Zeugma Antik Kenti Hakkında Bilgi

Bu yazımızda eşsiz mozaikler şehri olarak da bilinen Zeugma Antik Kenti hakkında bilgilere yer verdik. Güney Doğu Anadolu’nun eşsiz kültürel geçmişinin en önemli kalıntılarından olan Zeugma Antik Kenti tarihi ile de önemli bir yerleşim yeridir.

Zeugma Antik Kenti Tarihi

Zeugma Kenti hakkında bilgi vermeye genel bilgilerle başlayalım. Zeugma Antik Kenti günümüzde Gaziantep’in Nizip ilçesine bağlı olan Belkıs köyünde bulunmaktadır ve yaklaşık 20 bin dönümlük bir alana yayılmıştır. Genel olarak milattan önce 3. yüzyıldan kalma villa tipi lüks evlerden oluşuyor. Bu evler şehrin en yüksek kapasitesine ulaştığı dönemde yaklaşık 20 bin kişiye ev sahipliği yapıyordu. Romalıların hakimiyetinde yıldız çağını yaşayan şehir önemli mozaik eserleriyle ünlü. Dünya çapında bilinen Çingene Kızı mozaiği bunların içerisinde en ünlü olanıdır. Şehrin hem bu kadar gelişmesinin hem de başka uygarlıklar tarafından yağmalanmak istenmesinin temel sebebi İpek Yolu üzerindeki önemli rolüdür. Şehrin talihsiz geçmişi bu eserlerin günümüze kadar ulaşabilmesinde önemli bir rol oynamıştır.

Milattan önce 3. yüzyılda, Büyük İskender’in Fırat Nehri’ni geçtiği yere komutanlarından birisi tarafından bir kent kurulmuş. Bu kentin karşısına da eşi adına bir kent kurulmuş ve bu iki kent bir köprü ile birleştirilmiş. Romalıların bu bölgeye hakim olduğu dönemde şehrin adı “geçit/köprü” anlamına gelen Zeugma konmuş ve günümüzde de antik kent bu isimle anılıyor. Yaklaşık 800 kilometrekarelik bir alana yayılmış olan şehir, milattan önce 253 yılında Sasaniler tarafından yağmalanıp şehrin çoğu tahrip edildikten sonra eski değerini ve ihtişamını kaybetmiş.

Zeugma Antik Kenti Kalıntıları

Ülkemiz toprakları insanlığın ilk günlerinden beri farklı topluluklara ev sahipliği yapmıştı. Bu uygarlıkların bıraktıkları izler açısından da oldukça zengin olduğumuzu söyleyebiliriz. Güney Doğu Anadolu bölgesinin zengin geçmişinin en önemli kalıntılarından birisi Zeugma Antik Kenti. Başta dünyaca ünlü mozaikleri olmak üzere, her bir parçasıyla sizi geçmişin tozlu sayfalarına ufak bir gezintiye götürüyor. Gezerken önemli tahribatlar geçirmiş şehrin önceki halini merak ediyorsunuz ister istemez. Ülkemizde bulunan bu eşsiz güzellik, Zeugma Antik Kenti ve kalıntıları şunlardır;

Zeugma Evleri

Yaklaşık 800 metrekarelik bir alana yayılan evler Zeugma Kenti’nden günümüze kalan önemli mimari yapılardır. Avlulu şehir villaları üslubunda yapılmış olan evler şehir sakinlerinin ağırlıklı olarak barındığı yerlerdi. Milattan önce 253 yılındaki Sasani yağmasıyla terk edildikleri için evlerin mimari yapıları ve içerilerindeki buluntular bozulmadan korunabilmiştir.

Belkıs Tepe

Şehrin en önemli kutsal alanı sayılan Belkıs Tepe’de Nemrut Dağı konusunda da bahsettiğimiz Kommagene Panteonu tanrılarına adanmış üç tane anıtsal kült heykeli bulunmuştur. Bu heykellerin parçalanmamış olmaları bizim dönemin inançlarına dair önemli bulgular elde etmemizi sağlamıştır. Ayrıca tepenin yamaçlarında parçalanmış olarak başka heykeller de bulunmuştur.

Zeugma Bullaları

Antik mühür baskıları, yani bullalar Zeugma Antik Kenti’nde bugüne kadar herhangi bir antik kentte bulunduğundan çok daha fazla sayıda bulunmuştur. Yaklaşık 100 bin kadar olan bu tarihi mühürler Zeugma Antik Kenti’ne UNESCO Dünya Mirası Listesi‘ne aday olma şansı tanımıştır. Tıpkı mozaiklerde olduğu gibi bu bullalarda da dini figürlere ve tanrılara ağırlıkla yer verilmiştir.

Zeugma Antik Kenti’ne Ulaşım ve Müzeye Giriş

Zeugma Kenti hakkında bilgi verirken son olarak ulaşıma değinilebilir. Gaziantep’in merkezinden Nizip ve Belkıs’a giden araçlarla Zeugma Antik Kenti’nin bulunduğu bölgeye ulaşabilirsiniz. Daha sonra ise bu noktalardan kalkan minibüslerle Zeugma Antik Kenti’ne ulaşarak bu eşsiz antik kenti ziyaret edebilirsiniz.

Zeugma Mozaik Müzesi de Gaziantep şehir merkezinde bulunmaktadır. Yılın tamamında ziyarete açık olan müze 10 TL ücret karşılığında gezilebiliyor. Müzekart’ınız varsa da yıl içinde iki defa ücretsiz ziyaret edebilirsiniz.

Zeugma Mozaik Müzesi

Gaziantep şehir merkezinde yer alan Zeugma Mozaik Müzesi’nde Zeugma Antik Kenti’nden çıkarılan mozaikler sergilenmektedir. Kentten çıkarılan mozaikler gerek duvarlarda gerekse havuz zeminlerinde karşımıza çıkmaktaydı. Bu mozaiklerin büyük çoğunluğu mitolojik hikayelerin ve tanrıları betimlenmesi amacıyla yapılmıştır. Özellikle Yunan tanrılarının ve mitolojik hikayelerinin bu mozaiklere konu olduğunu söyleyebiliriz. Ünlü Çingene Kızı mozaiği başta olmak üzere çıkarılan tüm bu mozaikler korunmuş, gerekli restorasyonları yapılmış ve müzede ziyarete açılmıştır. Müze tüm yıl ziyarete açık olduğu için yılın istediğiniz zamanı bu mozaikleri görebilmeniz mümkün. Daha detaylı bilgi için müzenin sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

Not: Bu konuyla ilgili olarak Zeugma Çingene Kızı Nedir? Çingene Kızı Mozaiği Tarihi başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.