Kore Savaşı Nedir? Türkiye Kore Savaşı’na Neden Katıldı?

Kore Savaşı, 1950 – 1953 yılları arasında, Kuzey Kore ve Güney Kore arasında meydana gelen iç savaştır. Soğuk Savaş’ın ilk yıllarında ortaya çıkan bu çatışma, ilk önce Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve müttefiklerinin daha sonra Çin Halk Cumhuriyeti’nin de savaşa katılması ile birlikte birçok ulusu ve devleti ilgilendirecek konuma erişmiştir. Kore Savaşı, Kore’nin iki ayrı ülkeye bölünmesi ile sonuçlanmıştır. Bununla birlikte Kore’yi iki ayrı bölüme ayıran yönetimlerin birbirine olan düşmanlığı günümüze kadar devam etmiş ve devam etmektedir. Kore Savaşı, tarafların karşılıklı saldırılarıyla devam etse de hiç bir taraf bir diğerinin üstünde üstünlük kuramamıştır. Kore Savaşı, 2007’de Kuzey Kore (Sovyet Rusya ve Çin Halk Cumhuriyeti) ve Güney Kore (Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Milletler İttifakı) arasında imzalanan antlaşmayla yazılı olarak hükmünü bugünlere kadar korumuştur.

Kore Savaşı Nedenleri

Sovyetler Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) arasında geçen Soğuk Savaş’ın bir ürünü olarak Kore iki ayrı hükümeti bulunan iki devlete bölündü. Kore’yi ikiye bölen iki devlette Kore topraklarları üzerinde hak iddia etti. Sınır hattı hiçbir zaman taraflarınca kalıcı olarak kabul görmedi. Çin Halk Cumhuriyeti ve Sovyetler Birliği destekli Kuzey Kore’nin 25 Haziran 1950’de Güney Kore topraklarına ilerleyerek işgal etmesiyle başlayan Kore Savaşı’na, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi de işgali önlemek için emek verdi. Birleşik Milletler Güvenlik Konseyi güçlerini Kore toprakları üzerindeki Kuzey Kore işgalini sonlandırmak için göndermeye onay verdi. Birleşmiş Milletlere üye olan 21 ülkenin askeri gücü Birleşmiş Milletler tarafını destekledi. Onların tarafında Kore toprakları üzerindeki Kuzey Kore işgalini önlemeye çalıştı. Birleşmiş Milletler destekli güçlerin yüzde 90’ını Amerika Birleşik Devletleri’nin askerleri tarafından oluşuyordu.

Kore Savaşı’nın başlamasından iki ay sonra Güney Kore’ye bağlı kuvvetler ve Amerika Birleşik Devletleri’ne bağlı kuvvetler, Güney Kore’de Kuzey Koreli askerlerle Pusan Çemberi Muharebesi’nde çatıştılar. Çatışmanın sonucunda küçük bir alanda sıkıştılar. Eylül 1950’de Incheon civarında Birleşmiş Milletler tarafından destekli karşı saldırı düzenlendi. Çok sayıda Kuzey Koreli askeri birlik etkisiz hale getirildi. Saldırıdan kaçmayı başaran Kuzey Koreli askerler bölgenin kuzeyine gitmeye zorlandı. Birleşmiş Milletler destekli güçler Çin sınırı olan Yalu Nehri civarına ulaştı. Fakat Ekim 1950’de Çinli güçler Yalu Nehri sınırını geçerek Kore Savaşı’na dahil oldu. Çin’in Kore Savaşı’na direkt dahil olması Birleşmiş Milletler güçlerinin geri çekilmesine yol açtı. Bu süreç yaklaşık olarak 1951 yılının ortalarına kadar sürdü.

Seul kenti dört defa el değiştirdi ve savaşın son iki yılı 38’inci paralel yakınlarındaki cephe hattı ile yıpratma savaşı haline döndü. Fakat bu savaş bir tür köşeye sıkıştırma ile sonuçlanmadı. Kuzey Kore devleti çok ağır bir çok bombardımana tutuldu. Avcı uçakları tarihte ilk kez hava muharebe manevrası ile karşı karşıya geldi. Komünist müttefike destek veren Sovyetler Birliği de Sovyet pilotlarını savaşta Kuzey Kore’ye yardım etmesi için gönderdi.

Türkiye Kore Savaşı’na Neden Katıldı?

Türkiye, TBMM onayı olmadan Kore Savaşı için destek asker gönderdi. Bu kararın almasındaki en büyük etken, dönemin hükümetinin (Demokrat Parti) bu savaşın NATO’ya (Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü) katılabilme fırsatı olarak görmesiydi.

Tuğgeneral Tahsin Yazıcı emrindeki 259 subay, 18 askeri memur, 4 sivil memur, 395 astsubay, 4 bin 414 erbaş ve erden oluşan Birinci Türk Tugayı, 17 Eylül 1950 tarihinde Hatay’ın İskenderun limanından Kore’ye doğru yola çıktı. 12 Ekim 1950’de ilk ekip Pusan Limanı’na vardı. 17 Ekim 1950 tarihinde de ana ekip limana ulaştı. 17 Ekim 1950’de tüm ekip yola çıktı ve 20 Ekim 1950’de Taegu’ya ulaştı. Birinci Türk Tugayı, Taegu’da ABD teçhizatı ile donatıldı ve savaşta yer almaya başladı. Türk güçleri bir süre cephe gerisinde kalan komünist gerillalarla mücadele etti ve sonrasında Birleşmiş Milletler ordularına katıldı. 10 Kasım 1950’de Türk güçleri Taegu’dan ayrıldı. 21 Kasım 1950’de Kunuri’ye ulaşarak ABD 9. Kolordusunun sağ kanadına konuşlandı. Kore Savaşı’na katılan Türk Tugayı’nın kod adı Şimal Yıldızı ya da Kutup Yıldızı (North Star) olmuştur.

24 Kasım 1950’de Türk güçleri Çin sınırına doğru ilerlemek için emir aldı. Fakat Çin askerleri, cephe arkasına sızmaya başladı. Amerika Birleşik Devletleri ve Güney Kore birlikleri durumu fark etti. Geri çekilme emri verildi fakat bu emir Türk güçlerine çok geç ulaştı. Birinci Tabur’un etrafı kuşatıldı ve çatışmaya girildi. Üçüncü Tabur Dokuzuncu Bölük yenik düştü. Geri kalan Türk güçleri Chongchon Nehri boyunca geri çekilmek zorunda kaldı.

Kore Savaşı Ne Zaman ve Nasıl Sona Erdi?

Kore Savaşı, 27 Temmuz 1953’te Panmunjom Ateşkes Antlaşması imzalanarak sona erdi. Antlaşmanın sonucunda Kuzey Kore ve Güney Kore’yi ayıran Kore Tarafsız Bölgesi oluşturuldu. Tarafların aldığı rehineler karşılıksız geri verildi.

Kore Savaşı Sonuçları

Kore Savaşı’nın sonuçları şunlardır:

• Polis gücü kavramı savaşlarda yerini aldı.
• Kore Savaşı ile beraber Birleşmiş Milletler 1950 yılında 337 nolu ‘Atmosferde, fezada ve su altında nükleer silâh denemelerinin yasaklanması’ kararını kabul etti.
• Savaş dönemlerindeki Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin önemi sonucunda, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Birleşmiş Milletler’in öncelikli organı haline geldi.
• Kore Savaşı ile beraber Türkiye, 1952 yılında NATO üyesi oldu.

Kore Savaşı’nı Konu Alan Film: Ayla

“Ayla” Filmi, Kore Savaşı’nda yaşanan gerçek ve bir o kadar duygusal hikayeyi beyazperdeye taşıyor. 1950 yılında Kore Savaşı’nda yer alan Süleyman Astsubay savaş meydanında küçük bir kız bulur. Süleyman Astsubay 5 yaşında olan bu Koreli kız yetimdir ve nereye gideceğini ve nereden geldiği bilmemektedir. Süleyman Astsubay kızı yanına alır ve küçük kıza Ayla ismini verir. Birliğin neşesi haline gelen Ayla ile Süleyman Astsubay kısa sürede baba-kız ilişkilerini kurarlar. Ancak 15 ay sonunda Kore’deki birliğin Türkiye’ye geri dönme kararı çıkar. Ayla’yı bırakıp dönmek istemeyen Süleyman Astsubay, Ayla için her yolu denese de Kore kanunlarını aşamaz. Küçük kızı geride bırakmak zorunda kalan Süleyman ve yetimlere uygulanan sisteme dahil olarak yetimhaneye verilecek olan Ayla son vedalarında tekrar bir araya gelmeye söz verirler.

Ayla Filminin Konusu Gerçek Mi?

Ayla filmindeki yaşanan olayların tamamı Kore Savaşı’ndaki gerçek olaylardır. Ayla filmi, Astsubay Süleyman Dilbirliği ve Kore Savaşı’nda ölümden kurtarıp baba kız ilişkileri kurduğu Ayla’nın gerçek hikayesini anlatıyor.

Not: Bu konuyla ilgili olarak 2. Dünya Savaşı’nda Amerika ve Japonya Mücadelesi başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.