Olay ve Olgu Nedir? Tarihi Olay Olgu Örnekleri

Türk Dil Kurumu sözlüğünde olay ve olgu kavramları şöyle açıklanmaktadır. Olay, ortaya çıkan, oluşan durum, ilgi çeken veya çekebilecek nitelikte olan her türlü iştir. Olay kavramı hadise, vaka veya fenomen olarak da bilinmektedir. Olgu ise birtakım olayların dayandığı sebep veya bu sebeplerin yol açtığı sonuçtur. Türkçe bir sözcük olan olgu, vakıa olarak da bilinmektedir.

Olay Nedir?

Belirli bir süre içinde gerçekleşen, başlangıç ve bitiş zamanı ve yeri belli olan durumlara “olay” adını veririz. Olaylar ekonomik, dini, kültürel veya sosyal alanlarda oluşur. Gün içerisinde çok fazla olaya şahitlik eder, çok fazla olayı duyarız. Bazı olayların birden fazla sebebi ve bir o kadar da sonucu vardır. Her olayın sonucu farklı kişileri farklı nedenlerle etkiler. Buna “olayların çok boyutluluğu” denir. Örneğin bir trafik kazasını ele alalım. Bu kazanın doğmasının nedenleri dikkatsizlik, başka bir konuya konsantre olma, alkol veya uyuşturucu olabilir. Bu kazaya sonuç olarak sürücü ve arabanın içindeki öbür insanların, yoldan geçen bir yayanın fiziksel ya da zihinsel sağlığına veya arabanın kendisine zarar gelebilir. Bu kadar basit ve sıkça rastlanan bir olayın bu kadar fazla sonuç doğurması onun çok boyutluluğunu kanıtlar.

Tarihi Olayın Özellikleri Nelerdir?

• Gerçekleştiği zaman veya zaman aralığı bilinmelidir.
• Gerçekleştiği yer bilinmelidir.
• Olayın gerçekleşmesine yol açan sebepler bilinmelidir.
• Gerçekleşen olayın toplum üzerinde yol açtığı sonuçları bilinmelidir.
• Olay, yaşandığı çevrede, insanlar arasında bilinmeli ve yayılmalıdır. Bu olayı yaşamış toplumu birinci elden etkilemiş ve tüm kesimlere yayılmış olması gerekir.
• Üzerinden belirli bir zaman geçmiş olmalıdır.
• Bahsi geçen olayın belgelerle kanıtlanabilmesi gerekmektedir. Halk efsanesi, masal ya da hikaye değildir.
• Tarihi olayların belirli kuralları yoktur.
• Bir tarihi olayın en belirgin özelliği tekrar edilemez olmasıdır. Bu sebepten dolayı tarihi olaylarda deney ya da gözlem yapılamaz.

Olgu Nedir?

Doğruluğu kanıtlanmış, objektif ve somut olaylara “olgu” denir. Olguların varlığı deneylerle kanıtlanmıştır. Olgular herkes tarafından kabul edilmiştir. Bir takım olayların yol açtığı sonuçlara denir. İstanbul’un Marmara Bölgesi’nde olması, Türkiye’nin üç tarafının denizlerle çevrili olması veya Güneş’in batıdan batması olgu örnekleridir. Bu noktada olay ve olgu kavramları arasında belirgin bir fark olduğu ortadadır.

Tarihsel Olgu Nedir?

Tarihsel olgu, az önce olgu olarak açıkladığımız kavramdan biraz farklı olarak daha soyut ve geneldir. Tarihsel olgular, tarihte aynı türlerde yaşanmış benzer olayları bir bütün olarak gösterir. Bu olayların sonucuna bağlı olarak uzun süredeki gelişmelere tarihsel olgu denir. Yani yakın zamanlarda yaşanmış birbirlerine bağlantılı olayların tamamına ve bu olayların toplumu ve bireysel olarak insanları gerek sosyal, gerek ekonomik alanlarda etkilemesine olgu denir. Bu olguların tarihçiler tarafından belirlenmiş bir başlangıç ve bitişi yoktur, süreklilik gösterir. Özetlemek gerekirse, geçmişte yaşanmış olmasına rağmen tarihçilerin arasında bilinen ve hepsi tarafından doğru kabul edilen olaylar topluluğuna “olgu”, geçmişte yaşamış bir takım insanları etkilemiş, tarihin yan bilimlerinden de destek alınarak yorumlanmış, belirli olayların sonucunda doğan duruma ise “tarihsel olgu” denir.

Tarihi Olay Olgu Örnekleri

Bu bölümde tarihi olay olgu örnekleri hazırladık. Tarih olay ve olgu örnekleri maddeler halinde aşağıda yer almaktadır.

Tarihi Olay Örnekleri

• Miryakefelon Savaşı, 1176
• Malazgirt Savaşı, 1071
• Koyunhisar Savaşı, 1302
• Ankara Savaşı, 1402
• Varna Savaşı, 1444
• İstanbul’un Fethi, 1453
• İstanbul Antlaşması, 1533
• Kıbrıs’ın Fethi, 1571
• I. Viyana Kuşatması, 1529
• İnebahtı Deniz Savaşı, 1571
• Karlofça Antlaşması, 1699
• Sakarya Meydan Savaşı, 1921
• Tekerleğin icadı
• Yazının icadı
• Amerika’nın Keşfi, 1492
• Fransız Devrimi, 1789
• Talas Savaşı, 751
• Lozan Barış Antlaşması, 1923
• Kadeş Antlaşması, M.Ö. 1259
• Kurtuluş Savaşı, 1919-1923
• Erzurum Kongresi, 1919

Tarihi Olgu Örnekleri

• Anadolu’nun Türkleşmesi
• Türkiye’nin çağdaşlaşması
• İstanbul’un bir Türk şehri haline gelmesi
• İslamiyet’in Türkler arasında yayılması
• Türklerin yerleşik hayata geçmesi
• Sömürgeciliğin başlaması
• Feodalite’nin yaygınlaşması
• Avrupa’da Hristiyanlığın yayılması
• Kentleşmenin hızlanması
• Sanayileşme
• Milliyetçiliğin artması

Not: Bu konuyla ilgili olarak Olay ve Olgu Arasındaki Fark Nedir? başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.