İhtilaller Çağı (Tarih Konu Anlatımı)

Bu yazımızda tarih dersi konu anlatımları kapsamında 11. sınıf tarih dersinin 4. ünitesi olan Devrimler Çağında Değişen Devlet-Toplum İlişkileri ünitesinin 1. konusunun devamı olan İhtilaller Çağı konusuna yer verdik. İhtilaller Çağı “Fransız İhtilali ve Avrupa’da Sanayi Devrimi ile birlikte devlet-toplum ilişkilerinde meydana gelen dönüşümü kavrar.” kazanımı çerçevesinde anlattık.

İhtilaller Çağı

Ders: Tarih 11

Ünite: Devrimler Çağında Değişen Devlet-Toplum İlişkileri

Konu: İhtilaller Çağı

Kazanım: Fransız İhtilali ve Avrupa’da Sanayi Devrimi ile birlikte devlet-toplum ilişkilerinde meydana gelen dönüşümü kavrar.

İhtilaller Çağı konusunda Yakın Çağ’da, Avrupa’da ihtilaller yaşanmasının nedenleri neler olabilir? Neden bu dönem İhtilaller Çağı olarak adlandırılmıştır? Bu ihtilaller hangileridir? Fransız İhtilali ve Sanayi İnkılabı sonrasında neden yeni ihtilaller çıkmıştır? sorularını yanıtladık.

İhtilaller Çağı Nedir?

Fransız İhtilali ile başlamış olan “Yakın Çağ”ın beraberinde aynı zamanda “İhtilaller Çağı”nın da gelmiş olduğu görülmektedir. İhtilaller Çağı, 1789 Fransız İhtilalinden 1848 İhtilalleri olarak adlandırılan ihtilaller topluluğuna kadar uzanmaktadır. Bu 59 yıllık uzun dönem kaynaklarda Yakın Çağ Avrupası şeklinde de çokça görülmektedir. Bunun nedeni bu çağda yaşanan ihtilallerin Avrupa’da gerçekleşmesi ve birçok etkisi olmasıdır. Bu çağa ihtilaller çağı denmesinin nedeni çok sayıda ihtilalin gerçekleşmiş olması haricinde aynı zamanda bu devrimlerin Dünya’nın kaderinde derin etkilere sahip olmasıdır. Avrupa vatandaşlarını sosyal ve ekonomik alanlar gibi birçok alanda birçok değişime sürüklemiştir.

Büyük bir sosyal akımın başlamasının en temel etkeni olan Fransız Devriminin başlamasının asıl nedeni ise, halkın artık krallık dönemine boyun eğememesi yani demokrasiye olan özlemdir. Dolayısıyla Fransa’daki mutlak monarşi devrilir ve yerine Cumhuriyet kurulur. Roma Katolik Kilisesi ciddi anlamda reformlar yapmaya zorlanır. Kısacası Fransız İhtilali Avrupa ve Batı dünyası tarihi için bir dönüm noktası niteliği taşımaktadır.

Yakın Çağ’da, Avrupa’da İhtilaller Yaşanmasının Nedenleri Neler Olabilir?

• Yakın Çağ’da hümanizm gibi akımların etkisinin artması sonucuyla insanlar, bireysel özgürlük istediklerini ve verdikleri yaşam mücadelelerini fark edip bilinçlenmişlerdir.
• Dönemde hüküm süren Krallıkların halka her açıdan eziyet etmiş olması.
• Halkın sürekli çok çalışıyor olmasına rağmen ezilmesi ancak soylular ve rahiplere fazlaca ayrıcalık tanınıyor olması.
• Vergilerin büyük ölçüde artmasıyla halkın sıkıntılar yaşaması.
• Basitçe, Demokrasi fikirlerinin günden güne yayılıyor oluşu ihtilallerin yaşanma nedenidir.

Fransız İhtilali

Fransa’daki bu isyanlar ve yapılan devrimler sayesinde Feodalite döneminden beri var olan ayrıcalıklar Kurucu Meclis tarafından kaldırılmış ve Fransa, eşitlik politikasına dayanan yeni bir toplum düzeyine geçmiştir. “İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi”ni ilan etmiş olan Kurucu Meclis, bir anayasa hazırlamıştır ve hazırlanan anayasa kral tarafından 1791 yılında onay almıştır. Fransa’nın bu anayasası ile halka egemenlik hakkı tanınmıştır ve güçler ayrılığı prensibi Kabul görmüştür. Bunun getirisiyle Fransa’daki mutlak monarşi döneminin tamamen son bulması ile meşruti monarşi dönemine başlangıç yapılmıştır. Bu anayasayı hazırlamasıyla görevini başarıyla tamamlamış olan Kurucu Meclis, kendini feshetmiş olmaktadır. Ardından seçimlere katılmıştır. Bu seçimler sonucunda 1791-1792 yılları arasında “Yasama Meclis Dönemi” ne başlangıç yapılmış ve sürdürülmüştür. Bu Meclis dönemi sonrası Fransa’da Konvansiyon Meclisi kurulmuştur. Ve bu meclis ise Cumhuriyeti ilan etmiştir. Fransa İhtilali haricinde yaşanan diğer büyük ihtilaller 1830 ve 1848 ihtilalleri olarak geçmektedir.

1830 İhtilalleri

Napoleon’un ardından Fransa tahtına XVIII. Louis (Lui) geçmiştir. İlk başta anayasalı meşruti bir rejim kurmuştur. Fakat bu yeni kral kısa zaman içinde halkın özgürlüklerini kısıtlayarak basına sansür getirmiştir ve üniversiteler denetim altına alınmıştır. XVIII. Louis’nin yerine X. Charles (Çarls) geçmiştir. Fransa’da tekrar monarşi kurmak amacıyla harekete geçerek tekrar kiliseyi koruyan kanunlar çıkarmıştır. X. Charles’in bu kanunu çıkarırken ki amacı din adamlarına ve soylulara iktidarını dayandırmaktır. Bu gelişmeler sonucu liberaller, durumdan memnun olmadıklarını dile getirmeye başlamışlardır.

X. Charles’ın ülkedeki her türlü değişikliği ortadan kaldırmaya çalışması 1830 yılında Paris’te kanlı çatışmalar yaşanmasına sebep olmuştur ve bu çatışmalar 3 gün sürmüştür. Bunun sonucu kral, tahtını bırakmış ve kaçmıştır. Bu olaylar üzerine Fransız İhtilali’ne karşı olan sıcak tutumu ve liberal fikirleri ile öne çıkmış olan Louis Philippe (Lui Filip) Fransa tahtına geçmiştir. Louis Philippe Meclise ant içerek görevine başlamıştır ve Fransa halkı onu kral olarak seçmiş, iktidara getirmiştir. Dolayısıyla 1830 İhtilali, Fransa’da daha demokratik bir yönetim kurulması ile sonuçlanmıştır. Bunun anlamı ihtilal başarıyla gerçekleşmiştir.

1830 İhtilalleri, Viyana Kongresi’ne ve bu kongrenin savunduğu düzene karşıydı. Bu karşı çıkma ve direnme hareketi Avrupa krallarının alışık olmadığı bir durumdur. O zamana kadar yalnızca devletler birbirleri ile karşı düşüncelerde bulunmuştur. Ancak bu defa kral, direkt olarak ihtilal amacı taşıyan Avrupa Halkı ile karşılaşmıştır. Bu ihtilal, Fransa’ya yeni bir düzen getirmek haricinde halkın egemenliğini de kanıtlar niteliktedir. Avrupa’nın diğer ülkelerinde de ses getirmiştir.

1830 İhtilalleri Sonuçları

1830 İhtilalleri, Fransa’da olduğu gibi Belçika ve İspanya’da da liberalizmin başarısı ile sonuçlanmıştır. Hollandalılara karşı bağımsızlığını kazanan Belçika’da ve liberallerin yönetimi ele geçirdiği İspanya’da, meşruti yönetimler kurulmuştur. Bunun beraberinde Liberalizm İngiltere’de güç azanmış ve liberaller hükümeti devralmıştır. Ancak Avusturya ve Rusya, İtalya ve Polonya’daki bağımsızlık hareketlerine karşı durmuştur. Bunun anlamı Doğu Avrupa mutlakıyet yönetimleri altındayken Batı Avrupa’da demokrasi gelişim göstermekteydi.

Sonuç Olarak:
• Yönetimde liberallerin etkisi artış gösterdi
• Belçika, Hollanda’dan ayrıldı ve bağımsız oldu
• İsveç ve Norveç ayrıldı ve bağımsız devletler haline geldiler
• Avrupa’da orta sınıf vatandaşlar yeni haklar elde etmeye başladı
• Avrupa’da liberal ve milliyetçi akımlar güç kazandı

1848 İhtilalleri

Avrupa’da 1815 ve 1830 yılları arasında yaşanmış olan ekonomik, siyasi, kültürel ve sosyal gelişmeler 1830 ihtilalleri sonrasında daha da güç kazanmıştır. Avrupa’da eşitlik ve özgürlük anlayışının artması ile halk yeni haklar istemeye başlamıştır ve bunun sonucu 1848 ihtilalleri başlamıştır. Bu ihtilaller bütün kıtayı fazlasıyla etkilemiştir. Liberalizm haricinde sosyalizm ve milliyetçilik akımlarının da etki yarattığı ihtilaller ilk olarak yine Fransa’da başlamıştır. 1830 İhtilalleri bitiminde liberalizm Fransa’da başarılı olmuş gibi görünüyordu. Fakat bu başarı kısa süreli bir başarı olmuştur. Kral Louis Philippe’in kendisi de zengin bir tüccardı ve 1848 yılına kadar zengin burjuvazi üzerinden hüküm sürmüştür.

Öyle ki, sanayileşmeyle beraber burjuvayı egemen sınıf haline getirmiş ve işçi sınıfı kavramını ortaya çıkarmıştır. İşçi sınıfı ise çözülmesi gereken birçok problem olduğunu dile getirmiştir. Kral bu sorunları çözmemekle kalmayıp işçi sınıfı grev uygulamasın diye onlara şiddet göstermiştir. Ve dolayısıyla bireylerin özgürlükleri her gün biraz daha kısıtlanmıştır. Bu davranışlar Avrupa’da kendini göstermeye çalışan eşitlik yanlısı sosyalistlerin ve özgürlükçü liberal halkın krala karşı durmasına neden olmuştur. Bu güç birliği ve direnmeler Paris’te 1830 Devrimi esnasında yaşanan kanlı çatışmalar gibi benzer çatışmalara sebep olmuştur. Aynı şekilde Louis Philippe de önceden hükümdar olan krallar gibi ülkeden kaçmıştır. Bu yaşananlar üzerine geçici bir hükümet kurulmuştur ve Fransa’da cumhuriyet tekrardan ilan edilmiştir.

1848 İhtilalleri Sonuçları

Kısacası, 1848 İhtilalleri Liberalizm ve sosyalizm hareketleri sonucu ortaya çıkmıştır. Sonucunda Avrupa ülkelerinde hükümdarların birçoğu tahtından uzaklaştırılmıştır. Ya da istenilen liberal yönetimi kabul etmek zorunda bırakılmıştır. Böylece mutlakıyetlerin sona ermesiyle birlikte yeni anayasalar çıkarılmıştır ve kralların yetkileri sınırlandırılmıştır. Benzer şekilde Hollanda, Danimarka ve İsviçre’de de yeni anayasalar oluşturulmuş ve bu sayede ülkelerde demokratik yönetimler yürürlüğe girmiştir. İngiltere’deki işçiler de daha geniş haklar kazanmak adına harekete geçmişlerdir ancak amaçlarına ulaşamamışlardır. Bir diğer yandan ulusal birlik ve bağımsızlık kazanmak isteyen İtalya, Macaristan ve Almanya da bu hareketi başarısızlık ile sonuçlandırmıştır. Özet olarak, Avrupa Tarihini 1815 ve 1870 yılları arasında üç büyük fikir akımı toplumları derinden etkilemiştir. Toplumlar içinde kargaşaların yaşandığı bir dönemi ortaya çıkarmıştır. Bu üç fikir akımı: Liberalizm, Milliyetçilik ve sosyalizmdir.

---

4. Ünitenin Tüm Konuları: Devrimler Çağında Değişen Devlet-Toplum İlişkileri ünitesinin tüm konularını aşağıdaki başlıklarda inceleyebilirsiniz.