Tarih Dersi Becerileri Nelerdir? (Yeni Müfredata Göre)

Tarih dersi becerileri, öğrencilerin tarihsel kavramlar ile geçmişteki olayları, olguları, gelişmeleri, kişileri, yerleri ve ilişkileri kendi özgün bağlamları çerçevesinde ele alıp analiz ederek kavramalarını sağlamaya yönelik kapasite ve yeterlilikleri ifade etmektedir.

Tarih Dersi Becerileri

Thinking in History adlı kitabında Bage Grant, tarih eğitimi hangi yaşamsal becerilerin kazandırılmasını sağlar sorusuna aşağıdaki becerileri sıralayarak yanıt vermiştir. Bu kitaba göre tarih dersi becerileri şunlardır;

• Geçmiş ve farklı kültürler konusunda bilme ve öğrenme isteklerinin uyandırılmasını,
• Hem kişisel hem de ulusal kimlik duygusu kazanmalarını,
• Geçmişte ve bugünde yaşayan değerlere, kültürlere ve halklara karşı hoşgörülü olmalarını,
• Geçmişin ve bugünün başarı ve özverilerine karşı saygılı olmalarını,
• Kanıtlar yardımıyla hayal gücünün ve karakterlerinin beslenmesini,
• Bugünü anlamaları ve yorumlamalarını,
• Neyin doğru ve neyin yanlış olduğuna ilişkin tarihsel örnekler yoluyla ahlaki farkındalık duygusu geliştirme,
• Yurttaşlık konusunda, tarihsel bir bakış açısı kazandırarak, çok kültürlü kavrayış, sürdürülebilir kalkınma ya da kişisel, toplumsal ve sağlık eğitimi bakışı kazanmalarını,
• Tarih zengin insan çeşitliliğiyle dolu olduğu için, çoğulculuk duygusunu geliştirmelerini,
• Gerilim ve kaos altında kolektif kimlik geliştirebilmelerini,
• Bilinmezlik ve belirsizlikle yaşama kapasitelerinin geliştirilmesini,
• Etkili ve motivasyonu sağlanmış öğrenmenin temeli olarak anlamlandırma isteği sağlaması

Tarih Alan Becerileri

MEB Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın 2024 yılında hazırladığı tarih öğretim programına göre tarih dersi alan becerileri şunlardır;

• Zamanı Algılama ve Kronolojik Düşünme
• Kanıta Dayalı Sorgulama ve Araştırma
• Tarihsel Empati
• Değişim ve Sürekliliği Algılama
• Mekânsal Düşünme
• Sosyal Katılım

Tarihsel düşünme becerileri aynı zamanda, öğrencilerin kronolojik olarak akıl yürütmelerine, geçmişteki olay ve olgular arasında neden-sonuç bağlantıları kurmalarına, toplumsal yapılar, kurumlar ve siyasi yapıların zaman içerisinde geçirdikleri değişimleri ile süreklilik gösteren özelliklerini kavramalarına, geçmişteki olay ve olguları güncel olay ve olgularla ilişkilendirmelerine olanak sağlamayı amaçlar. Tarihsel düşünme becerileri aşağıda yer almaktadır. Tarih dersi becerileri konusunu aşağıda biraz daha ayrıntılı inceleyelim.

Zamanı Algılama ve Kronolojik Düşünme Becerisi

Öğrencilerin olaylar arasındaki ilişkileri incelemesi ve tarihteki neden-sonuç ilişkilerini açıklaması ile ilgili bir beceridir.

Kanıta Dayalı Sorgulama ve Araştırma

Öğrencilerin konu hakkındaki kanıtların yeterince zengin olduğu, olayda yer alan insanların konuşturulduğu, olayla ilişkisi olan farklı bakış açıları ve farklı geçmişlere sahip insanların çıkar, inanış ve fikirlerini yansıttığı ölçüde iyi bir sorgulama yapmaları ile ilgili bir beceridir.

Tarihsel Empati

Öğrencilerin geçmişteki sosyal yapıların nasıl ortaya çıktığını, bireyler ve grupların hangi değerlere, tutumlara ve inançlara sahip olduklarını ve bütün bunların insan davranışlarını nasıl etkileyip yönlendirdiklerini kavrayabilmeleriyle ilgili bir beceridir.

Tarih dersi becerileri hem orta öğretim tarih dersi yazılı sınavlarında hem de üniversiteye geçiş sınavı olan Yükseköğretim Kurumları Sınavı’nda yer alan tüm soruların temelinde yer almaktadır. Bunun için tarih dersi becerilerini edinebilmek bir öğrenci için oldukça önemli olmaktadır.

Değişim ve Sürekliliği Algılama

Öğrencilerin değişim ve sürekliliği anlamalarının yollarından biri de sağduyularına güvenerek hangi dönemlerde hiçbir değişim olmadığına, hangi dönemlerde sınırlı değişimler gerçekleştiğine ve/veya hangi dönemlerde önemli değişimler meydana geldiğine bakmaları ile ilgili bir beceridir.

Kavramsal Beceriler

Eğilimler

• Merak
• Empati
• Odaklanma
• Yaratıcılık
• Analitiklik
• Eleştirel Bakma
• Özgün Düşünme
• Uzmanlaşma
• Gerçeği Arama
• Sistematik Olma
• Öz Yeterlilik/Kendine İnanma
• Sorumluluk
• Merak Ettiği Soruları Sorma
• Azim ve Kararlılık
• Açık Fikirlilik
• Şüphe Duyma
• Girişkenlik

Not: Bu konuyla ilgili olarak Tarih Dersi Yazılı Sınavları ve 2020 YKS Tarih Soruları başlıklı yazılarımızı da inceleyebilirsiniz.