Kurban Nedir? Kurban Bayramı Hakkında Bilgi

Bu yazımızda üç tek tanrılı dinde kurban kavramını inceledik. Özellikle İslamiyet’te kurban kavramının ortaya çıkışına ve kurban bayramı hakkında bilgilere yer verdik. Türkiye’de 2020 Kurban Bayramı 31 Temmuz Cuma günüdür.

Kurban Nedir?

Kurban örneği hemen hemen bütün dinlerde görülmektedir. Bunlara örnek olarak İslamiyet, Hristiyanlık, Yahudilik ve çok tanrılı inançlar gösterilebilir. Peki, kurban nedir? Kurban, yaratıcı olan Tanrı’ya yakınlık sağlamaya vesile olan şey anlamına gelmektedir. Kurban, ibadet maksadı ile yapılmaktadır. Bu ibadet belirli şartları taşıyan bir hayvanı boğazlamak ya da boğazından kesilerek kan akıtılmasıyla meydana gelmektedir. Kurban aynı zaman da insanların isteklerinin bir simgesidir. İsteklerinin temsili olan kurban, Tanrı tarafından takdir edilir ve insanların Tanrı’ya olan yakınlaşması da artar.

İslamiyet’te Kurban

Kurban kelimesi Arapça kökenli bir kelimedir. Sözlükte anlamı ise yaklaşmaktır. Dini terimi ise Allah’a yaklaşmak ve Allah rızası ile kesilmektedir. İslam’daki kurban kesmenin ilk örneği son peygamber olan Hz. Muhammed’den verilebilir. Hz. Muhammed, hicretin ikinci senesinde müminlerle beraber mescitte ezansız bir şekilde iki rekat namaz kıldırır ve müminlere kurban kesmelerini söylemiştir. Bu olaydan sonra ise Hz. Muhammed boynuzlu bir koçu yanına alır ve şu cümleyi söyler: “Allah’ım! Bu, senin birliğine ve senden bana gelenlere iman eden bütün ümmetim namınadır.” der ve boynuzlu koçu müminlerin önünde kurban eder.

Kimler Kurban Kesebilir?

Kurban kesmek Kur’an-ı Kerim’de vaciptir. Vacip kelimesi ise yapılması ya da yerine getirilmesi zorunlu olan davranışlardır. Fakat farz değildir. Kur’an-ı Kerim’deki kurban kesebilmek için gereken vacipler şu şekildedir:

1- Müslüman olmak
2- Hür olmak (köle olmamak gibi)
3- Mukim olmak. Seferi (yolcu) olmamak
4- Fıtır sadakasının vacip kılan zenginliğine sahip olabilmek
5- Akıl ve baliğ olmak. Zihinsel olarak herhangi bir engele ya da kusura sahip olmamak

Kurban Bayramı Hakkında Bilgi

İslamiyet’te kurbanın dört çeşidi bulunmaktadır. Bunlar şu şekildedir: Udhiyye kurbanı. Adak kurbanı, Akika kurbanı ve Hedy kurbanıdır. Udhiyye kurbanı, Kurban Bayramı’nda kesilen kurbandır ve vaciptir. Adak kurbanı, bir işin olması ya da gerçekleşmesi için kesilen kurbandır ve vaciptir. (Örnek olarak eğer okulda birinci olursam adak kurbanı keseceğim.) Akika kurbanı, bir kişinin çocuğu dünyaya geldikten sonra kesilen kurbandır ve vaciptir. Son olarak ise Hedy kurbanı, Hac seferinde sonra kesilen kurbandır ve vaciptir.

İslam’da kurban aynı zaman da toplumsal dayanışmayı geliştirir ve güçlendirir. Kurban kesmek için yükümlü olan insanlar kestikleri kurbanın bir kısmını maddi yönden kurban kesemeyenlere ya da yükümlü olmayan insanlara verilmektedir. Bu olay ile birlikte insanların arasında dostluk bağı oluşur. Kurban aynı zaman da cimrilik duygusunu da ortadan kaldırmaktadır. Kurbanını paylaşan insan içindeki cimrilik duygusuna yok eder ve cömertlik duygusu ortaya çıkmaktadır. Birey, kurban dışındaki işlerinde de bu duyguyu kullanır.

İslam’da çok önemli bir bayram vardır. Bu bayramın ismi Kurban Bayramı’dır ve bu bayram bütün Müslümanlar için önemli ve değerli bir bayramdır. Kurban Bayramı’nda Udhiyye Kurbanı kesilmektedir. Bu kurban çeşidi ise sadece Kurban Bayramı’nda kesilmektedir. Kurban Bayramı hem kurbanın kesildiği hem de insanların bir araya geldiği, yaşlıların ziyaret edildiği bir bayramdır. Yani bu bayram hem Allah’a yaklaşmak için kurban kesilir hem de insanların bir araya gelerek sosyal dayanışma oluşturduğu bir bayramdır. Kurban Bayramı’nda kesilen kurbanların bir kısmı fakirlere, yani maddi açıdan bu inancı gerçekleştiremeyenlere, hem de bu inancı gerçekleştiremeyen zihinsel açıdan engele sahip olan insanlara verilir. Kalan kısmı ise kurbanı kesen tarafında ya da ailesi tarafından tüketilebilir.

Kurban Bayramı Ne Zaman?

Kurban Bayramı, Hicri takvime göre Zilhicce ayının onuncu gününden itibaren dört gün boyunca kutlanmaktadır. Hicri takvim ile miladi takvim arasında 11-12 günlük fark bulunmaktadır. Dolayısıyla miladi takvim kullanan ülkelerde Kurban Bayramı her yıl 11-12 gün daha erken kutlanır.

Kurban Bayramı 2020 yılında 31 Temmuz Cuma günü başlayacaktır. Kurban Bayramı 3 Ağustos Pazartesi günü ise sona erecektir. 2020 Kurban Bayramı tatili Cuma, Cumartesi, Pazar ve Pazartesi olmak üzere toplamda 4 gündür. Geçen yıl yani 2019 Kurban Bayramı tatili perşembe ve cuma günlerinin de birleştirilmesiyle 9 gün olmuştu.

Hristiyanlıkta Kurban

İncil’e göre kurban günahların bağışını simgelemektedir. Bu cümleden de şu anlaşılmaktadır: İncil’e göre kurban kestikten sonra İslamiyet’teki kurban gibi kurbanı paylaşmak değildir. Hristiyanlık’taki kurban bir sembol olduğundan dolayı amaç bu değildir. Amaç kurbanın son damlasına kadar kan damlatmaktır. Ayrıca da kurbanın kusursuz olması da beklenir. Yani sakat ya da hastalıklı bir hayvanın kurban edilmemesi lazımdır. Bu da Tanrı’nın ne kadar kusursuz olduğunu ve ona karşı kusursuz bir can kurban edilir. hayvanın kurban edilmemesi lazımdır. Bu da Tanrı’nın ne kadar kusursuz olduğunu ve ona karşı kusursuz bir can kurban edilir. hayvanın kurban edilmemesi lazımdır. Bu da Tanrı’nın ne kadar kusursuz olduğunu ve ona karşı kusursuz bir can kurban edilir.

İncil’e göre kurban bir süre sonra İbrahimoğulları arasında özel bir dini tören ile kesilmeye başlanmıştır. Hristiyanlara bu törenleri çölde bir çadırda bile kesmeye başlamıştırlar. Bu çadır İncil’de yazılana göre yapılmıştır. Yani Tanrı’nın isteğine göre yapılmıştır. Bu çadır cennetteki gerçek bir tapınağın sembolü olarak nitelenmektedir. Bir süre sonra ise bu çadıra Hristiyanlar Rabbin Çadırı demeye başlamıştırlar. Bu olay her yılda bir defa yapılmaya başlanmıştır. Bu kurbanlar başhakim ve onu temsil eden insanlar çadırın en kutsal yerinde günahların örtülmesi için dua edilir ve kurban kesilirdi.

Yahudilik’te Kurban

Yahudiliğe göre kurban, Korban olarak bilinmektedir. Bu kelime İbranice dilinden gelmektedir. Korban kelimesinin anlamı ise diğer dinler olduğu gibi Tanrı’ya yaklaşmaktır. Kısaca Yahudilik’te kurban kavramından bahsedilirse, 3000 yıl önce Mişkan’a kadar uzanan köklü bir gelenektir. Yahudiliğin en kutsal yeri Kudüs olarak bilinmektedir. İlk kurban ise burada yani Kudüs’te kesilmiştir. İlk kurban da burada kesildiği için de Kudüs Yahudiler tarafından kutsal yer ilan edilmiştir. Yahudilerin kurban için kesilen başlıca hayvanlar koyun ve boğadır. Bu kurbanlar şehita kurallarına göre kesilmekteydi. Kurbanların birçoğu yakılmaktaydı, bir kısmı rahiplere verilir ve diğer kalanı ise sunuyu yapan kişi tarafından pişirilip tüketilmekteydi. Bu tanı ile birlikte Yahudilik’teki kurban ile İslam’daki kurban benzerlik gösterir iken Hristiyanlık’taki kurban farklılık göstermektedir. Yahudiliğin kutsal yer olarak kabul ettiği Kudüs, Romalılar tarafından fethedilmiştir ve Yahudilikteki kurban ise sona ermiştir. İşgalden sonra küçük Yahudi grupları ayaklanıp bu inancı devam ettirmek istese de Romalılar tarafından bastırılmıştır.

Kurban’ın Anlamı ve Önemi

Birçok dinde kurban inancı görülmektedir. Buna örnek olarak da İslamiyet, Hristiyanlık ve Yahudilik dinlerine örnek verilebilir. Bu dinler kurban bakımında bakılırsa benzerlikler ve farklılıklar görülmektedir. Buna örnek olarak da Hristiyanlık’taki kurbanın sembol olduğu fakat İslamiyet ve Yahudilik’teki kurbanlarda ise sosyal dayanışma ve Tanrı’ya yaklaşmak gibi amaçlar içermektedir. Benzerlik açısından ise en çok Yahudilik ve İslamiyet dinleri birbirine benzemektedir. Buna örnek ise “kurban” ve “korban” kelimelerinin benzerliklerine örnek verilebilir. Bu olaydan ise dinlerin aynı coğrafyadan ya da coğrafyaların yakınlığından kaynaklandığı söylenebilir. Fakat bu örneğe Hristiyanlığı örnek verilmeyebilir. Nedeni ise hem kurban kelimesinin farklı olmasıdır, hem de kurban inancının farklı olmasıdır.

Hristiyanlık’taki kurban inancı Tanrı’ya yaklaşmaktır ve kurbanın kusursuz seçilip kanını dökerek Tanrı’dan günahlarının örtülmesi için kurban kesilir. Yani Hristiyanlık’taki kurban bir semboldür. İslam ve Yahudilik dinlerinde bu olay görülmemektedir. İslam’da ve Yahudilik’teki kurban inancı Tanrı’ya yaklaşmaktır ve kesilen kurbanın etinin bir kısmı maddi açıdan zayıf olan insanlara ya da zihinsel olarak bu görevi yerine getiremeyecek insanlara verilir ve kurban etinin bir kısmı da kurbanın kesen kişinin ya da aile tarafından tüketilmesidir.

Not: Bu konuyla ilgili olarak Paskalya Nedir? Paskalya Bayramının Tarihi başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.