İkinci Abdülhamid Dönemi’nde Devlet Tarafından Açılan Okullar

Bu yazımızda İkinci Abdülhamid Dönemi’nde devlet tarafından açılan okullar hakkında ayrıntılı bilgi verdik.

İkinci Abdülhamid Dönemi’nde Devlet Tarafından Açılan Okullar;

• Sanayi-i Nefise Mektebi
• Polis Mektebi
• Kız Sanayi Mektebi
• Hendese-i Mülkiye Mektebi
• Gümrük Mektebi
• Mekteb-i Fünûn-ı Maliye
• Lisan Mektebi
• Aşiret Mektebi
• Deniz Ticareti Mektebi
• Hamidiye Ticaret Mektebi
• Çoban Mektebi
• Orman ve Maadin Mektebi
• Tüccar Kaptan Mektepleri
• Hukuk Mektebi
• Sağır, Kör ve Dilsizler Mektebi
• Fenn-i Resim ve Mimari Mektebi
• Darü’I-Muallimin-i Aliyye
• Zeytincilik ve Yağcılık Mektebi
• Ameli Ziraat Mektepleri
• Ziraat ve Baytar Mektebi
• Sulama ve Direnaj Mektebi

İkinci Abdülhamid Dönemi’nde Devlet Tarafından Açılan Okullar

Sanayi-i Nefise Mektebi

Sanâyi-i Nefîse Mektebi 1882 yılında müzenin müdürü olan Osman Hamdi Bey tarafından kuruldu. Okulda dört sanat dalı öğretilmekteydi bunlar: heykel, resim, mimarlık, hakkaklıktır. Öğrencilerin yaş aralığı ise 15-25 arasında olmalıdır. II. Abdülhamid isteğiyle dersler Türkçe işlenecektir. Yabancı öğretmenler fazlasıyla bulunmaktadır. Günümüzde “Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi” olarak devam etmektedir.

Hendese-i Mülkiye Mektebi

Bu mektep mimarlık yetiştirme amacıyla 1883 yılında II. Abdülhamid tarafından kuruldu. Mektep mühendishanenin yanına açılıp sadece Türk ve Müslüman kesim girebilmektedir. Çok önemli muallimler yurt dışından okula getirilmiştir ve i École des Ponts et Chaussées yöntemi esas alınmıştır. Günümüzde İstanbul Teknik Üniversitesi olarak devam etmektedir.

Lisan Mektebi

Lisan Mektebi’nin amacı yabancı dil bilen memurlar ya da öğrenciler yetiştirmektir. Ancak bir çok kez kapatılıp açılmıştır. Nazırı Kemal Efendi’nin 1867 yılında Fransızca dili öğrenmesi için açılmış ancak Rumce ve Bulgarca dersleri de eklenmiştir. İkinci açılışı Sadrazam Ahmet Paşa ile açılmıştır. Bu sefer Arapça, Fransızca, Rumca ve Ermenice dersleri vardır. Ardından yeniden kapatıldı. Günümüzde İstanbul Kız Teknik ve Meslek Lisesi olarak devam eder.

Hamidiye Ticaret Mektebi

İlk ticaret mektebidir. 1883 yılında Ticaret Nezâreti tarafından kurulmuştur. Ancak ekonomik nedenlerden dolayı 1890 yılında kapatılmıştır. 1894 yılında Maârif Nezâreti tarafından yeniden açılmış ancak eğitim müfredatı değişmiştir. 1897 yılında Maarif Nezaretine bağlanmıştır. Günümüzde Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi olarak devam etmektedir.

Tüccar Kaptan Mektepleri

Deniz bilimi öğretilmek amacıyla 1897 yılında Osman Bey tarafından açılmıştır. Eğitim süresi 4 yıllık ve 100 öğrenci kapasitesine sahiptir. Mezun olanların tüccarlık ve deniz ilmini öğrenmiş olması amaçlanmıştır. Günümüzde İTÜ Denizcilik Fakültesi olarak devam etmektedir.

Fenn-i Resim ve Mimari Mektebi

Sivil alan mühendislik yetiştirmek amacıyla 1876 yılında açılmıştır. İki Avrupalı uzman açılmasını sağlammış ve eğitim vermişlerdir. Dersler Türkçe verilmiştir.

Ameli Ziraat Mektepleri

1847 yılında açılmıştır. Osmanlı Devleti’nin ilk ziraat eğitimiyle ilgili ilk adımıdır. Tarım, hayvancılık, bağcılık, bitki ve hayvancılık gibi eğitimler verilmiştir.

Polis Mektebi

1907 yılında Selanik’te Belçikalı Leon Brozo’nun tarafından açıldı ve yönetmiştir. Talebeler memur ve komiserlerden oluşuyordu. Eğitimin amacı yeni meslek olan polisliktir. Yabancı subayların memlekete geri dönmesiyle birlikte kapatılmıştır.

Gümrük Mektebi

1881 yılında açılmıştır. Mektebin amacı gümrük ve diğer gelir kaynaklarını hesaplayabilen öğrenciler yetiştirmektir.

Mekteb-i Aşîret-i Hümâyun (Aşiret Mektebi)

Sultan II. Abdülhamid tarafından 1892 yılında İstanbul’da açılmıştır. Sadece aşiret çocuklarının okuduğu bir okul olup 12-16 yaş arası erkeklerin yatılı kaldığı bir okuldur. Amaç aşiret reislerinin payitahta sadık olmasıdır. Okulda Kuran-ı Kerim fıkıh, din bilgileri, fen bilgileri Fransızca; askeri, edebiyat dersleri Türkçe okutulmuştur. Bu mektepten mezun olanlar Harbiye ve Mülkiye mektebinde eğitime devam etmiştir. Politik ayaklanmalar sonucu okul 1906 yılında kapatılmıştır.

Çoban Mektebi

1898 yılında Vali Memduh Paşa tarafından açılır. Okulun amacı damızlık hayvan satışı için eğitimli çobanlar ve salgın hastalıkları önleyebilecek çobanlardır. Ancak öğrenci bulunmamasından dolayı bir başarı sağlanamamıştır. II.Meşrutiyetten sonra Ziraat Ameliyat Mektebine dönüşmüştür.

Darü’I-Muallimin-i Aliyye

Kuruluş tarihi kesin olarak bilinmese de 1877 yılında eğitim ve öğretime başlamıştır. Edebiyat ve fen şubesi olmak üzere iki ayrı bölüm vardı ve eğitim süresi iki yıl olarak belirlenmiştir. Öğrenci sayısı ilk zamanlar 16 olmasına rağmen öğrenci sayısı artmıştır. Tüm öğrenciler ayrıca 100 kuruşluk bir burs almaktaydı. Ancak okuldan sonra öğretmenlik yapmaya devam etmesi şartıyla eğer öğretmen olmazsa bursları geri talep edilecektir.

Ziraat ve Baytar Mektebi

Mektep 1892 yılında Ziraat Bankası Müdür-i Umumisi Celal Bey tarafından açılışı yapılır. Öğrencilere dört senelik ziraat eğitimi verilmekteydi. Okul bir çok kez birinci dünya savaşı gibi nedenlerden dolayı açılıp kapatılmıştır. Günümüzde ise İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi’nin kampüsü olarak kullanılmaktadır.

Kız Sanayi Mektebi

Kız Sanayi Mektebi ilk olarak 1869 yılında açılmıştır. 1890 yılında daha fazla kız sanayi mektebi açılmıştır. Nizamnamesi ise 1884 yılında yayınlanmıştır. Eğitim süreleri genellikle 6 sene ve öğrenci sayısı 50 ile 70 arasında değişmekteydi. Okulun amacı öğrencilerin el becerenlerinden yararlanılarak ekonomik fayda sağlamaktadır. Okul ekonomik nedenlerden dolayı yatılı okuldur.

Mekteb-i Fünûn-ı Maliye

1859 yılında Sadrazam Said Paşa tarafından açılmıştır. Maliye işleri, vergiler, vergi kanunları, maliye teşkilâtları, genel muhasebe işleri, iktisat gibi dersleri eğitim veren bir okuldu. Öğrencilerin yaşları 18-36 arasıydı. Öğrenci sayısı ilk başlar 50 iken sonralar 100’e çıkarıldı. Öğrenim süresi 4 senedir. Günümüzde Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi olarak devam etmektedir.

Orman ve Maadin Mektebi

1873 yılında açılmış bir meslek okuludur. Okul madencilik ve ormancılıkla ilgili eğitim veren bir okuldur. Fransa’dan gelen iki uzman tarafından eğitim verilmekteydi. Maadin ve Orman Mektebinin birleşmesiyle Orman ve Maadin Mektebi oluşmuştur. Öğretim süresi 4 yıldır ve son iki yılda ormancılık ve maadin olmak üzere iki bölme ayrılmaktadır. Günümüzde İstanbul Üniversite Orman Fakültesi olarak devam etmektedir.

Sağır, Kör ve Dilsizler Mektebi

Okulun açılması Ferdinand Grati adındaki bir Avusturyalının tavsiyesiyle olmuştur. Okul 1889 yılında Aziz Bey’in desteğiyle olmuştur. İlk sene 25 öğrenci sayıyla başlanıp 45 öğrenciye ulaşılmıştır. Eğitim süresi 8 yıldır ve öğrencilere konuşma yazı ve sanat öğretilecektir. 7- 10 yaş aralığındaki öğrenciler alınmıştır.

Zeytincilik ve Yağcılık Mektebi

Hazırlanmaktadır…

Sulama ve Direnaj Mektebi

Hazırlanmaktadır…

Mekteb-i Hukuk

Hazırlanmaktadır…

Deniz Ticaret Mektebi

Hazırlanmaktadır…

---

Not: Bu konuyla ilgili olarak II. Abdülhamid Kimdir? Ulu Hakan Mı Kızıl Sultan Mı? başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.