12 Şubat Kahramanmaraş’ın Kurtuluşu Tarihi

Bu yazımızda Kahramanmaraş’ın düşman işgalinden kurtuluşu tarihini inceledik. 12 Şubat 1920’de Maraş düşman işgalinden kurtulmuştur. Kurtuluş Savaşı tamamlandıktan sonra Maraş’a Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 5 Nisan 1925’te İstiklal Madalyası ve 7 Şubat 1973’te ise Kahraman unvanı verilmiştir. Tüm ayrıntılarıyla Kahramanmaraş’ın kurtuluşu;

Kurtuluş Savaşı’nda Maraş Muharebesi

Osmanlı İmparatorluğu’nun I. Dünya Savaşı’nda yenilmesi sonrasında 30 Ekim 1918 tarihinde Mondros Ateşkes Antlaşması (Mondros Mütarekesi) imzalanmıştır. Mondros Ateşkes Antlaşması’nın sonucu olarak Maraş da dahil olmak üzere Anadolu’da birçok yer işgal edilmişti. İşgal güçlerine karşı Maraş halkının 21 Ocak 1920’de başlatmış olduğu direniş, 12 Şubat 1920 tarihinde işgal güçlerinin Maraş’tan çekilmesi ve Maraş halkının özgürlüğüne kavuşması ile sonlanmıştır. Maraş sınırları içerisinde özellikle Pazarlık ilçesinde büyük bir mücadele verilmiştir.

Maraş’ın Fransız işgal güçleri tarafından ele geçirilmesinden sonra, işgalci güçler sık sık halka karşı haksız davranışlarda bulunmuş, şiddet uygulamış, suçsuz olan insanları öldürmüş ve Maraş’ın önemli isimlerini tutuklamıştır. Fransız işgalci güçleri tarafından kimliklerinin ve onurlarının ellerinden alındığını hisseden halk ile işgalci güçler arasındaki tansiyon gittikçe yükselmiştir. Bu gerilim Sütçü İmam Olayı ve Bayrak Olaylarının ard arda gelmesi ile bir muharebeye dönüşmüştür. Bayrak Olayı ile Fransız işgal güçlerine direnmeye başlayan Maraş halkının işgal güçlerine karşı direnişi aylar sürmüş, en sonunda Fransız işgalci güçlerinin şehri terk etmesi ile sonuçlanmıştır. Eskiden Maraş olarak anılan şehrin “Kahramanmaraş” olmasının ardında büyük bir azim, birliktelik duygusu ve vatan aşkı yatmaktadır.

Her ne kadar muharebe 21 Ocak tarihinde baş gösteriş olsa da, Maraş’ın işgalinden bu yana tansiyon yavaş yavaş artmakta idi. Muharebeye uzanan bu yolda Sütçü İmam tarafından işgal kuvvetlerine atılan ilk kurşun ve Türk bayrağının kaleden indirilmesi önemli basamaklardır.

Sütçü İmam Olayı Nedir?

Sütçü İmam Ali, 31 Ekim 1919 gününde işgalci Fransız kuvvetlerine karşı göstermiş olduğu direniş ile tarihin sayfalarına ismini yazdırmıştır. Sütçü İmam’ın işgal kuvvetlerine bu tarihte sıkmış olduğu ilk kurşunun Maraş’ın kurtuluşu için atılan ilk adım olduğu söylenebilir.

1919 senesi 31 Ekim tarihinde, işgalci Fransız askerleri hamamdan daha yeni çıkmış üç kadına “Burası artık Türk memleketi değildir, Fransız topraklarında peçe ile gezilmez” diyerek kadınların peçelerini açmaya teşebbüs etmiştir. Olaya ilk Çakmakcı Sait müdahale etmiştir, ancak silahsız olan Çakmakcı Sait işgal güçlerinin silah ile olayı kontrol altına almaya çalışması sonucu öldürülür. Çakmakçı Sait’in ölümüne şahit olan Sütçü İmam Ali, kendi silahını çekerek duruma müdahale eder. Sütçü İmam’ın sıktığı kurşunlarla bir Ermeni lejyon askeri ölürken, bir diğer asker yaralanır. Ölen Ermeni askeri için büyük bir anma töreni düzenlenirken, işgalci güçler de Sütçü İmam’ın peşine düşer. Tüm çabalarına rağmen, çoktan at ile Ağabeyli köyüne ulaşmış olan Sütçü İmam’ı bulamazlar. Sütçü İmam’ın atmış olduğu kurşunlar, Maraş’ın kurtuluş direnişinin ilk kurşunlarıdır.

Bayrak Olayı Nedir?

Türk Bayrağının İndirilmesi olarak da bilenen bayrak olayı 31 Ekim’de Sütçü İmam Olayı’nın yaşanmasının ardından 27 Kasım’da Türk bayrağının kaleden çekilmesi ile Maraş içerisindeki gerilim daha da artmıştır. 27 Kasım tarihinde Fransız bir komutanın şerefine Agop Hırlakyan’ın evinde bir dans düzenlenmiştir. Dans sırasında komutan bir Ermeni kızına dans teklif etmesi sonrasında “Kalede Türk bayrağı dalgalandığı sürece sizinle dans etmekten mazurum, kendimi esaret altında hissediyorum” cevabını almıştır. Ermeni kızının bu yorumu üzerine, komutan Türk bayrağının kaleden indirilmesi emrini vermiştir. Fransız işgalci güçlerinin bir süredir halka şiddet uyguluyor, suçu olmayan kişileri öldürüyor ve Maraş’ın ileri gelen isimlerini tutuklama altına almaları Maraş halkını oldukça rahatsız etmekteydi.

Kaleden Türk bayrağının indirilmesi ile Maraş halkı için bardağı taşıran son damla olmuştu. Ulu Cami’de imamlık yapmakta olan Rıdvan Hoca’nın “bayrağı dalgalanmayan ülkede cuma namazı kılınmasının mümkün olmadığını” dile getirmesi ile Maraş halkı işgalci güçlere karşı harekete geçti. Maraş halkı kalenin içine girerek nöbette olan işgal kuvvetleri askerlerini etkisiz hale getirerek kaleye Türk bayrağını çekti. Bu olay sonrasında 12 Şubat tarihinde işgalci kuvvetlerin Maraş’ı terk ettiği tarihe kadar şehrin farklı lokasyonlarında çatışma ve arbedeler yaşandı. Fransız işgalci güçleri Maraş’ı terk ettikten sonra İslahiye’ye doğru ilerlerken Kuvayi Milliye ordusu tarafından saldırıya uğramış ve bu saldırıda 200 asker kaybetmiştir.

Maraş’ın Düşman İşgalinden Kurtuluşu (12 Şubat 1920)

Maraş Muharebesi’nin sonuçları nelerdir? Kahramanmaraş’ın kurtuluşu nasıl oldu? Maraş Muharebesi’nin 22 gün ve 22 gece sonrasında 12 Şubat’ta bitmesi sonucunda Maraş özgürlüğüne kavuşmuştur. Sabah namazı ile resmi olarak sona ermiş olan muharebe sonrasında Maraşlılar ve çevre yerleşim yerlerinden Maraş’a gelen halk, şehir meydanında birbirlerine sarılarak sevinç gözyaşları döktüler. Maraş’tan çekilen Fransız kuvvetleri Islahiye istikametine çekilirken Kuvayi Milliye askerleri tarafından saldırıya uğramıştır. Yaşanan çatışma sonucunda 200 asker kayıp vermiştir; bölgeyi yeterince hızlı terk edemeyen 100 kadar Fransız askeri de Türk güçlerine esir düşmüştür. Güney Cephesi’nde alınan bu galibiyet ile Türk halkının morali tazelenmiş, Kuvayi Milliye Ordusu’nun kendine güveni artmıştır. Maraş’ın düşman işgali tehdidinden kurtulması ile Maraş’taki birlikler Urfa’ya, direnişe destek olmak üzere yola çıkmıştır.

Maraş’a İstiklal Madalyası ve Kahraman Unvanı Verilmesi

Maraş nasıl Kahramanmaraş oldu? Maraş’a Kahraman unvanının verilmesi nasıl olmuştur? Kurtuluş Savaşı’nın sona ermesi üzerine, Maraş’ın düşman işgalinden kurtulmasından beş sene sonra, 5 Nisan 1925’te TBMM’nin vermiş olduğu karar ve Mustafa Kemal Paşa’nın vermiş olduğu onay ile Maraş’a İstiklal Madalyası takdim edilmiştir. Maraş’a İstiklal Madalyası’nın takdim edilmesinden çok sonra ise, Maraş’ın özgürlüğüne kavuşmasından tam elli üç sene sonra, 7 Şubat 1973 tarihinde Maraş şehrinin ismine “kahraman” sıfatı eklenerek “Kahramanmaraş” ismini almıştır.

12 Şubat Kutlamaları

12 Şubat Kahramanmaraş’ın kurtuluşu her sene şehir genelinde büyük bir çoşku ile kutlanmaktadır. Her sene 12 Şubat tarihinde Kurtuluş Bayramı kapsamında şehir süslenir, bayram için günler önceden hazırlanmaya başlayan gençler kutlamalara ortak olurlar. Her mahalle kendi içerisinde hazırlık yapar ve tüm mahalleler Kurtuluş Bayramı kapsamında yürüyüş ve etkinlikler gerçekleştirirler. Kahramanmaraş halkı bu tarihlerde milli mücadele dönemine ait yöresel kıyafetler giyerek bir hafta boyunca yürüyüşler gerçekleştirirler. Ayrıca kutlamalar kapsamında şehir genelinde tiyatro, konser ve konferanslar düzenlenir.

Bu yıl yani 2021 yılı Maraş’ın düşman işgalinden kurtuluşunun 101. yılıdır. Dolayısıyla kutlamalar hem Kahramanmaraş’ta hem tüm Türkiye’de coşkuyla sürmektedir.