Waterloo Savaşı Nedir? Waterloo Savaşı Hakkında Bilgi

Bu yazımızda bir savaşın tarihini gerek ordular içindeki düzensizliğin gerekse liderin nasıl etkileyebileceğini ve nelere bedel olacağını Waterloo Savaşı üzerinden inceledik. Waterloo Savaşı’nı seçmemizin sebebi, ileride üzerinde durduğumuz gibi, bu sorunun örneklerinin çok net görülmesidir.

Bu yazımızda öncelikle Waterloo Savaşı’nın ne olduğu üzerinde durulacak, sonuçlarına değinilecek ve organizasyon eksikliğinin sonuçları nasıl değiştireceği açıklanacak. Bunu da yazımızı başlıklara bölerek yapacağız.

Waterloo Savaşı Nedir?

Fransızcada Mont Saint Jean Muharebesi olarak da bilinen Waterloo Muharebesi ya da Waterloo Savaşı 18 Haziran 1815 tarihinde Belçika’nın Waterloo kasabası yakınlarında gerçekleşmiştir. Waterloo Savaşı’nın bitişi sadece bir savaşın bitişi olmakla kalmamış, Fransa ile Avrupa’da yaşayan diğer ülkeler arasındaki 23 yıllık silahlı gerginliği de bitirmiştir. Waterloo Savaşı, Fransa lideri Napolyon Bonapart‘ın mutlak ve son yenilgisiyle sonuçlanmıştır ve sonucunda Paris Antlaşması imzalanmıştır.

Mayıs 1814’te Elba adasına sürgüne yollanan Napolyon Bonapart, Mart 1815’te Fransa’ya, Cannes yakınlarına, yanında sayıları bine varan adamlarla döndü. Onları Paris’e varana kadar kendi kudretine ikna etmiş olan Napolyon, 20 Martta Paris’e vardı. O zamanlarda Fransa ve diğer Avrupa ülkelerinin arası pek iyi değildi. Taraflar yapılan karşılıklı antlaşmalar sonucu sahada sadece 150,000 asker bulundurma kararı almışlardı ta ki Napolyon işin içine dahil olana kadar.

Waterloo Savaşı Hazırlıkları

Napolyon’un başa geçmesiyle beraber totalde 794,000 süvari birliği Fransa’nın çeşitli yerlerine konuşlandırıldı. Alelacele alınmış bu karar yüzünden savaşa girmeden önce Fransa’nın zamana ihtiyacı vardı ve tam da öyle oldu. Karşı tarafın geciken güçleri çarpışmayı Haziranın başlangıcına kadar erteledi. Napolyon bu zaman diliminde bir plan yaptı ve 160,000 süvari birliğini ön cepheye yerleştirdi. Ne yazık ki Napolyon ön cepheye yerleştirdiği birliklerin bir kısmını geri çekmek zorunda kaldı ve onları sınır savunmasına yerleştirdi. Napolyon’un ilk çekilmesine kadar tahta yeniden getirilen 18. Louis’in Napolyon’un yaptığı zorunlu askerlik çağrısını lağvetmesi yüzünden Napolyon asker açığını bir süreliğine kapatamadı. Yapılan yeni kampanyalar ve terhis edilmiş eski askerlerin yeniden silah altına alınmasının ardından sekiz haftada 80,000 asker orduya katıldı. Yapılan askerlik çağrıları sayesinde Napolyon sonbahardan önce 500,000 asker sayısına ulaşmayı planlıyordu. 27 Nisan tarihinde Napolyon, Avusturyalı karşıt güçler henüz oraya varmadan yenebileceğini umarak Doğu Belçika’da bulunan Wellingtone ve Blücher’in ordularına saldırma kararı aldı.

Napolyon’a karşı yapılan müttefik seferberliği haziranın başında başladı ama toplanan orduların ne getireceği şüpheliydi. Blücher’in 120,000 kişilik ordusunun neredeyse tamamı tecrübesizdi. Wellington kampanyalar başlamadan önce 93,000 asker toplamayı başarmıştı ve emrinde Büyük Britanya’nın 31,000 kadar askeri vardı. Fakat onların çoğu da ilk kez silah altına alınıyordu. Savaşlarda, özellikle de karşı tarafta Napolyon varsa, şüphesiz ihtiyaç duyulan asker çeşidi kıdemli veya tecrübeli olandı.

Fransız güçleri 15 Haziranda Belçika sınırını geçti. Napolyon tüm gerekenleri tamamlamıştı ve planı hazırdı: güçlerini sol kanada kaydırarak Wellington’un karşısına getirmek. Güçler sol kanada kaydırıldı ama çok geçmeden anlaşıldı ki eğer Prusyalı güçler Büyük Britanya’nınkilere katılırsa güçsüz durumda kalacaktı. Aynı gün Quatre-Bras yolunda Napolyon ve Wellington’un güçleri karşılaştı. Çarpışma sonuçsuz kalmasına rağmen müttefik güçlerden 4,700 asker ve Fransa’dan 4,300 asker öldü veya yaralandı.

Napolyon Blücher’in ordusuyla Ligny’de karşılaştı. Napolyon’un ordusu üstündü ve karşı tarafı sıkıştırmayı başarmışları fakat Fransız ordusu içinde çıkan iletişimsizlikten istifade eden Blücher ordularını kurtarmayı başardı.

Waterloo Savaşı’nda İletişimsizlik

Yukarıda açıkladığımız gibi, Napolyon Blücher’in ordularını Fransız güçleri içindeki iletişimsizlik yüzünden elinden kaçırmıştı. Peki bu iletişim nereden kaynaklandı, gerçekten bir tesadüf müydü?

Napolyon o akşam anlaşmak için onların karargahını ziyaret etmeye karar verdi fakat akşam aniden Blücher yine karışıklıktan faydalanarak ağır bir saldırıda bulundu. Savaşın kaderinin değiştiği an bundan sonra başladı.

Evet savaşın kaderi tam da biz yukarıdaki sorulara cevap bulunca değişti. Akşam gerçekleşen ani saldırıdan sonra Napolyon’un bazı şüphelerinin o kadar da haksız olmadığını anlıyoruz. Burada kareye daha önce bahsetmediğimiz iki komutan çıkıyor: Ney ve Drouet. Ney, sonradan Napolyon’un yanına atanmış bir üst düzey komutandı. Drouet ise aslında olayın en başından beri oradaydı. Napolyon Elba adasından dönerken yanında bulunan bin kişiden biriydi. Napolyon ve Ney’in emrinde ordular vardı ve Drouet ise o ordulardan birinin başındaydı. Gelgelelim soruların cevaplarına. O gün yaşanan iletişimsizlik bu üç kişi arasındaydı. Napolyon, Ney ile ters düşecek emirler veriyordu ve Ney’le tartışıyordu. Drouet ise tam o anda asıl Biücher’in ordusuyla çarpışan bölüğün başındaydı ve hiç emir almadığı halde iki ova arasında git geller yapıyordu. Bu olaydan sonra şüphelenmiş olan Napolyon o gece aniden gerçekleşen ve Napolyon’un sadık muhafızlarının savuşturduğu baskından sonra Drouet’in ihaneti konusunda emin olmuştu.

Napolyon’a İhanet

O akşam, Drouet ve Ney’in askerleri koordine bir biçimde geri çekilmeye başlamışlardı. Napolyon kendi askerlerine 19.30’dan sonra Blücher’in karargahına saldırıya geçmelerini emretti. Adolf, Lützow baronu, yanında çok fazla sayıda süvari ile Prusya hattını çökertti. Adolf’un süvarileri başarısız bir karşı atakla karşılaştı ama bu atak sırasında Blücher atı üzerindeyken Blücher’in atı vuruldu. Savaş meydanının tam ortasında kalan Blücher sonradan kurtarıldı ve oradan uzaklaştırıldı. İki Prusyalı birliğin inatçılığı ve direnişi yüzünden Napolyon’un başarısı ne kadar bozguna dönüşemediyse de zafer hatırı sayılırdı. Prusya’nın zaiyatı 12.000’den fazlayken Fransa’nınki sadece yaklaşık 10.000’di. Aynı gecede 8.000 Prusyalının Fransız İmparatorluğu’ndaki işine son verildi. Fransa’dan uzak bir yere terk edildi.

17 Haziran günü Prusyalılar çekilmelerine devam ederek Napolyon’u Wellington’un üzerine bıraktılar. Napolyon, doğasına uymayan bir hareketle, bu fırsatı yakalamak karşısında çok yavaş davranıyordu. Emmanuel de Grouchy 33.000 kişilik, neredeyse Napolyon’un 105.000 kişilik ordusunun üçte biri kadar, ordusuyla yavaşça onları takibe başladı. Diğer bir yanda Ney, Wellington’ın sistemli geri çekilişine karşı hiçbir eylemde bulunmuyordu. Günün sonunda Fransızların cevabı sel gibi yağan yağışlar ve müttefik devletlerin akıllıca son çırpınışları sonucunda engellenmişti. Wellington ve Blücher Fransızlardan daha iyi bir iletişim ağı kurdular ve Prusyalılar sonraki gün tam destek vereceklerine söz verdiler. Wellington ayın 17’sini Mont-Saint-Jean’in güneyine çok güçlü bir savunma hattı kurarak bitirdi.

Waterloo Savaşı Hakkında Bilgi

18 Haziran günü iki dağın vadi ile ayrılmış sırtları arasında Waterloo Savaşı başladı. 1.1 kilometre alana yayılmış muharebede İngilizler bir sırtı, Fransızlar başka bir sırtı tutmuşlardı. Wellington dağın güney sırtına, Napolyon’un top atışlarını engelleyecek şekilde 450 metrelik bir savunma hattı oluşturdu. Wellinton’un bu ustaca hamlesi bile ancak akşamüzerine kadar 67,661 adamını ve 156 silahını Napolyon’un 71,947 adamından ve 246 silahından koruyabilirdi. Napolyon savaşın başlamasında erken saate karar vermiş olsa bile bu saat 11.35’e kadar ertelendi. Saat 11.35’i gösterdiği zaman savaşın ilk kurşunları atıldı. Fransızların yeniden uyum sorunları yaşaması, şatoya açılan ateşe rağmen karşı tarafta kayda değer kayıp yaşanmamasına sebep oldu.

Fransızlar saat 13’te karşıt devletlerin merkezine saldırma kararı aldılar ama tam o sırada yakındaki Paris Wood’da yaklaşmakta olan bir birlik olduğu haberi geldi. Aradan çok geçmeden bu birliğin Friederich Wilhelm’in ünlü 5. Birliği olduğu anlaşıldı. Bu birlik 30,000 güçlü askerden oluşuyordu ve peşlerinde de Prusyalılar vardı. Bu duyumu alan kişi Grouchy’e, bir komutan, haber yollayıp birliklerini karşı koymak için diğer Fransız birlikleriyle birleştirmesi için haber yollamış olsada bu haber, saat 17’ye kadar yerine ulaşamadı. Grouchy o sırada Wavre’de başka bir İngiliz birliğiyle savaşıyordu ki haber ulaşmış olsaydı ve gelebilecek durumda olsaydı bile o geceden önce Napolyon’un yanına varması imkansızdı.

Waterloo’da Süvari ve Piyade Savaşı

Napolyon hala Prusyalılar gelmeden önce Wellington’u yenme ümidine sahipti. Napolyon, iki süvari birliğini önden yolladı ve yarım saat sonra da Ney ve Drouet’in altında 18.000 adam yola çıktı. Saat 13.30’da tüm hazırlıklar tamamlanmıştı. La Belle Allience yakınlarındaki bir batarya sıcak savaşı başlattı. Ney ve Drouet İngilizler tarafından maximum bir ateş gücü ile karşılandılar. İngiliz ordusu 200 adam genişliğinde ve 24 sıra derinliğindeydi. Henry Paget, İngiliz süvarilerinin başı, atını arkasında sayısız askerle birlikte organize olamamış Fransız ordusunun üzerine doğru sürdü. Emrinde olan Lord Edward Somerset ve Sir William Ponsonby komutanlarının geri dönme emrini dikkate almadan birlikleriyle birlikte güçlü Fransız savunma sınırının üzerine gitmeyi sürdürdüler. Ponsonby ve 2,500 atlı süvari, sahip olunanın üçte biri kadar, orada öldü. Bu tersliğe rağmen Wellington ilk krizi başarıyla atlattı. Drouet’in birlikleri bu hamleden sonra İngiliz hattına fazla yaklaşamadan geri çekildi.

Saat 15.00 sularında Hougoumont dışındaki tüm cephelerde savaş zayıflamıştı. Napolyon Ney’e Drouet’in olası bir saldırısı için hazırlık olarak La Haye Saint’i ele geçirmesini emretti. La Haye Saint’i ele geçirebilmek için Ney çok tehlikeli bir karar aldı. Yaralı adamları ve boş mühimmat kutularını göz ardı ederek, düşündüğü gibi, Milhaud’un, başka bir komutan, ordularına el koydu. En kötü olan bu değildi, başka bir komutan da kendi ordularına, üstlerine danışmadan Milhaud’un ordularını takip etmesi emrini verdi. Birlikler saldırmaya gittiği zaman İngilizlerin oluşturduğu ve özelliklede süvari birliklerini alt etmede uzmanlaşmış bir piyade birliği ile karşılaşacaklardı.

Waterloo’da Topçu Savaşı

Fransız süvari birliklerinin takdire şayan direnişlerine ve kalabalık olmalarına rağmen topçu birliklerinin desteği ile ancak diş kovuğuna bile yetmeyecek bir başarı şansı elde edebilirlerdi. İngiliz piyadeleri La Haye Saint’te konuşlandırılmış 5,000 adet zırhlı süvariye sahiplerdi. Her şeye rağmen Napolyon Ney’in yanında durmaya karar verdi ve ekstra iki süvari birliğini de Ney’e destek vermesi için yolladı. Süvari birlikleri bir araya geldiler, büyük ihtimalle Napolyon’un haberi olmadan, orada Guyot’un da birlikleri vardı. Totalde 9,000 süvari La Haye Saint’in 450 metre uzağında ateş için bekliyorlardı.

Sağ kanatta saat 16.30 civarında 11 saatlik yürüyüşün sonunda Bülow ve Blücher’in orduları Paris Wood’da ilk ateşi açtılar. Loubau, Fransız Komutan, İngiliz ordularının güçlenmesini engellemek için Prusyalıları azimli bir biçimde meşgul etmeye çalıştı ve daha fazla toprağı işgal etti. Blücher Loubau’yu çekilmeye mecbur bırakmak için Prusyalıları Plancenoit köylerine yönlendirdi ki Loubau tugayını oraları savunmak için geri çeksin. Prusyalılar Fransızları Placenoit’ten çıkarttılar ve Napolyon orayı geri almak üzere yeni bir birlik yolladı.

Saat 17-17.30 arasında Ney elinde kalan umutsuz askerlerini son bir ümit İngiliz savunma hattını delmek üzere yolladı. Ağır toplu ve kısa mesafeden atış saldırılarına maruz kalan 6.000 asker aradan çok geçmeden %25’lik kayıplarla geri döndüler. Yeni emirlerle birlikte Ney sonunda La Haye Saint’i ele geçirdi. Fransızlar Wellington’un ordularının işini Prusyalılar gelmeden önce bitirmeliydiler. Artık tükenmiş halde olan Fransız orduları el ele vererek dağın sırtında ilerlediler. Savaşın belirleyici saati gelmişti.

Waterloo Savaşı Kim Kazandı?

Wellington’un orduları ve teçhizatı da tükenmek üzereydi. Wellington Fransızların bitmek bilmeyen saldırılarından sonra çok ağır zaiyatlar vermişti. Fransızlar Hougoumont’a doğru yola çıktılar. Ney bir şeylerin ters gittiğini fark etti ve imparatorluktan yeni bir ordu talebinde bulundu. Napolyon kendisinde bulunan 14 birlikten birini bile vermeyi reddetti. Çünkü sağ kanadından korkuyordu. Sağ kanadında Fransız orduları Plancenoit’i yeniden işgal ettiler.

Saat 20.00 sularında Fransız orduları Plancenoit’i yeniden aldıktan hemen sonra Napolyon oradaki birlikleri Ney’e yardım için yönlendirdi ama bu süreç Wellington’a 30 dakikalık bir zaman tanıdı. 30 dakika Wellington için hayli yeterli bir süreydi. Wellington Fransızlara destek gelmeden önce tüm dağın sırtını Fransızlardan temizledi. Bu hamle Fransızların kaybettiğinin göstergesiydi. Tüm Fransız birlikleri toptan ama dağınık bir biçimde geri çekilmeye başladı.

Aynı anda sağ kanatta da işler rast gelmedi ve Prusyalılar üstünlüğü sağladı. Sağ kanatta da geri çekiliş başlamıştı. Wellington son bir hamle ile sonuna kadar ileri talimatını verdi. Çekilen tüm Fransız birlikleri ve ileri giden müttefik ordularının hepsi aynı yere, La Belle Alliance’a gidiyordu ve karışıklık çıktı.

La Belle Alliance’a varılınca Wellington ve Blücher birbirlerini tebrik ettiler ve Prusyalı komutanların yanına gittiler. Takdire şayan bir zafer kazanan İngiltere ve Prusya bu zaferi kolay kazanmamışlardı. Wellington 15.000, Blücher 8.000, Napolyon 25,000 kayıp ve yaralı, 9.000 esir vermişti.

Kırılıp dökülen ordusuna rağmen Napolyon, 21 Haziranda Paris’e geri döndü. 5 ve 6 Temmuz’da Fransız orduları dağıtıldı ve Müttefik devletler Fransa’ya girdi, 18. Louis tahttan indirildi. Napolyon Amerika’ya kaçmak için yola çıktı ama çok sürmeden teslim oldu. Napolyon St. Helena adasına sürgüne yollandı ve orada hayatını kaybetti.

Not: Bu konuyla ilgili olarak Napolyon Kimdir? Napolyon Waterloo Savaşı’nı Neden Kaybetti? başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.