Birinci Viyana Kuşatması Nedenleri ve Sonuçları (Maddeler Halinde)
Birinci Viyana Kuşatması nedir? Birinci Viyana Kuşatması, Osmanlı İmparatorluğu’nun Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu’na bağlı Avusturya Arşidüklüğü’nü 27 Eylül-16 Ekim 1529 tarihleri arasında kuşatmasıdır. Kuşatma sonrasında Avusturya Arşidüklüğü’nün başkenti Viyana ele geçirilememiş ve Osmanlı ordusu İstanbul’a geri dönmüştür.
Bu yazımızda I. Viyana Kuşatması ne zaman, nerede, kimler arasında gerçekleşmiştir? I. Viyana Kuşatması nedenleri nelerdir? I. Viyana Kuşatması sonuçları nelerdir? I. Viyana Kuşatması önemi nedir? I. Viyana Kuşatması neden başarısız oldu? sorularını yanıtladık. Ayrıca bu konuyla ilişkili olarak Viyana neresidir? Kutsal İttifak nedir? Ne zaman, nasıl, nerede ve niçin kuruldu? sorularını da inceledik.
Bu Yazının İçindeki Başlıklar:
Birinci Viyana Kuşatması Hakkında Bilgi
Birinci Viyana Kuşatması ne zaman, nerede, kimler arasında gerçekleşmiştir? 10 Mayıs 1529 yılında Osmanlı İmparatorluğu’nun başkenti İstanbul’dan yola çıkan Kanuni Sultan Süleyman ve askerleri, aynı yılın 20 Haziran’ında Sofya’ya 18 Ağustos’da ise Mohaç ovasına vardı. Burada ordusuna katılan 6.000 Macar asker ile yola devam eden Sultan Süleyman 8 Eylül’de Budin kalesini düşürdükten sonra 12 Eylül’de Viyana’ya doğru yola çıktı. 27 Eylül’de Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu birlikteliğinin en güçlü hanedanlıklarından biri olan Avusturya Arşidüklüğünün başkenti olan Viyana şehrine kuşatma başlatan Sultan Süleyman, kış aylarının gelmesi ve geciken tedarikler nedeniyle kuşatmayı 16 Ekim 1529 tarihinde mecburen kaldırdı.
Kuşatma tarih boyunca Avusturya halkına başkentlik yapmış olan ve kaldığı konum bakımından Avrupa’nın en önemli stratejik noktalarından biri olan Viyana şehrine yapılmıştır. Kuşatmadaki iki ana güç Osmanlı İmparatorluğu ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu’dur. Osmanlı’ya bağlı beylikler olan Boğdan Prensliği ve Kırım Hanlığı da savaşa kuşatmaya katkıda bulunmuştur. Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu’ndan ise Avusturya Arşidüklüğü ile Habsburg Hanedanlığı savaşa en çok katkıda bulunmuş ülkelerdir.
Viyana Neresidir?
Viyana, Avrupa Kıtasının ortasında bulunan ve tarih boyunca genellikle Avusturya devletlerine başkentlik yapmış bir şehirdir. 1. Viyana Kuşatması sırasında da Avusturya Arşidüklüğüne başkentlik yapan şehir hem jeopolitik olarak hem de siyasi açıdan önemli bir şehirdir.
Birinci Viyana Kuşatması Nedenleri
I. Viyana Kuşatması nedenleri nelerdir? Kanuni Sultan Süleyman, Mohaç Meydan Muharebesi sonrasında ele geçirdiği Budin şehrini ve Macar Krallığı’nı savaşa katılmamış olan Erdel voyvodası Szapolyai’ye vermiştir. Ancak Mohaç Meydan Muharebesi öncesindeki kral II. Lajos sayesinde Macaristan’la bağlantısı bulunmasına rağmen Osmanlı Ordusu tarafından ele geçirilememiştir. Slovakya, Bohemya, Moravya gibi bölgeler Kutsal Roma Cermen İmparatoru’nun kardeşi, Avusturya Arşidükü Ferdinand’ın kontrolünde kalmıştır. Sultan Süleyman ordularını İstanbul’a döndürdükten sonra, Osmanlıya karşı prenslerden oluşan bir diyet meclisi (Reichstag) kuran Ferdinand bu mecliste kendini Macaristan ve Bohemya kralı ilan etmiştir. Kardeşi Habsburg İmparatoru Şarlken’in desteğini de alan Ferdinand, 27 Eylül 1527 tarihinde Tokaj Muharebesinde Szapolyai’yi yenip, Budin’i ele geçirmiştir. Krallığını kaybeden Szapolyai, Litvanya’ya kaçarak Osmanlı İmparatorluğundan yardım istemiştir.
Kanuni Sultan Süleyman Budin’i geri almak için sefere hazırlanırken Macaristan’dan fethedilmiş bölgelerin geri verilmesi karşılığında barış isteğiyle Avusturyalı elçiler gelmiştir. Ancak Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğunu Macaristan’dan çıkarmak, Ferdinand’ı küçük düşürmek ve Şarlken’in ordusunu yok etmek isteyen Kanuni, bu teklifi reddeder. Sefer hazırlıkları bittiğinde elçileri serbest bırakan Kanuni Sultan Süleyman, 10 Mayıs 1529’da İstanbul’dan yola çıkmıştır. 18 Ağustos’ta Mohaç ovasına ulaşan Kanuni, burada Szapolyai ve 6.000 askeri daha yanına katarak Budin şehrine yürümeye devam etmiştir. Şehri kuşatan Kanuni, teslim teklifi reddedilince büyük bir kuşatma savaşı sonucunda 8 Eylül’de şehrin bir kapısı ele geçirilince, şehir teslim olur.
Bu hızlı zafer karşısında Osmanlı İmparatorluğu’nun gücüne karşı duramayacağını anlayan Boğdan voyvodası IV. Rareş de Osmanlı’ya karşı bağlılık anlaşması imzalar. Elbasan’ın sancakbeyi Hasan Bey’i Budin’de muhafız olarak bırakın Sultan Süleyman, 12 Eylülde şehirden ayrılarak asıl hedefi olan Viyana şehrine doğru yürür. Bu sırada Macar kraliyet tacı, Ferdinand’ın adamları tarafından kaçırılmak üzereyken İzvornik sancakbeyi Sultanzade Bali Bey tarafından kurtarılıp, Szapolyai’ye giydirilmiştir.
Birinci Viyana Kuşatması Sonuçları
I. Viyana Kuşatması sonuçları nelerdir? 22 Eylül’de Avusturya sınırını geçen Kanuni Sultan Süleyman, şehre yürümeye devam ederken, 23 Eylül günü Bali Bey’in kardeşi, Semendire sancakbeyi olan Sultanzade Mehmed Bey komutasındaki öncü kuvvetler, düşman öncü kuvvetlerinin çoğunu Viyana şehrinin, on beş kilometre güneydoğusunda kalan Bruck bölgesi yakınlarında yok etmişti. Bu çarpışma sonucu esir edilen Alman kuvvetleri komutanı Christophe Von Zedlist ve diğer generaller, Sultana esir olarak gönderilmiştir. Yaklaşık 27 Eylül’de Viyana önlerine gelen Osmanlı ordusu, Arşidüklüğün başkentini kuşatmaya başlamıştır.
120.000 kişilik dev bir orduyla gelen Sultan’ın haberi tüm Avrupayı korkutmuştur. O sırada had safhada olan mezhep mücadeleleri bile bir kenara bırakılarak Avusturya Arşidüklüğüne büyük bir yardım başlamıştır. Farklı milletlerden birçok asker kuşatmadan çok az önce kaleye yerleşmiştir. Kuşatma için hazırlıklara başlamışlardır. Savunmanın generali Kont Nicolas Von Salm, tecrübeli bir komutan olarak şehrin duvarlarının önüne ikinci bir savunma duvarı oluşturup, Osmanlı humbaracılarına karşı ahşap çatıları şehirden çıkarttırmıştır. Osmanlı toplarının etkisini azaltmak için de kaldırım taşlarını kaldırtmıştır. Kaleyi kuşatmaya başlayan Sultan Süleyman, yoğun top ateşiyle kale duvarlarını tahrip etmeyi başarsa da yıkamamıştır. Topların yetersizliği üzerine lağımcı birliği gönderilmiştir. Ancak kaledeki güçler tarafından fark edilen bu birliklerin çoğunluğu yok edilmiştir. Kale duvarlarına yakın bir mevzide patlatılan mayın, iç ve dış duvarın bir kısmını yok etmeyi başarsa da, hızlıca bu bölgeye yönelen düşman güçleri, deliği tutmayı başarmıştır.
Yıkılan duvarlara giremeyen birliklerin moralının bozulması, yoğun yağış, gittikçe yayılan hastalıklar sebebiyle gücü oldukça azalan ordu son bir büyük saldırı yapsa da başarılı olamamıştır. Bunun üzerine Viyana’dan on beş kilometre kuzeyde düşman birliklerinin toplandığı haberi gelince Sultan Süleyman kuşatmayı kaldırmıştır. İstanbula dönerken Avusturya yerleşimlerini yağmalayarak dönen Kanuni bu savaşın sonucunda Viyana şehrini alamamış olsa da Macaristan Krallığını geri almış sefere çıkma amacını tamamlamıştır. Bu sayede Osmanlı Balkanlardaki gücünü korusa da, düşmanlarını yok etmeyi başaramamıştır. Bu dönemden sonra hızla gelişen Avrupa karşısında güçsüzleşmiştir.
Birinci Viyana Kuşatması Neden Başarısız Oldu?
Kuşatmanın başarısızlığı birçok faktöre bağlı olsa da şans, Osmanlı’nın başarısızlığının büyük bir nedenidir. Günlerce yağan yağmurlar ve Ekim ayında çıkan beklenmedik kar fırtınaları hem saldırıları yavaşlatmıştır. Hem de askerlerin morallerini bozmuştur. Yağan yağmurlarla çamura dönen yollar Osmanlı toplarının birçoğu kullanılamaz hale getirirken, Osmanlı tedariklerinin gelişini yavaşlatmış, askeri güçsüz düşürmüştür.
Ayrıca altı aydır seferde olan ve Budin gibi zorlu bir şehri alan ordu hem yorgun haldedir hem de tedarikleri oldukça azdır. Bunun yanında bir ittifak oluşturmuş Avrupalı kuvvetlerin toplamasıyla ordunun morali iyice düşmüştür. Sultan Süleyman askerlerini kaybetmemek adına kuşatmayı kaldırma emri vermiştir. Bununla beraber kuşatma sırasında kalenin komutanı olan Kont Von Salm’ın tecrübesi ve şehre kurduğu zekice defanslar da Osmanlı’nın şehri düşürememesinin bir başka nedeni olarak gösterilebilir.
Birinci Viyana Kuşatması Önemi
I. Viyana Kuşatması önemi nedir? Osmanlı Ordusunun gücünü en net gösterdiği savaşlardan biri olan bu kuşatma, Avrupa’nın Osmanlının gücünü görmesi açısından çok önemli bir savaştı. Bunun yanında Macaristan’ı geri alan Osmanlı, Balkanlardaki gücünü de korumuş oldu.
Not: Bu konuyla ilgili olarak İkinci Viyana Kuşatması Nedenleri ve Sonuçları (Maddeler Halinde) başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.
