Haçlı Seferleri Sonuçları Nelerdir? (Maddeler Halinde)

Bu yazımızda Haçlı Seferleri Sonuçları başlığı altında Haçlı Seferlerinin siyasi, sosyal, ekonomik, kültürel ve dini sonuçlarını inceledik. Ayrıca Haçlı Seferleri arasında sonuçları itibariyle önemli bir yer tutan ilk dört Haçlı Seferinin sonuçlarını da ayrıntılı olarak inceledik.

Haçlı Seferleri Siyasi Sonuçları

• Avrupa’da asırlardır süregelen derebeylik sistemi, Haçlı seferlerinin yarattığı kayıplar ve farklı kültürlerle etkileşimle beraber zarar görerek gücü azalmıştır.
• Haçlı Seferleri sonucunda Avrupa ve Ortadoğu’da birçok devlet ve yönetim birimi kurulmuş, yıkılmış ve el değiştirmiştir.
• Abbasi Halifeliği yıllardır sürdürdüğü siyasal gücünü kaybetmiştir, ancak dini gücünü elinde tutmayı başarabilmiştir.
• Türklerin ve Doğu kültürünün Avrupa’ya ulaşması ve Batı’ya varmak için düzenlenen akınlar yavaşlamış ve gecikmiştir.
• Anadolu topraklarında Türklerin hakimiyeti kesinleşmiş ve bunun sonucu olarak Bizans İmparatorluğu Anadolu’daki bazı haklarından ve topraklarından feragat etmek durumda kalmıştır.
• Küçük derebeylikler güçlerini kaybederek yerini büyük merkezi krallıklara bırakmıştır.
• Merkezi krallıkların güçlenmesi ülkeler arasında rekabetin artmasına ve daha sonrasında yaşanacak coğrafi keşiflerin yapılmasına ön ayak olmuştur.
• Türk akınları karşısında zor durumda kalan Bizans İmparatorluğu’nun Haçlıların desteği ile ömrü uzamıştır. Ancak Bizans İmparatorluğu’nun güçsüzleşmesi ve yıkılması da Haçlı Seferlerinin sonucunda yaşanmıştır.

Haçlı Seferleri Ekonomik Sonuçları

• Doğu ile Batı medeniyetleri arasında ticaret gelişim göstermiştir.
• Uzakdoğu’da icat edilen pusula, kağıt, barut ve matbaa benzeri teknolojik ürünlerin kullanımı artmış ve kullanıldığı bölge oldukça genişlemiştir.
• Batı’da ticaret yaşamında kullanılan bankacılık uygulamaları: çek, senet, kefalet vb. uygulamalar Doğu’da da kullanılmaya başlanmıştır.
• Akdeniz’de Haçlıların seferlerine başlangıç noktası olarak seçtikleri Marsilya, Cenova ve Venedik limanlarının önemi artmıştır. Özellikle Venedikliler Akdeniz çevresinde yaşanan bu hareketlilikten oldukça büyük kazançlar elde edip önemli bir krallık olmuştur.
• Doğu coğrafyasında var olan ve yetiştirilen birçok ürün Haçlılar tarafından Avrupa’ya götürülüp yetiştirilmiştir.

Haçlı Seferleri Sosyal Sonuçları

• Coğrafi hareketliliklerin yarattığı ortam ile beraber gelişen ticaret halkın sınıfının ekonomik ve sosyal olarak güçlenmesine yol açmıştır.
• Burjuva sınıfı elde ettiği kültürel ve maddi birikimler sayesinde güçlenmiştir.
• Yıllardır süregelen savaşlar bölge nüfusunu, özellikle Müslümanların yoğun olarak yaşadığı Suriye, Filistin ve Anadolu’da insan nüfusunu seyrek bir hale getirmiştir.

Haçlı Seferleri Kültürel Sonuçları

• Çeşitli toplulukların farklı coğrafyalara yaptığı akınlar sonucu yaşanan hareketlilikle beraber bilim ve teknolojinin gelişebileceği bir ortam hazırlanmıştır.
• Kültürel ve bilimsel seviyede daha önde bulunan Doğu dünyası ile etkileşimde bulunan Avrupa’da kültür, sanat ve bilim alanında hareketlilikler ve çalışmalar ortaya çıkmıştır.
• İbn-i Sina gibi İslam coğrafyasındaki bilginlerinin eserleri Avrupa’da okutulmaya başlanmıştır.
• Türklerin kullandığı çeşitli silahlar ve savaş aletlerini gören Haçlılar bu aletleri Avrupa’ya tanıtmışlardır.
• Avrupalı üst düzey senyörler evlerini dekore etmek için Doğu’dan esinlendikleri süslemeleri ve ev dizaynını örnek almışlardır.
• Avrupa toplumu ilk çağda Avrupa’nın temelini yaratan antik Yunan kültürüyle tanışmışlardır.
• Rönesans’a sebep olacak ilk nedenler yeşermeye başlamıştır.
• Müslümanların ve Hristiyanların etkileşimiyle beraber konuşma, giyiniş, ev ve yemek biçimlerinde benzerlikler ortaya çıkmıştır.

Haçlı Seferleri Dini Sonuçları

• Avrupalı Hristiyanlar ve Ortadoğulu Müslümanlar birbirleri tanıma şansı elde etmişlerdir.
• Avrupalıların Haçlı Seferlerini gerçekleştirmelerindeki en büyük amaçlardan olan Kudüs’ün Hıristiyanların eline geçmesi hedefine ulaşılamamıştır.
• Kudüs bölgesinde Türk ve İslam medeniyetlerinin hakimiyeti sürmüştür.
• Hristiyan halkın kilise ve kilise adına çalışan din adamlarına olan inançları ve güvenleri azalmıştır.
• Kilisenin baskısı azalmasıyla birlikte edebiyat, sanat ve bilimde gelişmelerin önü açılmış, skolastik düşünce gücünü kaybederek yerini akılcı ve ampirik düşünceye bırakmıştır.
• Türklerin Haçlılara karşı İslam dünyası ile birlikte ortak hareket etmeleri Müslümanların Türkleri İslam toplumu içerisinde benimsenmelerini sağladı.

I. Haçlı Seferinin Sonuçları (1096- 1099)

• Haçlı kuvvetlerinin akınlarının yarattığı tehlike ve işgal sebebiyle Türk toplulukları Batı Anadolu’dan çekilmek durumunda kalmıştır.
• Yeni bir devlet olan Türkiye Selçukluları bu akınların sonucunda yıpranmış, Selçukluların yapılanması ve Anadolu’yu Türkleştirme faaliyetleri sekteye uğramıştır.
• Batı Anadolu’nun İznik dahil olacak şekilde Haçlılara geçmesiyle I. Kılıç Arslan devletin başkentini Konya’ya taşımıştır.
• İznik şehri Haçlılar tarafından Bizans İmparatorluğu’na verilmiştir.
• I. Haçlı Seferi’nin en önemli amaçlarından biri olan Kudüs’ün hakimiyeti Müslümanlardan Hristiyanlara geçmiştir.
• Haçlıların ele geçirdikleri bölgelerde, Kudüs bölgesinde krallık, Urfa, Trablus ve Antakya’da ise kontluklar kurmaları ile Avrupa’da yaygın olan feodal sistem Doğu’da varlık göstermiştir.
• Haçlıların genel olarak başarılı olması sonucunda I. Kılıç Arslan ilerde yaşanacak mücadelelerde daha temkinli bir biçimde davranmıştır.
• Haçlı ordusu sayı olarak oldukça büyük kayıplar yaşayarak 600 bin kişilik ordusundan geriye 40 bin kişi kalmıştır.
• Suriye topraklarının çoğu haçlı kontrolü altına girmiştir.

II. Haçlı Seferinin Sonuçları (1147- 1149)

• Haçlı birliklerinin aleyhine sonuçlanmıştır, herhangi bir başarı elde edilememiştir.
• Şam şehri deniz tarafından kuşatılmıştır, ancak bu kuşatma başarısızlıkla sonuçlanmıştır.
• Küçük bir birlik olarak Kudüs’e varmayı başaran Haçlılar yolda karşılaştıkları çatışmaların sonucu olarak güçsüz ve sayıca az konuma gelmeleri nedeniyle Kudüs’te varlıklarını sürdürememiştir.
• 1. Mesut’un emri altındaki Türk birlikleri Haçlılara karşı Konya ovasında zafer kazanmıştır ve böylece Türkler için Anadolu’da yayılma dönemi devam etmiştir.
• Anadolu Selçukluları’nın Alman İmparatoru’nun birliklerine karşı kazandıkları zaferle beraber Haçlılar yaşadıkları bu yenilgiden sonra Ortadoğu’ya olan seferlerinde Anadolu üzerinden geçemediler.

III. Haçlı Seferinin Sonuçları (1189- 1192)

• Haçlı birlikleri için olumsuz yönde sonuçlanmıştır.
• İngiltere Kralı Aslan Yürekli Richard ile Müslümanların lideri Selahaddin Eyyubi’nin birlikleri karşı karşıya gelmiş ve Selahaddin Eyyubi’nin ordusu galip gelmiştir.
• Kalabalık olarak gelen Hristiyan birlikleri ile Müslümanlar arasında kültürel etkileşim yaşanarak birbirlerini daha yakından tanıma fırsatı elde etmişlerdir.
• Seferler yarattığı zararlar, kayıplar ve fakirlik Anadolu’daki Türk topluluklarının yıpranmasına ve böylece Anadolu’daki siyasi birliğin parçalanmasına neden olmuştur.

IV. Haçlı Seferinin Sonuçları (1202- 1204)

• Asıl amacının dışına çıkan bir sefer olmuştur.
• Katolikler ile Ortodoksların karşı karşıya gelmesi Katolik birliklerinin Ortodokslara saldırmasına neden olmuştur.
• Hristiyanlıkta en çok bağlı olunan mezhepler olan Ortodoksluk ve Katoliklik arasındaki fark belirginleşerek Hristiyanların iki ana kola bölünmesine sebep olmuştur.
• İstanbul’da Bizans İmparatorluğu içinde yaşanan taht kavgaları ve süregelen kaos ortamını bastırmak isteyen Haçlı orduları İstanbul’a girerek İstanbul şehrini işgal etmişlerdir.
• Dönemin kültürel, bilimsel ve maddi olarak en zengin şehirlerinden olan İstanbul Haçlılar tarafından yağmalanmış ve birçok eser yok edilmiştir.
• Katoliklerin lideri olan Papa, İstanbul şehrini Ortodokslardan alma hedefine ulaşmıştır.
• 1204 ve 1261 yılları arasında İstanbul’da varlık gösterecek olan ve daha sonrasında Bizanslılar ile Bulgarların iş birliğiyle yıkılacak olan Latin İmparatorluğu Haçlılar tarafından kurulmuştur.
• Bizans Hanedanlığında soy değişimine neden olmuştur.
• Bizans İmparatorluğu’nun başında bulunan hanedan mensupları İstanbul şehrinden ayrılarak İznik ve Trabzon’da iki yeni devlet kurmuşlardır.
• Hem Bizans hem de Haçlıların zarar gördüğü bu seferde en kazançlı taraf, Ege Denizi ve Akdeniz’de kontrol altına aldığı ada ve limanların verdiği jeopolitik önemle beraber güçlenen bir İtalyan Krallığı olan Venedikliler olmuştur.