Mohaç Meydan Savaşı nedir? Mohaç Meydan Muharebesi, Osmanlı İmparatorluğu ile Macar Krallığı arasında 29 Ağustos 1526’da bugünkü Macaristan’ın güneyinde gerçekleşen bir meydan savaşıdır.
Bu yazımızda Mohaç Meydan Savaşı ne zaman, nerede, kimler arasında gerçekleşmiştir? Mohaç neresidir? Mohaç Meydan Savaşı nedenleri nelerdir? Mohaç Meydan Savaşı sonuçları nelerdir? Mohaç Meydan Savaşı önemi nedir? sorularını yanıtladık. Ayrıca Mohaç Meydan Savaşı’nda iki taraf orduları ve Osmanlı savaş taktiği hakkında bilgi verdik. Yine konuyla bağlantılı olarak Fransuva’nın Kanuni’den yardım istemesinin gerekçelerini açıkladık.
Bu Yazının İçindeki Başlıklar:
Mohaç Meydan Savaşı Nedir?
Mohaç Meydan Savaşı ne zaman, nerede, kimler arasında gerçekleşmiştir? Mohaç neresidir? sorularını yanıtlayalım. Mohaç Meydan Savaşı 29 Ağustos 1526’da Mohaç Ovası’nda (bugünkü Macaristan) Macaristan Krallığı ile Osmanlı İmparatorluğu arasında gerçekleşmiştir.
Not: Yukarıdaki görsele tıklayarak Mohaç Meydan Savaşı haritasını ve savaşa katılan orduları daha ayrıntılı inceleyebilirsiniz.
Mohaç Neresidir? Mohaç Ovası Nerede?
Mohaç, Macaristan’ın güneyinde Baranya bölgesinde bulunur. Mohaç Ovası, 112,23 km²lik bir alana sahiptir. Mohaç, Macaristan’ın başkenti olan Budapeşte’nin 190 kilometre güneyinde Tuna nehrinin sağ kıyısında ve Büyük Macar Ovası’nın başlangıcında yer almaktadır. Bu ova savaş için uygun bir ova olmasa da savaş bu ovada gerçekleşmiştir.
Not: Yukarıdaki haritaya tıklayarak Mohaç Meydan Savaşı’nın yaşandığı Mohaç Ovasını daha ayrıntılı inceleyebilirsiniz.
Mohaç Meydan Savaşı Nedenleri
Mohaç Meydan Savaşı’nın nedenleri olarak şunlar gösterilebilir:
- Osmanlı İmparatorluğu’nun Batı’ya yönelik yapacağı savaşlarda kilit nokta olan Belgrad’ın Almanya’nın eline geçmesi.
- Fransa kralının Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu‘na karşı Kanuni Sultan Süleyman’dan yardım istemesi.
- Osmanlı İmparatorluğu’nun Macaristan’ı egemenlik altına alma isteği. (Fransa yardımının asıl amacı budur.)
- Almanya desteği altındaki Macaristan Krallığı’nın saldırgan tutumları.
- Kanuni Sultan Süleyman’ın isteklerinden biri olan Orta Avrupa fetihleri
- Kanuni Sultan Süleyman’ın başka amaçlarından biri olan Hristiyan birliğini bozmak.
- Osmanlı İmparatorluğu’nun fetih zihnini tüm dünyaya yaymak istemesi.
- Macaristan Krallığı ile Osmanlı İmparatorluğu arasındaki Yıldırım Bayezid dönemine dayanan rekabet.
- Kanuni Sultan Süleyman’ın tahta çıktığını bildirmek için Macaristan’a gönderilen elçinin esir alınması.
- Macaristan’ın savaş zamanları bozulmuş olan siyasi yapısı.
- Kanuni Sultan Süleyman’ın Balkan topraklarını güvenli hale getirme isteği.
- Macaristan Krallığı’nın Osmanlı İmparatorluğu’nu Avrupa’ya sokmak istemesi üzerine olan çabaları.
Fransuva, Kanuni’den Neden Yardım İstedi?
Fransuva’nın Kanuni’den yardım istemesinin gerekçeleri nelerdir? sorusunu yanıtlayalım. Fransa kralı I. Fransuva 5. Şarlken’e Avrupa liderliği savaşında yenilmişti. Bu mağlubiyetten sonra Şarlken, Fransuva’yı esir aldı. Bu durumda Almanya’nın Avrupa’nın lideri olması için önünde bir engel kalmıştı. O da Kanuni Sultan Süleyman idi. Bu sırada esir halde bulunan Fransuva yardım çağrısı için annesine bir mektup yolladı. Mektupta annesinin Kanuni Sultan Süleyman’dan yardım istemesi gerektiği yazıyordu. Aynı zamanda bu mektupta Fransuva’nın annesi biz senin köleniz diye bir açıklamada bulundu. Hatta bu yüzden mektup Avrupa’da gizli içerik olarak tutuldu. Fakat mektupun içeriğinin yayılması çok uzun sürmedi.
Mohaç Meydan Savaşı Sonuçları
Mohaç Meydan Savaşı’nın sonuçları olarak şunlar gösterilebilir:
- Macaristan Krallığı Osmanlı İmparatorluğu’nun himayesi altına girdi.
- Osmanlı İmparatorluğu’nun Avrupa üzerindeki egemenliği ve kudreti arttı.
- Osmanlı İmparatorluğu Avusturya ile komşu haline geldi.
- Osmanlı İmparatorluğu ile komşu olan ve uzun yıllar süren Osmanlı İmparatorluğu-Avusturya savaşlarına neden oldu.
- Fransa devleti, Şarlken’in egemenliği ve baskısı altından kurtuldu.
- Osmanlı İmparatorluğu, Macaristan Krallığı’nı doğrudan kendi topraklarına katarak Budin Beylerbeyliği haline getirdi.
- Macaristan Krallığı tampon bir devlet konumuna yerleşti.
- Macaristan’ın başkenti olan Budapeşte şehri Osmanlı İmparatorluğu tarafından ele geçirildi.
- Macaristan’ın başına isyan birliklerini yöneten Jan Zapolya geçmiştir.
- Avusturya, Osmanlı İmparatorluğu’nun desteğiyle tahta yerleşen Macaristan kralı Yanoş’un elinden Budin’i alarak kendisi Avusturya-Macar kralı olmuştur.
- Osmanlı İmparatorluğu’nun askeri gücü tüm Avrupa’ya kanıtlanmıştır.
- Osmanlı İmparatorluğu kara parçaları Orta Avrupa’ya kadar uzamıştır.
- Macaristan kralı Layoş ve yanında bulunan komutanlar savaş sırasında hayatını kaybetmiştir.
- Dünyanın en kısa süren savaşlarından biri gerçekleşmiş oldu.
Mohaç Meydan Savaşı Önemi
Mohaç Meydan Savaşı’nın önemi olarak çokça madde gösterilebilir. İlk olarak Osmanlı İmparatorluğu, bu savaş ile hem tarihe adını yazdırdı hem de itibarını ve gücünü hala hat safhada tuttuğunu kanıtladı. Eski zamanlarda Macaristan Krallığı gözde krallıklardan biriydi. Osmanlı İmparatorluğu’nun yayılma ve fetih vizyonu ise Osmanlı’nın görevine odaklandığını açıklamakta. O yüzden bu savaşın Osmanlı İmparatorluğu’nu ve Osmanlı’nın namını geliştirdiğini söyleyebiliriz. Aynı zamanda Macaristan tarafından baktığımızda ise zaten saldırgan tavırlar ile ilerleyen Macaristan Krallığı’nın cezasını bulduğunu söyleyebiliriz. Aslında bu saldırgan tavırların sebeplerinden biri de arkasında Almanya gibi bir devletin olması idi. Yani aslında Mohaç Meydan savaşının önemi savaşa giren iki ülke de ya çok iyi bir şekilde çıkmış ya da yok olarak çıkmıştır. Aynı zamanda savaşa girmeyen iki ülkede bu savaştan ya yararlı ya da zararlı çıkmıştır. Macaristan Krallığı’na destek veren Almanya asıl amacı Macaristan’ı düşürmek ise yararlı, ciddi bir şekilde destek vermek ise zararlı çıkmıştır.
Ciddi bir yardım düşüncesi içerisinde olduğunu düşünülemez Almanya’nın. Fakat aslında düşündüğümüzde Almanya olası zafer durumunda Macaristan’dan oldukça yüklü bir ganimet isteyecektir. Bu da Almanya’nın işine gelir fakat Almanya’nın istediği ışığı Macaristan’da görmemiş olma durumu da var. Aynı zamanda yardım vesilesi ile bir ülkeyi yok etmiş oldular. Sonuçta esir düşen Fransız kralın çağrısına cevap veren Kanuni Sultan Süleyman sayesinde bir ülke yok oldu. Aslında buna vesile olan nedenlerden biri de Fransız kralıdır. Tabi bu savaştan oldukça çok zarar gören ülkelerden biri de Avusturya’dır. Aslında bu savaştan karlı çıkması beklenirken en zararda çıkan ülkedir Avusturya. Olası senaryolardan biri de Avusturya’nın Osmanlı ile savaşa girmesi ve Macaristan’ı paylaşmak istememeleri idi. Bu da gerçekleşti ve Macaristan’ın çoğunu Osmanlı İmparatorluğu aldı. Bu da ne kadar adil olmasa Avusturya’nın yapabileceği herhangi bir şey yoktu. Yani bu savaşın önemi savaşa giren iki ülke dışında başka ülkelere de sıçradığı için çok önemlidir.
Mohaç Meydan Savaşı’nda Osmanlı Ordusu
Mohaç Meydan Savaşı’nda iki taraf orduları ve Osmanlı savaş taktiği hakkında bilgi verelim. Mohaç Meydan Savaşı’nda iki taraf ordularına gelecek olursak Osmanlı İmparatorluğu’nun yaklaşık altmış bin kişilik bir ordusu vardı. Aynı zamanda altmış bin kişilik bir ordunun yanında üç yüz kişilik bir top kadrosuna sahipti Osmanlı İmparatorluğu. Bu kadroya Rumeli beylerinin kuvvetleri de katıldı. Bu ordu ile hiçbir direniş ile karşılaşmayan Osmanlı İmparatorluğu Macaristan Krallığı’nın kalelerine rahatça giriş yaptı. Bu giriş ile devam ederken Macaristan Krallığı’nın kalelerini kolayca ele geçirdi. Bu işgalden sonra Drava nehrini geçti. Drava nehrinden sonraki adım ise Mohaç Ovası idi. Oraya da kolaylıkla geçtiler. Bu sırada karşı birlik oluşturmak isteyen Macaristan Krallığı Mohaç Ovasına karşı birlik koydu. Kanuni Sultan Süleyman karşı Macaristan’a gelecek yardımları önlemek için akıncıları devreye soktu. Bu sırada Osmanlı Ordusu 28 Ağustos 1526’da Mohaç ovasına ulaştı.
Mohaç Meydan Savaşı Taktiği
Bu sırada Kanuni Sultan Süleyman ve yüksek rütbedeki komutanlar çabukça savaş meclisi oluşturdular. Aynı zamanda Macaristan Krallığı birbirlerine kenetlenmiş Macar süvarilerini getirdi. Savaş meclisi bu süvarilerin çok güçlü ve tehlikeli oluğuna ve birlikte süvarilerin üstüne olacak olası bir saldırının anlamsız olacağına karar verdiler. Bu durumda düşmanın yanına ve arkasına yapılacak saldırıların daha doğru olduğuna karar verdiler. Fakat bu aşamada Osmanlı ordusunu kurtaracak olan çember taktiği ile geri çekildiler. Bu sırada ise Macaristan ordusu kendi arasında iki bölüme ayrıldı. İlk bölüm merkez bölge, sağ ve sol bölge olarak ayrılırken ikinci bölge ise dört taratan geliyordu. Macarlar bu dağılmayı mantıklı buldu ve savaşı başlatan taraf oldu. Mohaç Ovası’nın bir tarafı bataklık iken diğer tarafı ise tepelikti. Bu sırada Osmanlı birliği ise üç safha olarak düzene girdi. Bu üç safhayı da ayrı komutanlar yönetiyordu.
Not: Aşağıdaki animasyonda Mohaç Meydan Savaşı taktiğini ana hatları ile izleyebilirsiniz.
Macarlar atağa geçer geçmez Osmanlı ordusundan küçük bir akıncı birliği vur-kaç taktiği ile cevap verdi. Bu taktik ise Macar ordusunu üç yüz topun olduğu merkez bölgeye yöneltti. Akıncılar ani bir hareketle topun önünden çekildi. Bu hareket ile Macarlar ne olduğunu anlayamadan üç yüz top ani bir şekilde ateş etti. Bu şekilde Macar ordusunun yarısından fazlası ve ağır süvari birlikleri saf dışı bırakıldı. Tam bu sırada akıncılar ise kaçmaya çalışan birlikleri çember taktiği ile yok etti. Kaçan birliklerin çoğu ise bataklıkta boğulup hayatını kaybetti.
Tarihin En Kısa Süren Meydan Savaşı
Savaşın toplam sürdüğü süre iki saat idi. Bu zafer de Osmanlı İmparatorluğu’nun gücünün hat safhada olduğunu kanıtladı. Savaş sona erdikten sonra Osmanlı altı günlük bir dinlenme içerisine geçti. Bu süreden sonra ise Osmanlı İmparatorluğu Macaristan Krallığının başkenti olan Budin’e ilerlemeye başladı. Bu sırada başta soylular ve üst rütbedeki kişiler şehirden kaçtığı için şehirde sadece Yahudiler kaldı. Yahudilerin başkanı ise bu sırada Budin kalesinin anahtarlarını Kanuni Sultan Süleymana teslim etti. Kendi ölümünü hazırlayan Macaristan Krallığı bu savaş ile yeni bir mücadelenin önünü açmış oldu. Bu savaş ile de Avusturya ile Osmanlı İmparatorluğu komşu oldu. Tabi bu da yaklaşık yüz elli yıllık bir savaşın başlangıcı oldu.
