Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Kuruluşu

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Akdeniz’de bulunan en büyük üçüncü ada olan Kıbrıs adasının kuzey bölgesinde yer alan bağımsız bir devlettir. Kısa adıyla KKTC olarak bilinen Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin bağımsızlığını yalnızca Türkiye Cumhuriyeti tarafından tanınmaktadır. Dünyadaki diğer uluslararası kuruluş ve toplumlar tarafından ise Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Türkiye işgali altındaki toprağı olarak yani Kuzey Kıbrıs olarak kabul edilir.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti tarihi ve kuruluşu konusuna geçmeden önce Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti hakkında bilgi vermek yerinde olacaktır.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hakkında Bilgi

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bir ada ülkesidir. Türkiye için Yavru Vatan olarak bilinir. En büyük gelir kaynağı turizm olan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde trafik soldan akar. Telefon alan kodu +90392 iken, ülkede miladi takvim kullanılmaktadır. Kuzey Kıbrıs ile ilgili diğer önemli bilgiler şöyledir;

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Kuruluş Tarihi

Kuzey Kıbrıs’ın kuruluş tarihi 15 Kasım 1983’tür. Kuzey Kıbrıs, bu tarihten itibaren bağımsız bir ülke olmuştur.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Bayrağı

Kuzey Kıbrıs’ın bayrağı, beyaz üzerine üstte ve altta iki kırmızı şerit ile ortada kırmızı renkli ay yıldızdan oluşmaktadır.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Dili

Kuzey Kıbrıs’ta resmi dil Türkçe’dir.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Nüfusu

Kuzey Kıbrıs’ın son nüfus sayımına göre nüfusu 313.626 kişidir.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Başkenti

Kuzey Kıbrıs’ın başkenti Lefkoşa’dır.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Yüzölçümü

Kuzey Kıbrıs’ın yüzölçümü 3.355 km2’dir.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Para Birimi

Kuzey Kıbrıs, para birimi olarak Türk Lirası kullanılmaktadır.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Haritası

Kuzey Kıbrıs, bir ada ülkesi olduğu için kara sınırlarında tek komşusu Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’dir. Akdeniz’de yer alan ülkenin deniz sınırlarına en yakın komşusu Türkiye Cumhuriyeti’dir.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Gezilecek Yerler

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin en büyük gelir kaynağı olan turizmin ülke için önemi çok büyüktür. Ülke iklimi 12 ay boyunca tatil yapmaya uygun bir iklim ortamı sağlar. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyet’inde yağışlar kış aylarında özellikle Aralık ve Ocak aylarında artış göstermektedir. Bölgedeki  deniz sıcaklığı altı aydan uzun bir süre için 20 °C dir.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti sahilleri yüzmek için sıkça tercih edilen sahiller arasında yer alır. Akdeniz’in güvenli ve serin suları, birçok turiste her sene ev sahipliği yapar.

Adanın başkenti olan Lefkoşa şehrinin tarihi merkezi, etrafı 5.5 km uzunluğunda şehir duvarı ile çevrilmiştir. Girişteki kapı Osmanlılar tarafından yapılmıştır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyet’inin Doğu sahili boyunca tarihî aynı zamnda gelişmiş Gazimağusa kenti ve onun yanında Salamis antik kenti yer almaktadır. Adanın en büyük yarımadası olan Karpaz yarımadası yeşil kaplumbağaların yumurtlama mekânıdır ve burasının giriş ve çıkışı kontrol edilir.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde mutlaka gezilip görülmesi gerekilen alanlar arasında Lefkoşa, Venedik Sütunu, Namık Kemal Müzesi, Girne Kapısı, St. Hilarion Kalesi, Selimiye Cami, St. Barnabas Manastırı, Yeşil Hat, Girne Eski Liman, Lala Mustafa Paşa Camii, Salamis Harabeleri, Girne Kalesi, Bellapais Manastırı, Gazimağusa şehri ve tarihi Gazimağusa Limanı, St. Barnabas Manastırı, Kertikli Hamamı, Othello Kalesi, Karpaz yer alır.

Kıbrıs Tarihi

İlk insan izlerine Lefkoşa-Limasol arasında, Chirokitia’da ve Yeşilırmak dolaylarında rastlanmıştır. Yapılan kazılar sonucunda, Kıbrıs’ın ilk otokton halkının Asya’dan geldiği anlaşılmıştır. Yapılan kazıların bir diğer sonucu olarak, çıkarılan evlerin hem Anadolu hem de Mezopotamya evleriyle benzerlik göstermesi, her iki kültürle de etkileşim halinde olduğunu kanıtlamıştır. Adadaki kalkolitik devir, çıkarılan ve işlenmeye başlanan bakır ile başlamıştır. Bu maden kaynağı olması, önemli yollar ve denizler civarında bulunması KKTC için hem bir fırsat hem de bir tehdit oluşturmuştur.

Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman, KKTC’yi de içine alacak şekilde Akdeniz’e hakim olma planları kuruyordu. Bunun sonucu olarak 1 Temmuz 1570’de Limasol’a çıkartma yapıldı ve 1 Ağustos 1571’de Magosa’nın teslim olmasıyla, ada Osmanlılar tarafından fethedildi. KKTC, 307 yıl boyunca yani 1878 Berlin anlaşmasına kadar Türk hakimiyetinde kaldı.

KKTC, 1878 Berlin Antlaşması ile geçici olarak İngilizlerin idaresine geçtikten sonra, Osmanlıların Birinci Dünya Savaşı’nda yenilmesi ile İngiltere Kıbrıs’ı egemenliği altına aldı. Bu dönemde Yunanistan’ın desteğini alan Kıbrıs Rumları isyan ederek Kıbrıs’ı Yunanistan topraklarına katmak istediler. İlk önce İngilizlere karşı oluşan isyan daha sonra Türkleri de hedef aldı ve çok sayıda insanın ölümüne sebep oldu.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Tarihi

Londra ve Zürih’te yapılan anlaşma sonucu 16 Ağustos 1960’ta Kıbrıs resmen kuruldu. Fakat Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı olan III. Makarios 13 maddeden oluşan anayasa değişikliği önerilerini 30 Kasım 1963’te sundu. Değişmesini öne sürdüğü maddeler arasında anayasanın değişmez maddeleri, Kıbrıs Türk’ü olan Başkan Yardımcısının veto hakkının ortadan kaldırılması, Temsilciler Meclisinde ayrı çoğunluklar ilkesinin ortadan kaldırılarak kararların basit çoğunlukla alınması, ayrı belediyelerin ortadan kaldırılması gibi maddeler de bulunmaktaydı. Bu değişiklik önerisi halkı ikiye böldü ve birçok çatışma ve ayrılıklar yaşandı. Uluslararası baskılar sonucunda ateşkes ilan edildi ve adanın %37’si Türklerin kontrolüne geçti. 170.000 civarındaki Kıbrıslı Rum, kuzeyde bulunan evlerinden zorla göç ettirilirken 50.000 Kıbrıslı Türk ve Türkiye’den gelen göçmenler ise bu evlere yerleştirildi.

Kıbrıs Barış Harekatı Nedir?

Tüm bu yaşanan olaylar ve Kıbrıs Harekatı sonucunda, 1976’da Kıbrıs Türk Federe Devleti kuruldu. 15 Kasım 1983’te Kıbrıs Türk Federe Devleti meclisi, self-determinasyon ve oybirliği ile aldığı bir kararla, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni ilan etti. KKTC’nin kuruluş bildirgesini kurucu cumhurbaşkanı Rauf Denktaş okudu. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurulması, dünyadaki uluslararası kuruluş ve ülkeler tarafından büyük tepki ve dikkat çekti. Güvenlik Konseyi, 18 Kasım’da aldığı bir kararla bağımsızlık kararını kınadı ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ilanını ayrılıkçı bir hareket olarak tanımladı.

Bu sorunları ve ayrılıkları çözmek için, Birleşmiş Milletler bünyesindeki çalışmalar olmak üzere adanın birleştirilmesi gayesi ile birçok faaliyet yürütülmüştür ancak tüm bu adımlar sonuçsuz kalmıştır. Bunlardan biri olan 2004 Annan Planı ülkenin referandumu da Kıbrıslı Rumların “hayırı” ve Türklerin “kabulü” ile gerçekleşmemiştir. 1 Mayıs 2004’te Kıbrıs Cumhuriyeti, Avrupa Birliği’ne tüm adayı temsilen katılmıştır.

Okuma Önerisi: Kıbrıs Barış Harekatı hakkında daha ayrıntılı bilgi için Kıbrıs Barış Harekatı Nasıl Yapıldı? Nedenleri ve Sonuçları başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Annan Planı Nedir?

Bölünmüş Kıbrıs’ın bağımsız bir devlet olarak tekrardan birleşmesini öneren Birleşmiş Milletler planıdır. Adını, planı ortaya atan BM eski genel sekreteri Kofi Annan’dan almıştır. Planda Kıbrıs adasının bağımsız ve federal nitelikte bir devlet olacak şekilde birleştirilmesi öngörülmüştür. Plana göre Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’ndeki bakanlıkların en az üçte biri Türklerden oluşacak ve devlet başkanlığı ve başbakanlık makamları 10 ayda bir Türkler ve Rumlar arasında el değişecekti. 2004 yılında yapılan referandumlar ile oylanan planlar, ürk tarafından % 64,91 oranında kabul gördüğü halde Rum oylarının % 75,38’i red şeklinde olduğundan hayata geçirilememiştir.

KKTC Cumhurbaşkanları

• İlk ve Kurucu Cumhurbaşkanı: Rauf Raif Denktaş (1983-2005)
• İkinci Cumhurbaşkanı: Mehmet Ali Talat (2005-2010)
• Üçüncü Cumhurbaşkanı: Derviş Eroğlu (2010-2015)
• Dördüncü ve Şu Anki Cumhurbaşkanı: Mustafa Akıncı (2015-Günümüz)

KKTC Başbakanları

• İlk Başbakanı: Mustafa Çağatay (1983) – Ulusal Birlik Partisi
• İkinci Başbakanı: Nejat Konuk (1983-1985) – Bağımsız
• Üçüncü Başbakanı: Derviş Eroğlu (1985-1994) (1996-2004) (2009-2010) – Ulusal Birlik Partisi
• Dördüncü Başbakanı: Hakkı Atun (1994-1996) – Demokrat Parti
• Beşinci Başbakanı: Mehmet Ali Talat (2004-2005) – Cumhuriyetçi Türk Partisi
• Geçici Başbakan: Serdar Denktaş (2005) – Demokrat Parti
• Altıncı Başbakanı: Ferdi Sabit Soyer (2005-2009) – Cumhuriyetçi Türk Partisi
• Geçici Başbakan: Hüseyin Özgürgün (2010) – Ulusal Birlik Partisi
• Yedinci Başbakanı: İrsen Küçük (2010-2013) – Ulusal Birlik Partisi
• Sekizinci Başbakan: Sibel Siber (2013) – Cumhuriyetçi Türk Partisi
• Dokuzuncu Başbakan: Özkan Yorgancıoğlu (2013-2015) – Cumhuriyetçi Türk Partisi
• Onuncu Başbakan: Ömer Kalyoncu (2015-2016) – Cumhuriyetçi Türk Partisi
• On Birinci Başbakan: Hüseyin Özgürgün (2016-2018) – Ulusal Birlik Partisi
• On İkinci Başbakan: Tufan Erhürman (2018-Günümüz) – Cumhuriyetçi Türk Partisi