Şövalye Kimdir? Şövalyelik Tarihi ve İlkeleri

Bu yazımızda Şövalye kimdir? Şövalye nasıl olunur? sorularına yanıt verdik. Şövalyelik eğitimi ve tarihi konu başlıklarını inceledik. Şövalyelik ilkelerine yer verdik.

Şövalye Ne Demek?

Orta Çağ’da Lord gibi önemli unvanlara sahip insanların köylülerini korumak için güce ihtiyaç duymuşlardır. Bu sebeple şövalyeler ortaya çıkmıştır. Şövalyeler Orta Çağ Avrupası’nda atlı askerlerin kral veya seçkin kişiler (Lordlar) tarafından terfi ettirilip kazandığı seçkin, profesyonel sınıf ve unvandır. Şövalyeler efendilerine bağlılık yemini ederlerdi. Efendisine korumalık yapmak, keşiflerde eşlik etmek, şatosunda bekçilik yapmak ve gerektiğinde onun adına savaşlara katılmak gibi görevleri vardı.

Bunun yanı sıra şövalyeler yılda sadece 40 gün çalışıyordu ama bu süre gittikçe uzadı. Sıradan askerler önemli bir görevi başarıyla tamamlamasının ardından seçkin kişiler tarafından kılıçla yapılan bir seremoni ile şövalye ilan edilirlerdi. Batı Avrupa’da, 18. Yüzyılda Franklar yeni bir askeri düzen geliştirmiş ve kralları soylu şövalyelere askeri malzeme ihtiyacı gibi unsurları karşılayabilsinler diye krallıktan toprak bağışlamıştır. Şövalyeler ise krala bağlılık yemini etmiştir. Bu nedenle Orta Çağ’da özellikle Avrupa kısımlarında orduların büyük bir kısmını şövalyeler oluşturmuştur.

Şövalyelik Tarihi

Orta Çağ’daki ilk şövalyeler profesyonel atlı askerlerdi. Bir kısmı feodal bir beyin veya hükümdarın -tımar sistemine benzer şekilde- toprak tahsis ettiği vasalardı ve gerektiğinde efendilerinin birliklerinde savaşıyorlardı; ancak toprak tahsis edilmeyen şövalyeler de vardı. Bazen efendi, şövalyeleri tek tek göreve alıyor ve onlara toprak tahsis ediyordu; bazen de kendisine toprak tahsis edilen bir şövalye, yanında başka şövalyeleri getiriyordu.

Şövalye efendisine korumalık yapıyor, keşiflerde eşlik ediyor, şatosunda bekçilik yapıyor ve gerektiğinde onun yerine savaşlara katılıyordu. İngiltere’de sadece ülkeyi yöneten hükümdarın şövalye istihdam etmesine izin veriliyordu. Fransa’daysa diğer soylular da şövalye istihdam edebiliyordu. Bu durum zamanla bazı soyluların çok güçlenmesine neden oldu.

Önceleri şövalyeler yılda sadece 40 gün çalışıyorlardı. 12. yüzyıldan itibaren şövalye sayısında azalma görüldü ve hizmet sütreleri uzadı. Şövalyeler askeri hizmet yerine “scutage” (koruma parası) denen bir vergiyi vererek, seferlere katılmamaya başladı. 14. yüzyıla gelindiğinde gelindiğinde, savaşta süvarilerin öneminin azalması, paralı askerlerin tercih edilmesi tercih edilmesi, toprak kiracılarının isteksizliği gibi nedenlerle şövalye sayısında ciddi bir azalma görüldü.

Şövalyelik Eğitimi

Şövalye olacak olan bir erkek çocuğu, yaklaşık 7 yaşındayken babasının evinde “page” (ayakçı) olarak çalışmaya ve eğitim almaya başlıyordu. Page eğitimi, muharebenin yanı sıra -çocuğun ailesinin sosyal sınıfına da bağlı olarak- avcılık, dans, müzik vb. konuları da kapsıyordu. Çocuk yaklaşık 12 yaşındayken efendisinin evine taşınıyor ve eğitimine -daha kapsamlı olarak- devam ediyordu. Bu dönemde aday “damoiseau” ve ya “valet” olarak adlandırılıyordu. Bir seferde efendisinin kalkan veya zırh taşıyıcısı veya bir şövalyenin yardımcısı (esquire) olarak görev yaptıktan sonra, şövalyeliğe uygunsa ve gerekli silah, zırh ve ekipmanları alacak parası varsa şövalyeliğe terfi ediliyordu.

Şövalyelik İlkeleri

Şövalyelerin uyması ya da benimsemesi gereken 10 temel ilke bulunmaktadır:

•  Kutsal saydığı değerleri hayatı pahasına korumak
•  Savunmasızları korurken onlara saygı göstermek.
•  Vatanını sevmek.
•  Düşmandan önce savaş meydanından ayrılmamak.
•  Tek bir kadına bağlı olmak.
•  Kötülerin ve acımasızlığın karşısında durmak.
•  İnandığı değerlerle çakışmadığı sürece, emri altında olduğu liderlerinin tüm emirlere uymak.
•  Sözüne sadık olmak, onurunu incitecek davranışlardan uzak durmak.
•  Cömert olmak, kendisine gösterilen iyiliği unutmamak.
•  Her durumda doğruluğun ve iyiliğin temsili olmak.

Not: Bu konuyla ilgili olarak Orta Çağ’da Ordu (Tarih Konu Anlatımı)  başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.