Veda Hutbesi Nedir? Veda Hutbesi Metni, Anlamı ve Önemi

Bu yazımızda Veda Hutbesi nedir? Veda Haccı nedir? Veda Hutbesi ne zaman ve nerede okundu? Veda Hutbesi tam metni nasıldır? sorularını yanıtladık. Ayrıca Veda Hutbesi tarihi hakkında bilgi verdik. Veda Hutbesi’nde değinilen konularla İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nde yer alan maddeleri karşılaştırdık.

Veda Haccı Nedir?

Mekke’nin fethinden sonra İslam her yere yayıldı, çoğu kişi Müslüman oldu, barış ortamı sağlandığı için seyahat imkanları gelişti ve hac görevi için uygun ortam sağlandı. 632 yılında, hicretin onuncu senesinde Hz. Peygamber, Medine’deki Müslümanlara hac için hazırlanmalarını emir buyurdu, Medine dışındaki Müslümanlara da hac için hazırlanıp Medine’de toplanmaları için haber gönderdi. Çok geçmeden Medine Müslümanlarla doldu, Medine’nin etrafına çadırlar kuruldu. Hazırlıklar tamamlanınca 40 bin kişilik bir kafile öğle namazından sonra Medine’den hareket etti. 10 günlük yolculuğun sonunda Mekke’ye vardılar. Yemen’den ve başka yerlerden gelenlerle birlikte Müslüman sayısı 124 bine çıktı. Kafile Mina’ya, sonra da Arafat’a gitti. Hz. Peygamber’in Arafat Vadisi’nin ortasında Kusva adlı devesinin üstünde Veda hutbesini okudu. Arafat’tan Müzdelife’ye geldi. Akabe Cemresi’nde yedi taşı attıktan sonra Mina’ya döndü. Mina’dan Muhassab’a gitti. Daha sonra Kabe-i Muazzama’ya gidip Veda tavafı yaptı ve Medine’ye döndü. Bu Hz. Peygamber’in ilk ve son haccı oldu.

Veda Hutbesi Nedir?

632 yılında Hz. Peygamber’in Müslümanlara Arafat’ta, bugün Nemire Mescidi’nin bulunduğu yerde, devesinin üzerinde verdiği nasihatlerdir. Vefatının yaklaştığını, bir daha hac edemeyeceğini belirtmiştir. Canların, malların, namusların mukaddes olduğunu, bunlara her türlü tecavüzün haram olduğunu; emanetlerin sahibine verilmesi gerektiğini; kadınlarına riayet edilmesi gerektiğini; kölelere eziyet edilmemesi gerektiğini; kan davalarının kaldırıldığını; faizin her çeşidinin kaldırıldığını söylemiştir. Müslümanlara Allah’ın kitabını ve resulünün sünnetini bırakmıştır. Hutbe Arafat’ta, Mina’da ve tekrar Mina’da olmak üzere arefe günü, bayramın birinci ve ikinci gününde parçalar haline irad edilmiştir. Hutbenin bir araya toplanması için rivayetlerden faydalanılmıştır. Hz. Peygamber’in ilk ve son haccı olan Veda haccından bir yıl önce Tevbe suresinde müşriklerin Mescid-i Haram’a yaklaşmamaları söylendiği için hutbe sadece Müslümanlar tarafından dinlenmiştir.

Veda Hutbesi Ne Zaman ve Nerede Okundu?

Veda Hutbesi, 6-9 Mart 632 (9 Zilhicce 10) tarihinde Mekke’deki Arafat Dağı’nda Hz. Muhammed tarafından okunmuştur.

Veda Hutbesi, Hz. Muhammed’in Müslümanları son kez uyardığı, ömrünün sonlarına doğru gelmesi ve artık son hac duyurusunu yaptığı, insan haklarından, sosyal yaşamdan, eşitlikten, sınıf ayrımlarının azaltılmasından, kan davalarından, mirastan ve en önemli konulardan biri olan kadın haklarından bahsettiği son duyurudur. Hz. Muhammed bu duyuruyla birlikte Müslümanlardan eski cahiliye alışkanlıklarından tamamen uzaklaşmalarını, tekrar asla geri dönmemelerini istediği son hac hutbesidir.

Bu hutbe, Mekke’ye Hz. Muhammed ve müminlerin Medine’den hac ibadetini yerine getirmek için çıktıkları yolda Mina ile Arafat’ta ayrı ayrı verilmiştir. Hz. Muhammed tarafından verilen bu son hutbede birçok konudan bahsedilmiş, Müslümanlar birçok konuda önemli dersler çıkarmıştır. Bu yüzden Mina ve Arafat’ta ayrı ayrı Araf’ta verilen bu hutbe İslam tarihi adına çok önemli konuları ele aldığı, Hz. Muhammed’in 600’lü yıllarda insan haklarına verdiği önem ve değeri açıkça gösterdiği, hiçbir kimseyi ayırmaksızın evrensel olarak verilen bir hutbe olduğu için İslam tarihi için çok değerli ve önemlidir. Hz. Muhammed’in tüm insanlığa olan Veda hutbesini dikkate alıp, hayatımız Hz. Peygamber’in dedikleri doğrultusunda olmalıdır.

Veda Hutbesi Anlamı ve Önemi

Cahiliye Dönemi; Arap Yarımadası’na 500-600 yılları arasında yaygın olan, insanların sosyal, ahlaki, ve toplumsal sınıf bakımından çöküntü halinde olduğu dönemdir. Bu dönemde kölecilik, zengin fakir ayrımı hat safada bulunmakta, insanların canları, malları hiçbir şekilde güvence altında olmayıp, sadece zenginlerin rahat yaşama hakkı olduğu ahlaki anlamda cahil kalınmış bir toplum yapısının bulunduğu dönemdir.

Allah, bu ahlaki bozuklukların ve toplumsal yapının düzeltilmesi için Hz. Muhammed’i görevlendirmiştir. Hz. Muhammed, bütün hayatını bu çirkin ahlaki yapıda geçirmiş fakat buna rağmen Cahiliye Dönemi davranışlarından fazla etkilenmemiş, dürüstlüğüyle herkese örnek olmaya, örnek bir insan olmaya devam etmiştir. Hz. Muhammed peygamber olduktan sonra bu bozukluklardan insanları kurtarmak için girişimlere başlamış, kolları sıvamıştır. Mekke’nin ayrıcalıklı sınıfı Hz. Muhammed’in eşitliği savunmasını istememiştir. Yaptığı girişimler hoş karşılanmamış, insanlar tarafından baskı görmüştür. Önceden Hz. Muhammed’e güvenilir anlamına gelen Emanet sıfatıyla seslenenler artık ona yalan söylediğini iddia etmiştir. Ölüm tehditleri almıştır. Ailesinden bile ona karşı çıkanlar olmuştur. Örneğin amcası Ebu Cehil İslam dininin en büyük düşmanı olarak tarihe geçmiştir. Her şeye rağmen Hz. Muhammed, İslam’ı tebliğ etmekten vazgeçmemiş, yolundan dönmemiştir. Kararlı kişiliğini ortaya koymuştur.

Yıllarca Arap Yarımadası’nın Hicaz bölgelerinde İslam’ı yaymak için uğraşmış ve her türlü fedakarlığı yapmıştır. Bunun sonucunda bir kısım insanı tarafına çekmeyi başarmış, yıllar, savaşlar geçtikçe ibadetlerin de artmasıyla yavaş yavaş toplumsal yapı daha normal ve çağdaş hale gelmiştir. Veda hutbesinde Hz. Peygamber ömrünün son yıllarında Mekke’ye hac ibadeti yapmak için Müslümanları da yayına alarak gitmiştir. Her hac zamanı olduğu gibi bir tepeden Müslümanlara seslenmiş ve onlara eski alışkanlıklarına kesinlikle geri dönmemeleri gerektiğini açıklamış ve öğütlemiştir.

Veda Hutbesi Tam Metni (pdf)

Veda Hutbesinin tam metni de yukarıda değindiğimiz konuları açıkça anlatır ve bu konulardan bahseder. Veda Hutbesi tam metni nasıldır? sorusunu yanıtlayalım.

Veda Hutbesi Metni

Yukarıdaki bağlantıya tıklayarak Veda Hutbesi metni okuyabilirsiniz.

Veda Hutbesi ile İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Karşılaştırılması

Veda Hutbesi’nde değinilen konularla İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nde yer alan maddeleri karşılaştıralım. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ni göz önünde tutarak hak ve özgürlüklerin tüm halklarca tanınmasını, bu hak ve özgürlüklere saygı duyulmasını amaçlar. 30 maddelik beyanname; insanların haklarına, özgürlüğüne, güvenliğine, sağlığına değinir.

Beyannamedeki maddeler Veda hutbesiyle benzerlik gösterir çünkü Hz. Peygamber de son haccının sonunda verdiği hutbesinde insanların huzurlu bir yaşam sürmelerini amaçlamıştır. Örneklerle anlatırsak İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin ilk maddesi “Bütün insanlar özgür, onur ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler, birbirlerine karşı kardeşlik anlayışıyla davranmalıdırlar. Bu madde insanların eşit olduklarını bilmelerini amaçlar. İnsanlar eşit olduklarını bilmezlerse birbirlerinden üstünlermiş gibi davranırlar, kavgalar hatta ölümler yaşanır.” Hz. Peygamber de milletler ve kabileler arası anlaşma ve yardımlaşmayı sağlamak için ve huzur ortamını sağlamak için kan davalarını, köleliği yasaklamıştır. Kadın ve erkek eşitliğine değinip toplumdaki eşitliği tam olarak sağlamaya çalışmıştır.

Beyannamenin üçüncü maddesinde insanların özgürlüğünün ve güvenliğinin dokunulmaz olduğundan bahsedilmiştir. Hz. Peygamber de bu konuya ayrıntılı olarak değinmiştir. İnsanları kasten adam öldürmemeye, gasp etmemeye teşvik etmiştir. Özellikle Cahiliye Dönemi’nde kasten öldürmeler fazladır. Beşinci maddede köleliğin yasak olduğundan bahsedilmiştir. Hz. Peygamber de köleliğin yasak olduğundan bahsederek insanların özgürlüğünün hiçbir şekilde kısıtlanamayacağını anlatmıştır. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi evrenseldir, herkes için geçerlidir. Aynı şey Veda hutbesi için de geçerlidir.

Veda hutbesi ve İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi benzer ifadeler içerir ve amaçları aynıdır. Veda hutbesi de İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi de tüm insanların hak ve özgürlüklerini korumayı amaçlar ve bu doğrultuda insanlara öğütler verir.