Napolyon Kimdir? Napolyon Waterloo Savaşı’nı Neden Kaybetti?

Daha önceki yazılarımızda Waterloo Savaşı konusunu detaylarıyla anlatılmıştık. Bu yazımızda ise Napolyon’un Waterloo Savaşı’nı neden kaybettiği konusunu ordu sorunları, iletişimsizlik, ihanetler ve Napolyon’un karakteri ile ilişkilendirilerek açıklamaya çalışacağız. Napolyon’un Waterloo Savaşı’nı kaybetmesinin nedenlerinin incelemeden önce Napolyon Bonapart kimdir? sorusunu yanıtlamaya çalışalım.

Napolyon Kimdir?

Burada Napolyon Bonapart’ın çocukluğuna inmeyeceğiz ve bir biyografi yazmayacağız. Daha çok bahsedeceğimiz konu Napolyon’un nasıl biri olarak tanındığından bahsedeceğiz.

Napolyon zamanındaki çevresinde ve günümüzde dahi kendini çok beğenmiş ve her zaman üstte görmüş biri olarak tanınmıştır. Bize kalırsa bu durum çok da yersiz değildir doğrusu. Çünkü Napolyon efsanelerden bile daha çok savaş görmüş ve kazanmıştır. Papa’nın kendisine giydireceği imparatorluk tacını alıp kendi kafasına takmıştır. Fransa Cumhurbaşkanı, İtalya Kralı ve General ünvanlarıyla imparatorluk tacını giymiş bir kişidir. Kazandığı savaşlar saymakla bitmez. Yenilgileri ise bir elin parmaklarını geçmemektedir. Katıldığı 60’a yakın savaşın sadece 3 tanesini kaybetmiştir ki biz burada onlardan birini konuşuyoruz.

Napolyon, 1799’da darbeyle devletin başına geçmiş ve çok kısa bir sürede Avrupa haritasını değiştirmiştir. Bunları yaparken aklında olansa Avrupa’nın hepsini tek bir ülke yapmaktı. Moskova ve Waterloo yenilgileri onun çöküş zamanlarıdır. 300 bin askerle gittiği Moskova’dan sadece 2 bin askerle dönebilmiştir. Yenilmez ve demirden ordusuyla tanınan Napolyon, Moskova’da tüm iyi askerlerini kaybedince ordusuz kalmıştır ve sürgüne gönderilmiştir. Elba adasından 1000 kişiyle dönmüştür. Kendisi savaşa karşıydı ve barış talebinde bulunmuştur. Talebi reddedilen Napolyon el mahkum Waterloo Savaşı’na girmiş ama kaybetmesi sadece 6 saat sürmüştür.

Waterloo Savaşı’nda aldığı yenilgiden sonra St. Helene adasına sürgüne yollanmış ve orada obez olarak ölmüştür. Ancak sonradan yapılan incelemede vücudunda arsenik bulunmuştur ve bu akıllara zaman içinde zehirlenerek öldürüldüğü iddiasını getirir.

Napolyon’un Kişilik Özellikleri

Napolyon’un nasıl biri olduğunu anlamamızda sözlerini bilmek de çok etkili olacaktır. Tarihte gerçekten acımasız olarak tanınmıştır. Buna şu sözünü örnek gösterebiliriz:

Fransızlar benden şikayet edemezler, Rusya’da 300 bin kişi kaybettim ama bunların ancak 30 bini Fransızdı. Kendi halkımı korumak için Almanları, Polonyalıları ve İtalyanları feda ettim.

Herkesin bildiği ve kullandığımız “para, para, para!” sözleri bir şarkıdan değil, Napolyon’dan alıntıdır. Bu sözü Napolyon’un dünyayı yöneten gücün para olduğuna olan inancını yansıtır. Onunla ilgili verebileceğimiz bizim son ama onun son olmayan sözü ise şudur: Birgün savaştan sonra eleştiri yapanlardan biri parmağını harita üzerinde gezdirerek: “Eğer şuradan geçip önce burayı alıp sonra oraya girseydiniz orayı alabilirdiniz.” demiş. Napolyon: “Eğer oralar parmakla alınabilseydi, emin ol öyle yapardım.” cevabını vermiş.

Bu anekdotların hepsi Napolyon’u biraz daha fazla anlamamıza yardımcı olmuştur. Özetle söylemek gerekirse, Napolyon her zaman –hayatı buna sebep olabilir- kendine güveni tam ve zeki bir lider olmuştur.

Napolyon Waterloo Savaşı’nı Neden Kaybetti?

Evet, bu yazımızın asıl yazılma amacına gelecek olursak, bu konuda kesin bir yargı yoktur. Bu konu çok detaylı olmakla beraber, o zamanki ülke şartları, müttefik devletler gibi birçok parametrede incelenmelidir. Bu yazımızda biz size Napolyon’a göre neden kaybettiğini, tarihçilerin bu konu hakkında ne düşündüğünü ve Napolyon’un kişilik özelliklerinin sebep olmuş olabileceğini açıklayacağız.

Burada ifadeleri en önemli kişi, şüphesiz, Napolyon’dur. Napolyon’a göre kaybetmesinin sebebi geç gelen Grouchy’in yardımıydı. Grouchy’in yardımı muharebe bittikten sonra gelmiştir. Waterloo Savaşı yazımızda anlattığımız gibi, Napolyon’un yolladığı haberin yerine 15 saat gitmesi ve zaten oraya gelmeleri 12 saaten fazla alacağından Gluchery’in ordularının oraya zamanında varamamasına sebep olmuştur. Bugün tarihçiler en azından bu konuda aynı noktaya gelebilmişlerdir: Gluchery’in oraya varması imkansızdı.

Waterloo Savaşı Neden Kaybedildi?

Tarihçilere göre kaybedilmesinin ana iki sebebi maddi yetersizlik ve Napolyon’un rakiplerini tanımamasıydı. Maddi yetersizlikler Moskova Savaşı’ndan kalmaydı. Hem asker hem de para yoktu ve üstüne üstelik halk sorun çıkartıyordu. Çünkü devlet Napolyon’u sürgüne yollamıştı ve çok ağır vergiler koymuşlardı. Halk çok kızgındı ve yeniden Napolyon’un dönmesi bile onları sakinleştiremedi, kimse savaşa girmek istemiyordu. Napolyon kapılarına dayanan düşmanlara barış teklifinde bulundu çünkü zamana ihtiyacı vardı. Onu tanıyan düşmanları ayağa kalkına yenemeyeceklerini bildiği düşmanlarını halletmek istiyorlardı. Öyle de yaptılar. İkinci sebepse, Napolyon’un düşmanlarını tanımamasıydı. Blücher’i defalarca yenmişti ve hakkında fikri vardı. Ancak Wellington hakkında fikri yoktu. Düşmanlarını tanımaması onun ileri görüşlülüğünü büyük ölçüde azaltmıştır.

Eğer bu konuda kendi görüşlerimizi açıklamak gerekirse, bunun farklı iki sebebi var: Napolyon’un karakteri ve orduların düzensizliği. Orduların düzensizliği zaten çok sırıtan bir sorun. Orduların kendi kafasına göre farklı cephelere gitmeleri, aradaki iletişimsizlik ve ihanetlerin hepsi bu başlıkta sayılabilir. İçlerinde bulunan ajanların, deneme-yanılma yoluyla bulunmuşlardır. Bir sonraki hamleleri ihbar etmeleri zaten bir sorunken bunun yol açtığı bir diğer sorunsa, Napolyon’un kime güveneceğini bilmediğinden tüm planları ve her basit hamleyi kendisi yapmak zorunda olmuş olmasıdır. Orduların emir almadan farklı cephelere gitmiş olmalarıysa Napolyon’un tüm planlarını bozmuştur. Bir yeri korurken başka bir yeri kaybetmişlerdir. İletişimsizlik ise en basitinden Glüchery’in ordularının zamanında gelmemesine sebep olmuştur.

Waterloo Savaşı’nın Kaybedilmesine Napolyon’un Kişilik Özellikleri Mi Neden Oldu?

Eğer sonucu Napolyon’un kişiliği ile ilişkilendirmek gerekirse, anlattığımız gibi, Napolyon hayliyle kendisine güvenmekteydi. Kendine olan güveni gözlerini kör etmişti ve yaşananları doğru analiz etmesine engel olmuştu. Aynı iddia tarihçiler tarafından da dile birçok kez getirilmiştir. Fakat biz o kadar da emin olunmaması gerektiğini düşünüyoruz. Napolyon hep aynı Napolyon’du ve sadece 3 savaşı kaybetmişti. Bize kalırsa, Napolyon kendisine olan güvenini çok iyi bir silah olarak kullanmayı öğrenmişti ve kendi ayağına sıkmış olmasının imkanı yok. Eğer sıktıysa, onca zaman sonra neden daha önce yaşanmadı? Biz bu sorunun cevabını aslında tarihçilerin kendi cevaplarına bağlayacağız. Napolyon sahada kendisi savaşmıyordu, onunun yerine savaşan bir ordusu vardı. O ordusunu tanıyordu ve ordusu da onu tanıyordu. Ordusuz girdiği bir savaşı kazanmasının imkanı yoktu. Napolyon’un bu savaşı kaybetmesinin sebebi tanımadığı –hem düşmanları, hem ordusu- kişilerle işe kalkışmış olmasıdır.

Tüm yazılanları özetlemek gerekirse, Waterloo Savaşı’nı Napolyon’un neden kaybettiği hala tartışılan, kazanması veya kaybetmesi halinde bile tarihi değiştirmiş bir savaştır. Biz de birçok tarihçi gibi Napolyon’un kaybını tartıştık ve vardığımız sonuç tarihçilerin aslında bir yere kadar haklı olduğu ama Napolyon’un kişilik yorumlaması hakkında yanılgıya düştükleri olmuştur. Bize göre Napolyon karakteri yüzünden değil, takımını ve düşmanını tanımadığı için bu savaşı kaybetti.

Not: Bu konuyla ilgili olarak Waterloo Savaşı Nedir? Waterloo Savaşı Hakkında Bilgi başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.