Sümela Manastırı Hakkında Bilgi (Gizemi ve Özellikleri)

Karadeniz’in en önemli tarihi eserlerinden ve güzelliklerinden biri olan gizemli Sümela Manastırı hakkında bilgi için bu yazımızı inceleyebilirsiniz.

Tarih boyunca insanların yerleşmek için tercih ettikleri Anadolu toprakları geçmişten günümüze aktarılan kültürel hazinelerle doludur. Her hazinenin kendi coğrafyasında yoğrulmuş bir hikayesi ve insanları orayı ziyaret etmeye iten bir özelliği vardır. Sümela Manastırı, Karadeniz’de bulunan kültürel zenginliklerimiz içerisinde belki de en çok merak edilenlerden birisi. Sümela Manastırı’nın gizemini mutlaka duymuşsunuzdur. Sümela Manastırı’nın gizemi nedir?

Sümela Manastırı Hakkında Genel Bilgi

Rumca adı Sümela, Türkçe adı ise Meryem Ana Manastırı olan Sümela Manastırı, Karadeniz Bölgesi’ni ziyaret ettiğinizde mutlaka görmeniz gereken bir yer. Yaklaşık 1500 yıldır Karadağ’ın eteğindeki sarp kayalıklarda ziyaretçilerini ağırlayan yapı çevresine oldukça olağanüstü bir manzara sunuyor. Günümüzde, döneminin Hristiyan dünyasına ait önemli bir eser olarak koruma altına alınmış durumda. Altındere Vadisi’nden 300 metre yukarıda, sanki havada asılı gibi duran manastır dağ eteğine oyularak zaman içerisinde oluşturulmuş. Adını da Rumca “siyah” anlamına gelen “melas” sözcüğünden aldığı söyleniyor. Karadağ’ın siyah kayalıklarına oyulmuş olmasının Sümela adının bu manastıra verilmesinin sebebi olduğu düşünülüyor.

Sümela Manastırı Tarihi

Bölge hakimiyetinin Bizans İmparatorluğu’na ait olduğu dönemlerde, Atina’dan buraya gelen iki rahip tarafından kurulduğu söylenen Sümela Manastırı’nın tarihi 375 yılına dayanıyor. 600’lü yıllara gelindiğinde biraz daha büyütülen manastır günümüze en yakın halini 13. yüzyılda alıyor. Bölgenin Osmanlı İmparatorluğu’na geçmesiyle ülkede bulunan diğer önemli manastırlar gibi Sümela Manastırı da pek çok imtiyaz sahibi oluyor. En parlak dönemini 18. ve 19. yüzyıllarda yaşayan manastır bu dönemde önemli tadilat, restorasyon ve süsleme çalışmaları sonucu muazzam bir yapı haline getiriliyor. Maalesef günümüzde manastırın duvarlarında yer almış önemli fresklerin bir kısmı tahrip edilmiş veya değerleri sebebiyle çalınmış durumda.

Sümela Manastırı Özellikleri

Sümela Manastırı’nı gezerken göreceğiniz başlıca kısımlar Ana Kaya Kilisesi, mutfak, misafirhane, kütüphane ve kutsal ayazma olarak sıralanabilir. Manastıra ulaşmak için uzun, dar bir merdiven çıkmanız gerekiyor. Bu merdiven ile iki yanında muhafız odaları bulunan ana girişe ulaşıyorsunuz. Sağ tarafta iç avluya ulaşabileceğiniz bir merdiven ve kütüphane, sol tarafta da kilise haline getirilen ana mağara ve manastırın diğer bölümleri yer almakta.

Sümela Manastırı’nın kalbi olarak nitelendirebileceğimiz Ana Kaya Kilisesi ve ona bitişik olan odalardaki freskler Sümela Manastırı’nın en önemli kısımlarından birisi. Duvarlarda bulunan üç tabaka freskten en üstteki 18. yüzyıla dayansa da en değerli olanlar en alt tabakadaki freskler diyebiliriz. Bu fresklerin temel ortak noktası ise hepsinin konularının İncil’den alınmış olması veya Meryem Ana’yı betimlemeleri.

Sümela Manastırı’nın Gizemi

Sümela Manastırı’nın filme de konu olmuş bir defineye ev sahipliği yaptığı söyleniyor. Günümüzden biraz daha eski zamanlarda insanlar bu defineyi bulmak için tarihi esere ciddi zararlar bile vermişler ancak henüz ne yerlilerden ne de orada çalışan görevlilerden hazineye dair bir iz bulabilen yok.

Hazine bulunmamış olsa da bu keşifler son dönemde yeni bir şapelin ve keşfedilmemiş fresklerin ortaya çıkarılmasını sağladı. “Cennet ve cehennem, ölüm ve yaşam” adı verilen bu yeni fresk sanki yüzyıllara meydan okumuş bir tarihi eser değil de usta bir ressam tarafından yapılıp kurumaya bırakılmış bir sanat eseri. Oldukça iyi bir şekilde korunmuş olan bu fresk yeni keşfedilen gizli bir şapelin duvarında yer alıyor. Çok büyük olmayan şapelin gizli girişi sebebiyle bunca yıl fark edilmediği söyleniyor. Şapelin restorasyon çalışmaları sürerken bir de gözlem odasının keşfedilmesi Sümela Manastırı’nın gizemini daha da meşhur hale getirdi. Yüzlerce yıldır orada olan manastırda yeni odaların keşfedilmesi insanların büyük hazinenin de gerçek olabileceğini düşünmesine sebep oldu diyebiliriz. Umarız bu merak tarihi eserin daha fazla tahrip olmasına sebep olmaz.

Sümela Manastırı Nerede? Nasıl Gidilir?

Konum olarak Sümela Manastırı nerede diye merak ediyorsanız cevap verelim; aşağıdaki haritada da görebileceğiniz gibi Sümela Manastırı Trabzon’un Maçka ilçesinin 16 kilometre doğusunda bulunmaktadır. Trabzon merkezden ise 47 km’dir ve yolculuk yaklaşık olarak 1 saat sürmektedir. Bireysel aracınızla yollarda bulunan tabelaları takip ederek rahatlıkla manastıra giden yolu bulabilirsiniz. Eğer kişisel aracınız yoksa Trabzon’dan Maçka’ya giden otobüsler ve Maçka’dan Sümela Manastırı’na giden minibüsler aracılığıyla tarihi yapıya ulaşım sağlayabilirsiniz.

Not: Aşağıdaki haritaya tıklayarak Sümela Manastırı için bulunduğunuz konumdan yol tarifi alabilirsiniz.

Sümela Manastırı’na Müzekart sahibiyseniz ücretsiz girebilirsiniz. Eğer Müzekart’ınız yoksa 15 TL ücret ödeyerek tarihi yapıyı ziyaret edebilirsiniz. 09.00-18.00 saatleri arasında ziyarete açık olan yapıyı hava koşullarının daha elverişli olması açısından yazın ziyaret etmenizi öneriyoruz.

Karadeniz bölgesine gitmişken değerlendirebileceğiniz bir başka gezi seçeneği de Karadeniz yaylalarıdır.

Not: Bu konuyla ilgili olarak Ayasofya Nedir? Ayasofya’nın Tarihi başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.