun belli başlı sebepleri vardır bunlar kullanılan malzeme ve bölgenin bataklık olup sık sık su baskınıyla karşılaşmasıdır. Günümüzde Mezopotamya mimarisi hakkında fikrimizin olmasının sebebi Zigurratlar’da yaptıkları her şeyi kayda dökmeleridir. Bu kayıtlar sayesinde günümüzde bu medeniyetlerin yapıların nasıl olduğu nasıl yapıldığı gibi bir çok bilgiye sahibiz.

Sümerliler yapı yapmak için taşı farklı topraklardan getirdikleri için temeller dışında taş kullanmayıp kurutulmuş toprak kullanmışlardı. Sümerlilerin yapı tarzları her ne kadar heybetli olsada kullandıkları malzemelerin kötü olması durumu öne çıktıkları özellikler heybetten çok üstelerine kazınmış desenler olan şekilsiz höyüklere dönmüştür. Babillerde bu durum biraz kırılıp Babil Kulesi gibi bir yapıyla tarihte uzun süre unutulmayacak bir eser ortaya çıkmıştır ancak Babil Kulesinin de kaderi diğerleriyle aynı oldu. Babilliler dünyanın yedi harikasından biri olan Babil Bahçeleri’de yanlış yapı malzemeleri yüzünden tarihin tozlu sayfalarına gömülmüştür. Asurlularsa kuzey Mezopotamya’da yaptıkları anıtlarla tarihte yer almıştır. Genelde savaş içinde olan bir devlet olduğu için mimarileri anıtlarla gelişmiştir. Diğer bir sebep olan su baskınları kerpiç madde kullanımıyla bağlantılıdır. Kerpiçler sudan fazla hasar alması binaların yıkılmasıyla sonuçlanır

Fenikelilerin Medeniyetler Arası Etkileşime Katkıda Bulundukları Söylenebilir Mi? Neden?

Fenikeliler Doğu Akdeniz’de yaşayan bir kavimdir. Birçok deniz kavmi gibi ticaretle uğraşmışlardır. Sattıkları ürünlerse daha çok zeytin, zeytinyağı, incir, ceviz, badem, nar, erik, hurma, kayısı, kavun, balkabağı, şarap gibi ürünlerle beraber demir altın ve gümüş sattıklarıda bilinmektedir. Fenikelilerin tarihteki en büyük özellikleri Fenike alfabesidir. Fenikelilerden önce alfabeler belli resimlerden oluşmakta olan alfabeleri değiştirip ilk defa Fenike alfabesinde belli sesler için belli semboller yazılmasıyla ses ve kelime algılarının oluşmasını sağlamıştır. Tarihteki bir çok alfabenin kökeni olan Fenike alfabesi bunu ticaret sayesinde başarmıştı. Fenikeliler Asurluların Anadolu’ya getirdikleri alfabeyi alıp geliştirip aynı Asurlular gibi ticaret sayesinde bir çok ülkeye tanıtmışlardı.

Burda Asurlulardan farklı olarak Fenikeliler deniz ticareti yaptıkları için alfabelerini daha geniş kitlelere tanıtmışlardı. Bu geniş kitlenin oluşmasının sebebi bir yandan fenekilerin deniz konusunda çok gelişmiş olmalarıdır. Fenikeliler zamanın üstünde bir denizci kavmiydi. Yapılan araştırmalar sonrası Mısır ve Lübnan’da tarihi bölgelerde Fenike alfabesinin izlerine rastlanmıştır.Günümüzde bile Latin Alfabesi, Kiril Alfabesi ve Arap Alfabesi Fenike Alfabesini köken olarak kabul etmiştir. Fenikelilerin o dönem yaptıkları alfabeyi o dönem özellikle Yunanlılar benimsemiş ve ister istemez kültür çatışması yaşanmıştır.

Bu kültür çatışması o dönemden sonra Yunan topaklarından geçen her toplum için devam etmiştir ve Yunanistan buy ola bütün Avrupaya Fenekilerin getirdiği kültürü paylaşmış ve günümüzde bu kadar toplumun kültür temellerinde yer almasını sağlamıştır. Bu alfabe aslında şu anki bir çok alfabenin kökenidir sadece bazı alfabelerin direk kökenidir çünkü günümüzde ortak alfabe kabul edilen Latin alfabeside Fenike kökenlidir onun dışındaki alfabelerde de seler kelimleri, kelimeler cümleleri oluşturduğu için aslında günümüzdeki yazı şeklininde kökenidir. Fenekiler bu yolla günümüzü bile etkilemeyi başarmışlardır.

Yeryüzünün Herhangi Bir Yerinde Medeniyetin Kurulup Gelişebilmesi İçin O Yerin En Fazla Hangi Özelliklere Sahip Olması Gerekir? Neden?

İbn-i Haldun’a Göre Coğrafya, İnsan Topluluklarının Hangi Özellikleri Üzerinde Etkili Olmaktadır?

(Bu soru sayfa 50’deki metne göre yanıtlanmıştır.)

Yerleşik Hayat Tarzı Hangi Özellikleriyle Türklere Çekici Gelmiş Olabilir?

(Bu soru sayfa 51’deki metne göre yanıtlanmıştır.)

Türkler ve Kök Türk devleti gibi savaşçı halklara daha çok uyan sistem göçebelik sistemi olmuştur. Tonyukuk’un da yerleşim hayatı reddetme sebebi ülkenin fazladan zarar görmesini engellemektedir.

Kök Türk Veziri Tonyukuk’un Yerleşik Hayatı ve Kentleri İmparatorluklar İçin Tehlikeli Bulmasının Nedenleri Neler Olabilir?

(Bu soru sayfa 51’deki metne göre yanıtlanmıştır.)

Bilge Kağan ne kadar yerleşik hayata geçmek istese Tonyukuk bu durumu tehlikeli bulmuş ve reddetmiştir. Bunun sebebi Kök Türk İmparatorluğu’nun sürekli savaş halinde kalmasıdır. Eğer yerleşik hayata geçilirse, devletin belirli bir birikimi o şehre verilecektir. Ve herhangi bir savaş durumunda o şehrin yok olması devleti oldukça geriye düşürecektir.

Tarihte Görülen Büyük Göç Hareketlerinin Nedenleri Neler Olabilir?

Tarihte görülen en büyük göç hareketlerinden biri Orta Asya’daki Türkler tarafından başlatılan Kavimler Göçü’dür. Çin İmparatorluğu tarafından yenilgiye uğratılan ve yıkılan Asya ve Avrupa Hun İmparatorluğu’na bağlı olan kavimler batıya doğru göç etmişlerdir. Birbirini batıya doğru ittiren milletler büyük bir göç akımına sebep olmuş ve tarihin en büyük imparatorluklarından biri olan Batı Roma İmparatorluğu’nun yıkılmasına sebep olmuştur. Bu tür büyük göçler genellikle savaştan kaçmak için ya da ülkeleri yıkılanlar tarafından yeni yurtlar bulmak için yapılmaktadır.

Ayrıca, insanların düzen içinde yaşayamamaları. Hayatta kalmanın iyice zor olması. Temel ihtiyaçlarının artık daha zor bir şekillerde bulunmaya başlanması.

Ege Göçleri, Göç Eden Kavimler ve O Dönem Devletlerinin Özellikleri Hakkında Hangi Çıkarımlarda Bulunabilirsiniz?

(Bu soru sayfa 53’teki Ege Göçleri başlıklı mektuptan hareketle yanıtlanmıştır.)

Alaşya ve Ugarit krallarının mektuplaşmasının Alaşya ve Ugarit halkı hakkında olacağı çok açıktır. Mektuplarda bahsedilen düşman gemilerinin ülkelerine saldırmaları üzerine Alaşya ve Ugarit halklarının göç ettiği düşünülmektedir. Alaşya ve Ugarit Krallıklarına karşı denizden saldırı yapan devlet ya da devletlerin Alaşya ve Ugarit Krallıkları’ndan daha güçlü oldukları ve onları yenilgiye uğrattıkları çıkarılabilir. Yenilgiye uğrayan ve topraklarını kaybeden Alaşya ve Ugarit Krallıkları halkları göç etmişlerdir. Ayrıca Alaşya ve Ugarit krallarının da birbirlerini sevdikleri ve saygı duydukları aşikardır.

Göç Eden Bir Topluluğun Hayat Tarzında Hangi Değişiklikler Meydana Gelebilir? Neden?

Nüfus değişiminin önemli nedenlerinden ve ülkemiz de dahil bütün dünyanın karşı karşıya kaldığı önemli bir sorun olan göçün sosyal ve ruh sağlığı üzerindeki etkisi büyüktür. Göçün zorunlu veya gönüllü olması, sosyolojik ve ruhsal etkilerinin büyüklüğünü değiştirir. Etkilerden genelde en çok kadınlar ve çocuklar etkilenmekteydi. Ayrıca göçmenlerin çoğu desteksizlik, ayrımcılık, işsizlik ve istismar gibi travmatik sorunlarla karşılaşmışlardır. Göçmenlerle en çok zorluk yaşanan alan sağlık alanıdır. Sağlık alanında göçmenlerle dil ve kültürel farklılık büyük bir problem oluşturmuştur. Ayrıca göçmenler damgalanma korkusundan dolayı ev sahibi ülkenin sağlık sistemi hakkında fazla bilgi edinme fırsatı bulunamamışlardır. Bundan dolayı gittikleri sağlık yerlerinde bilgi yetersizliğinden sorunlarını sağlıkçılara tam anlamıyla aktaramamışlardır.