Dünya Tarihi

Haçlı Seferleri Nedenleri Nelerdir? (Siyasi, Ekonomik, Sosyal ve Dini)

Haçlı Akınları olarak da bildiğimiz Haçlı Seferleri, 11. yüzyıl ve 13. yüzyıl arasında Hristiyanların Papa’nın istekleri ve vaat ettikleri üzerine çoğunlukla Müslüman toplumun elinde bulunan Kutsal Topraklar (Orta Doğu) üzerinde siyasi ve askeri üstünlük kurmak için ayarlanan akınların tamamıdır. Bu yazımızda Haçlı Seferleri nedenleri konusunu siyasi, ekonomik, sosyal ve dini nedenler başlıkları altında inceledik.

Haçlı Seferleri’nin Nedenleri Nelerdir?

Haçlı Seferleri’nin nedenleri ise Haçlı Seferleri kadar önemlidir. Bu akınların nedenleri bize tarihi bilgiler vermekle beraber dönemin liderlerinin stratejilerini anlamamıza da yol açar. Bu nedenler de hem Haçlı Seferleri hem nedenleri tarihimizde çok önemli bir rol oynar.

Haçlı Akınlarının en önemli nedenini Selçuklu fetihleri olarak kabul edebiliriz. Anadolu’nun kapılarının Türklere 1071 Malazgirt Savaşı başarısı ile açılmasıyla Türkler Anadolu’ya akın ettiler. Böylece Selçuklu Türkleri bölgedeki gücü ele geçirdi. Buna ekleme olarak, Selçuklular Filistin ve Suriye’yi de almışlardır. Dünya’nın diğer bir tarafındaki Hristiyan kesim ise Selçuklu Devleti’nin gerçekleştirdiği bu önü kesilemeyen fetihleri yalnızca kaygı ile takip ediyordu. Sonrasında is Bizans İmparatoru olan I. Aleksios, Selçuklunun bu önlenemeyen gidişatı için dönemin papası Papa Urban’a bu fetihlerin engellenmesinin gerektiğini söyleyip yardım istedi. Bu isteğini büyük bir şevkle kabul eden Papa Urban’ın kafasında başka bir plan vardı: Doğu topraklarında ve özellikle Kudüs’te üstünlük kurmak.

Doğu tarafında ise Avrupa’da bulunan Hristiyan kesimin düşünceleriyle örtüşmeyen ve “yoldan çıkanlar” olarak bilinen diğer bir Hristiyan kesim yaşıyordu. Bu da Avrupa’da bulunan Hristiyanların ve ayrıca Papa Urban’ın onları sevmemesine yol açıyordu. Papa, başlatacağı seferleri Bizans Devleti’ne yardım olarak başlatarak Doğu’da bulunan yoldan çıkmış Hristiyanları da kontrolü altına alabilecekti. Bu yöntemle de o dönemde Avrupa’nın içerisinde olduğu finansal, inançsal ve sosyal problemlerden kurtulma şansına sahip olabilecekti.

Haçlı Seferlerinin Sosyal Nedenleri

Haçlı Akınları halktan büyük bir destek görmekteydi. Bunun nedeni ise ekonomik ve sosyal buhran yıllardır. O dönemde Avrupa’da bulunan insanlar sürekli feodal olan ailelerin savaşlarını seyrediyordu. Şövalyeler ise toplumun arasında şiddeti kovalıyordu. Papa Urban ve onu destekleyenler halkın bu kötü ve buhranlı durumunu kendileri için avantaja çevirdi. Bunun yanında Avrupa toplumunun gözünde Doğu’nun bir cennet olduğunu biliyorlardı. “Müslüman olan Türklerden de intikam alma” bahanesi de Hz. İsa’ya sempati duyanların da sefere katılmasına yol açtı ve beklenenden fazla bir katılım sağlandı. Dini nedenlerle akına katılan Hristiyan kesimin aslında kendilerine göre ekonomik ve farklı sosyal gerekçeleri de vardı.

Haçlı Seferlerinin Ekonomik Nedenleri

Avrupa’nın nüfusunun hızlı bir şekilde artması da kolonileşmenin yaygınlaşmasına yol açmıştı. Haçlı Seferleri’nin başladığı yıllarda ise Avrupa’da güçlü bir kuraklık yaşanıyordu. Buna bağlı olarak da insanların tarım ile uğraşması imkansız hale gelmişti. Haçlı Akınlarına insanların çağrıldığı ve onun için vaat verilen yıllarda tarımın öneminin düşmesi ekonomik bir krize yol açmıştır. Yaşanan kuraklıktan önce de felaketler (sel gibi) yaşanmış ve dönemin salgın hastalıkları gittikçe yaygınlaşmaya başlamıştı. Bunların sonrasında kuraklığın da yaşanması ve insanların açlığı herkesi bezdirmişti. Sefaletin de gittikçe artması ve halkta salgın hastalıklar yüzünden çokça kayıp yaşanması, insanların yöneticilere bel bağlamamasına yol açmıştır. Haçlı Akınları ise sosyal ve ekonomik alanlarda bu denli büyük sıkıntılar yaşayan halk için çok güçlü bir umut ışığı olmuştur.
Ülke yöneticilerinin halka yemek bile veremediklerini söyleyen Papa Urban, halkın kendi içinde bu nedenden dolayı savaştığını eklemiştir.

Haçlı Seferlerini düzenleyeceği bölge halkın gözünde çok önemli bir yer tutuyordu. Çünkü köylünün toprağı yoktu, halk tarım yapamıyordu ve herkes açlık içerisindeydi. Doğu topraklarında ulaştıklarında ise bu sıkıntıların sonlanacağını düşünüyordu Avrupa halkı. Buradan anlayacağımız ise, bu akınların asıl amacının Doğu’da kutsal olarak dillendirilen topraklarda yaşayan din kardeşlerine yardım eli uzatmak olmadığı, asıl amacının dönemin yarattığı ekonomik ve sosyal problemlere verimli topraklara ulaşıp son vermekti.

Halkın amacı bu olsa da akınlara katılan dükler, soylular ve kontların amacı ise kendi maddi çıkarları ve fazladan alacakları topraktı. Bunlara ekleme olarak da tüccarlar da seferlere katılmıştı. Onların amacı ise Doğu’yu içerisine alan yeni ticaret yolları kurmaktı. Bu amaçlardan haberdar olan İslam topluluğu ise onlara karşı büyük bir bolluk içerisindeydi. Dönemim soyluları ve şövalyeleri kendi topraklarına düzenlenecek olan bu akınları kendi zenginliklerini arttırmak için büyük bir fırsat olarak görüyorlardı. Buna karşın Hristiyanlar da onların kontrolü altında olan İpek ve Baharat ticaret yollarını ele geçirmek ve mallarına ortak olmak için geliyorlardı.

Haçlı Seferlerinin Siyasi Nedenleri

Selçuklu Devleti, Doğu üzerinde sürekli ilerliyordu. Bununla beraber de Bizans Devleti’ne ait olan Konstantinopolis’i gözüne kestirmişi. Bizans bunun için Selçuklu Türklerine karşı yardım istese de Batı yöneticileri ve Bizans arasındaki ilişkiler çöküşe uğramıştı. Ne var ki, Papa Urban bütün bunlara rağmen bu yardım isteğini büyük bir fırsata çevirmek için kabul etti.

Papa’nın isteklerine baktığımızda onun ayrıca egemenliğine sahip olduğu ve çok büyük bir ölçüde sözünün geçtiği toprakları Doğu tarafında genişletmek istiyordu. Bu isteğe krallar ve tüccarlar da ortaktı. Hristiyan kesim ise Orta Doğu’da fazla sayıda devlet kurmak istiyordu. Bu amacın da sadece kutsal olarak kabul edilen topraklarda olduğunu düşünüyorlardı.

Haçlı Seferlerinin Dini Nedenleri

Haçlı Akınlarının bir kısmı da Müslümanlar ile Hristiyanlar arasında Kudüs ve Filistin’de bulunan kutsal yerler için yapılan savaşlardır. Hristiyanlar, kutsal topraklı Müslümanların elinden kurtarmalıydı. Bu çağrıyı yapan Papa, Avrupa’da yaşayan Hristiyan toplumu bu kutsal savaşa davet etti. Birçok maddi ve manevi vaatte bulunan Papa, halkı bu savaşa katmıştır. Vaatlerine örnek vermek gerekirse: akınlara katılanlar cennete katılmayanlar ise cehenneme gidecekti. Askeri oluşumlara parasal olarak destek olanlar da aynı yararlardan da faydalanabilecekti.

Perslerden gelen Türkler tarafından alınan Kudüs, Hristiyanları için ayrı bir öneme sahipti. Çünkü Türkler Kudüs’ü alırken çok sayıda Hristiyan öldürmüştür. Bu da Avrupa halkının öfkelenmesine ve o toprakları yeninden alma arzusuna kapılmasına yol açmıştır. Ayrıca Kudüs’te bulunan Hz. İsa’nın kabri, çarmıha gerildiği yer ve Kutsal Kabir Kilisesi Hristiyanlar için çok önemlidir.

Orta Çağ Avrupa’sına baktığımızda eğitimin İslam topluluklarına göre geride olduğunu görüyoruz. Bunun sonuçlarından biri ise papazlar ve din adamları hariç okuma-yazma bilen insan sayısının az olmasıdır. Böylece de Katolik kilisesi ve papazların genel olarak yönetimdeki rolü ve saygınlığı artmıştır. İnsanlar onlara inanmaya başlayınca da güç kilisenin olmuştur. Buna ek olarak da Batı ve Doğu arasında dini nedenlerden bir kutuplaşma oluşmuştur 11. yüzyılda. Batı’da olan Hristiyanlar ve Doğu’da olan Yahudiler ve Müslümanlar arasında düşmanlık ve saygısızlık o dönemde çok artmıştır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu Konuyla İlgili Yazılar

Başa dön tuşu

Metin kopyalamanın açılabilmesi için
lütfen web sitemizdeki herhangi bir reklama
tıklayarak bize destek olunuz.

Kapalı

Reklam Engelleyici Algılandı

Lütfen reklam engelleyicinizi kapatarak bize destek olunuz. Anlayışınız için teşekkür ederiz.