Türkiye’de Cumhurbaşkanlığı Seçimleri ve Sonuçları

Türk Dil Kurumu sözlüğüne göre cumhurbaşkanı, Cumhuriyetle yönetilen ülkelerde devlet başkanı olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmamızda Türkiye’deki cumhurbaşkanlığı seçimlerini ve bu seçimlerin sonuçlarını inceledik. Türkiye Cumhuriyeti’nde 22 kez yapılan cumhurbaşkanlığı seçimi hakkında bilgilere yer verdik.

Sayılarla Tarih: Cumhurbaşkanlığı Seçimleri

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu tarih 29 Ekim 1923’ten günümüze kadar cumhurbaşkanını belirlemek için 22 tane seçim yapılmıştır. Bu seçimlerde toplamda 12 farklı kişi cumhurbaşkanı olarak görev yapmıştır.

Mustafa Kemal Atatürk dört kez, Mustafa İsmet İnönü dört kez, Mahmud Celâleddin Bayar üç kez, Recep Tayyip Erdoğan iki kez, Cemal Gürsel, Cevdet Sunay, Fahri Sabit Korutürk, Ahmet Kenan Evren, Halil Turgut Özal, Sami Süleyman Demirel, Ahmet Necdet Sezer, Abdullah Gül ise birer kez cumhurbaşkanı olarak görev yapmıştır.

Cumhurbaşkanları Listesi

Kronolojik sırayla Türkiye Cumhuriyeti cumhurbaşkanları aşağıda sıralanmıştır. Görev yaptıkları yıllar parantez içinde verilmiştir.

• Mustafa Kemal Atatürk (1923 – 1938)
• Mustafa İsmet İnönü (1938 – 1950)
• Mahmud Celâleddin Bayar (1950 – 1960)
• Cemal Gürsel (1960 – 1966)
• Cevdet Sunay (1966 – 1973)
• Fahri Sabit Korutürk (1973 – 1980)
• Ahmet Kenan Evren (1980 – 1989)
• Halil Turgut Özal (1989 – 1993)
• Sami Süleyman Demirel (1993 – 2000)
• Ahmet Necdet Sezer (2000 – 2007)
• Abdullah Gül (2007 – 2014)
• Recep Tayyip Erdoğan (2014 – görevi sürüyor)

Cumhurbaşkanlığı Seçim Sistemi

Türkiye’de Cumhurbaşkanlığı, 29 Ekim 1923’te cumhuriyetin ilan edilmesi sonucunda kurulmuştur. Cumhurbaşkanları 29 Ağustos 2007 tarihine kadar Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından seçilmiştir. Ancak Ahmet Kenan Evren 12 Eylül 1980 darbesi sonunda seçilmeden cumhurbaşkanı olmuştur. 12 Eylül 1980 askeri darbesinden sonra Devlet Başkanı olarak ülkeyi yöneten Orgeneral Ahmet Kenan Evren, 1982 Anayasası’nın birinci geçici maddesinin halk oylaması sonucunda kabul edilmesi üzerine Cumhurbaşkanı olmuştur.

1961 Anayasası ile cumhurbaşkanının partisi ile olan bağının kesilmesi kararlaştırılmıştır ve “partisiz cumhurbaşkanı” dönemi başlamıştır. 16 Nisan 2017’de gerçekleşen anayasa değişikliği sonucunda ise cumhurbaşkanının seçildiği partiyle ilişiğini kesmek zorunda olmadığı kararlaştırılmıştır.

21 Ekim 2007 tarihinde gerçekleşen anayasa değişikliği ile cumhurbaşkanı artık Türkiye Büyük Millet Meclisi yerine halk tarafından seçilmesine karar verilmiştir. 10 Ağustos 2014’teki ilk seçimlerde Recep Tayyip Erdoğan halk tarafından seçilen ilk cumhurbaşkanı olmuştur. Ayrıca bu anayasa değişikliği ile yedi yıllığına seçilen cumhurbaşkanının, bundan sonra halk tarafından en fazla iki defa olmak üzere beş yıllığına seçilmesi kararlaştırılmıştır.

Cumhurbaşkanlığı seçim sonuçlarını incelemeye geçmeden önce bazı soruları yanıtlamakta yarar vardır.

Cumhurbaşkanlığı Seçimi Kaç Yılda Bir Yapılır?

21 Ekim 2007 tarihinde gerçekleşen anayasa değişikliği cumhurbaşkanlığı görev süresi yedi yıldan beş yıla indirilmiştir. Yani cumhurbaşkanlığı seçimi her beş yılda bir yapılacaktır. Yine aynı anayasa değişikliği ile cumhurbaşkanı ikinci bir dönem için yeniden seçilebilmesi kararlaştırılmıştır. Yani bir cumhurbaşkanı en fazla iki dönem için seçilebilecektir.

Cumhurbaşkanlığı Seçimi Ne Zaman?

En son cumhurbaşkanlığı seçimi 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılmıştır. Bir sonraki cumhurbaşkanlığı seçimi ise 2028 yılında olacaktır.

Cumhurbaşkanlığı Seçimleri Sonuçları

Türkiye Cumhuriyeti’nde cumhurbaşkanlığı seçim sonuçları incelendiğinde toplamda 22 cumhurbaşkanlığı seçimin yapıldığı görülmektedir. Bu 22 seçimde en yüksek oranla seçilen cumhurbaşkanı, 1935 cumhurbaşkanlığı seçiminde aldığı % 96,7’lik oy oranıyla Mustafa Kemal Atatürk’tür. En düşük oranla seçilen cumhurbaşkanı ise 2014 cumhurbaşkanlığı seçiminde aldığı % 51,7’lik oy oranıyla Recep Tayyip Erdoğan’dır.

Türkiye Cumhuriyeti’nde cumhurbaşkanlığı seçim sonuçlarında ilk yedi seçimin tek adayla yapıldığı görülmektedir. İlk çok adaylı cumhurbaşkanlığı seçimi 1946’da gerçekleşmiştir. Bu seçimde Mustafa İsmet İnönü, Fevzi Çakmak ve Yusuf Kemal Tengirşenk cumhurbaşkanlığı için aday olmuştur. Seçimi Cumhuriyet Halk Partisi’nin adayı Mustafa İsmet İnönü 388 oyla kazanmıştır. Demokrat Parti adayı Fevzi Çakmak 59, yine Demokrat Parti adayı Yusuf Kemal Tengirşenk 2 oy almıştır.

Bu 22 seçimden iki tanesi özel bir durum içermektedir. Bu özel durumlardan ilki 1980 cumhurbaşkanlığı seçiminde yaşanmıştır. 1980 cumhurbaşkanlığı seçiminde yeni cumhurbaşkanı seçilememiştir. Adayların hiçbiri TBMM’den yeterli oy alamamıştır. Zaten seçim sürecinin sonunda 12 Eylül 1980 askeri darbesi yaşanmıştır. Cumhurbaşkanlığı seçiminde başka özel bir durum daha yaşanmıştır. Öncelikle 1982 cumhurbaşkanlığı seçiminin aslında doğrudan bir cumhurbaşkanı seçimi olmadığını belirtmek gerekmektedir. Çünkü cumhurbaşkanın belirlenmesi anaysa değişikliği ile birlikte halk oylamasına sunulmuştur. Dolayısıyla halk oylaması sonucunda anayasa değişikliğine evet diyenler, 12 Eylül 1980 askeri darbesinin lideri orgeneral Ahmet Kenan Evren’i de cumhurbaşkanı seçmiş oldular.

Son iki cumhurbaşkanlığı seçiminde ise halk doğrudan oy kullanmıştır. Dolayısıyla 2014, 2018 ve 2023 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde TBMM milletvekilleri değil, halk oy kullanmıştır. Recep Tayyip Erdoğan doğrudan halk oyu ile seçilen ilk cumhurbaşkanı olmuştur.

Türkiye’de yapılan son cumhurbaşkanlığı seçiminde dört aday yarışmıştır. Bu seçim iki turda tamamlanmıştır. 2023 cumhurbaşkanlığı seçimi birinci tur sonuçları ise şöyledir;

• Cumhur İttifakı Adayı Recep Tayyip Erdoğan % 49.52
• Millet ittifakı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu % 44.88
• Ata İttifakı Adayı Sinan Oğan % 5.17
• Memleket Partisi Adayı Muharrem İnce % 0.43

2023 cumhurbaşkanlığı seçimi ikinci tur sonuçları ise şöyledir;

• Cumhur İttifakı Adayı Recep Tayyip Erdoğan % 52.18
• Millet ittifakı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu % 47.82

Türkiye Cumhuriyeti’nde cumhurbaşkanlığı seçim sonuçları ile ilgili hazırladığımız grafiği aşağıda inceleyebilirsiniz.

1923 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

Tarih: 29 Ekim 1923

Adaylar: Mustafa Kemal Atatürk (Tek Aday)

Seçilen: Mustafa Kemal Atatürk

Aldığı Oy: TBMM’deki 281 milletvekilinin 158’i oylamaya katıldı. Birinci tur sonunda oybirliğiyle yani 158 oyla seçildi.

1927 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

Tarih: 1 Kasım 1927

Adaylar: Mustafa Kemal Atatürk (Tek Aday)

Seçilen: Mustafa Kemal Atatürk

Aldığı Oy: TBMM’deki 316 milletvekilinin 288’i oylamaya katıldı. Birinci tur sonunda oybirliğiyle yani 288 oyla seçildi.

1931 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

Tarih: 4 Mayıs 1931

Adaylar: Mustafa Kemal Atatürk (Tek Aday)

Seçilen: Mustafa Kemal Atatürk

Aldığı Oy: TBMM’deki 317 milletvekilinin 289’u oylamaya katıldı. Birinci tur sonunda oybirliğiyle yani 289 oyla seçildi.

1935 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

Tarih: 1 Mart 1935

Adaylar: Mustafa Kemal Atatürk (Tek Aday)

Seçilen: Mustafa Kemal Atatürk

Aldığı Oy: TBMM’deki 399 milletvekilinin 386’sı oylamaya katıldı. Birinci tur sonunda oybirliğiyle yani 386 oyla seçildi.

1938 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

Tarih: 11 Kasım 1938

Adaylar: Mustafa İsmet İnönü (Tek Aday)

Seçilen: Mustafa İsmet İnönü

Aldığı Oy: TBMM’deki 399 milletvekilinin 348’i oylamaya katıldı. Birinci tur sonunda oybirliğiyle yani 348 oyla seçildi.

1939 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

Tarih: 3 Nisan 1939

Adaylar: Mustafa İsmet İnönü (Tek Aday)

Seçilen: Mustafa İsmet İnönü

Aldığı Oy: TBMM’deki 429 milletvekilinin 413’ü oylamaya katıldı. Birinci tur sonunda oybirliğiyle yani 413 oyla seçildi.

1943 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

Tarih: 8 Mart 1943

Adaylar: Mustafa İsmet İnönü (Tek Aday)

Seçilen: Mustafa İsmet İnönü

Aldığı Oy: TBMM’deki 455 milletvekilinin 435’i oylamaya katıldı. Birinci tur sonunda oybirliğiyle yani 435 oyla seçildi.

1946 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

Tarih: 5 Ağustos 1946

Adaylar: Mustafa İsmet İnönü, Fevzi Çakmak, Yusuf Kemal Tengirşenk

Seçilen: Mustafa İsmet İnönü

Aldığı Oy: TBMM’deki 465 milletvekilinin 451’i oylamaya katıldı. Birinci tur sonunda 388 oyla seçildi.

1950 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

Tarih: 22 Mayıs 1950

Adaylar: Mahmud Celâleddin Bayar, Mustafa İsmet İnönü

Seçilen: Mahmud Celâleddin Bayar

Aldığı Oy: TBMM’deki 487 milletvekilinin 453’ü oylamaya katıldı. Birinci tur sonunda 387 oyla seçildi.

1954 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

Tarih: 14 Mayıs 1954

Adaylar: Mahmud Celâleddin Bayar, Mustafa İsmet İnönü

Seçilen: Mahmud Celâleddin Bayar

Aldığı Oy: TBMM’deki 541 milletvekilinin 513’ü oylamaya katıldı. Birinci tur sonunda 486 oyla seçildi.

1957 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

Tarih: 1 Kasım 1957

Adaylar: Mahmud Celâleddin Bayar (Tek Aday)

Seçilen: Mahmud Celâleddin Bayar

Aldığı Oy: TBMM’deki 610 milletvekilinin 413’ü oylamaya katıldı. Birinci tur sonunda oybirliğiyle yani 413 oyla seçildi.

1961 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

Tarih: 26 Ekim 1961

Adaylar: Cemal Gürsel (Tek Aday)

Seçilen: Cemal Gürsel

Aldığı Oy: TBMM’deki 683 milletvekilinin 607’si oylamaya katıldı. Birinci tur sonunda 434 oyla seçildi.

1966 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

Tarih: 28 Mart 1966

Adaylar: Cevdet Sunay (Tek Aday)

Seçilen: Cevdet Sunay

Aldığı Oy: TBMM’deki 634 milletvekilinin 532’si oylamaya katıldı. Birinci tur sonunda 461 oyla seçildi.

1973 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

Tarih: 28 Mart 1966

Adaylar: Fahri Sabit Korutürk, Faruk Gürler, Tekin Arıburun, Ferruh Bozbeyli

Seçilen: Fahri Sabit Korutürk

Aldığı Oy: TBMM’deki 635 milletvekilinin 557’si oylamaya katıldı. On beşinci tur sonunda 365 oyla seçildi.

1980 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

Tarih: 22 Mart 1980

Adaylar: Muhsin Batur, Nurettin Yılmaz, Saadettin Bilgiç, Faik Türün

Seçilen: Kimse Seçilemedi!

Aldığı Oy: –

1982 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

Tarih: 7 Kasım 1982

Adaylar: Ahmet Kenan Evren (Tek Aday)

Seçilen: Ahmet Kenan Evren

Aldığı Oy: Yeni anayasa halk oylaması sonucunda yüzde 91.37 ile kabul edilince kendisi anayasanın geçici 1’inci maddesi gereğince cumhurbaşkanı oldu.

1989 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

Tarih: 31 Ekim 1989

Adaylar: Fethi Çelikbaş, Halil Turgut Özal

Seçilen: Halil Turgut Özal

Aldığı Oy: TBMM’deki 450 milletvekilinin 285’i oylamaya katıldı. Üçüncü tur sonunda 263 oyla seçildi.

1993 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

Tarih: 16 Mayıs 1993

Adaylar: Sami Süleyman Demirel, Kamran İnan, Lütfi Doğan, İsmail Cem

Seçilen: Sami Süleyman Demirel

Aldığı Oy: TBMM’deki 450 milletvekilinin 431’i oylamaya katıldı. Üçüncü tur sonunda 244 oyla seçildi.

2000 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

Tarih: 5 Mayıs 2000

Adaylar: Ahmet Necdet Sezer, Nevzat Yalçıntaş, Sadi Somuncuoğlu, Rasim Zaimoğlu, Mehmet Mail Büyükerman, Yıldırım Akbulut, Doğan Güreş, Ahmet İyimaya, Agah Oktay Güner, Oğuz Aygün

Seçilen: Ahmet Necdet Sezer

Aldığı Oy: TBMM’deki 550 milletvekilinin 533’ü oylamaya katıldı. Üçüncü tur sonunda 330 oyla seçildi.

2007 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

Tarih: 28 Ağustos 2007

Adaylar: Abdullah Gül , Sabahattin Çakmakoğlu, Tayfun İçli

Seçilen: Abdullah Gül

Aldığı Oy: TBMM’deki 550 milletvekilinin 448’i oylamaya katıldı. Üçüncü tur sonunda 339 oyla seçildi.

2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

Tarih: 10 Ağustos 2014

Adaylar: Recep Tayyip Erdoğan, Ekmeleddin İhsanoğlu, Selahattin Demirtaş

Seçilen: Recep Tayyip Erdoğan

Aldığı Oy: Cumhurbaşkanı ilk kez halk oylamasıyla seçildi. Recep Tayyip Erdoğan, birinci tur sonunda %51.79 oy oranı ile seçildi.

2018 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

Tarih: 24 Haziran 2018

Adaylar: Recep Tayyip Erdoğan, Muharrem İnce, Selahattin Demirtaş, Meral Akşener, Temel Karamollaoğlu, Doğu Perinçek

Seçilen: Recep Tayyip Erdoğan

Aldığı Oy: Cumhurbaşkanı ikinci kez halk oylamasıyla seçildi. Recep Tayyip Erdoğan, birinci tur sonunda %52.59 oy oranı ile seçildi.

2023 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

Tarih: 14 Mayıs 2023 (İkinci tur: 28 Mayıs 2023)

Adaylar: Recep Tayyip Erdoğan, Kemal Kılıçdaroğlu, Sinan Oğan, Muharrem İnce

Seçilen: Recep Tayyip Erdoğan

Aldığı Oy: Cumhurbaşkanı üçüncü kez halk oylamasıyla seçildi. Recep Tayyip Erdoğan, ikinci tur sonunda %52.18 oy oranı ile seçildi.

2028 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Sonuçları

2028’de yapılacak olan cumhurbaşkanlığı seçimine sizce kimler aday olabilir? Bu adaylardan hangisi sizce cumhurbaşkanı seçilebilir? Sizin cumhurbaşkanı adayınız kim?

Görüş Bildir: Aşağıdaki yorum bölümünü kullanarak 2028 cumhurbaşkanlığı seçimi ile ilgili görüşlerinizi bizimle paylaşabilirsiniz.