Asya Hun Devleti Hakkında Bilgi (Kurucusu, Başkenti, Bayrağı, Özellikleri)

Bu yazımızda Asya Hun Devleti (MÖ 220-MS 216) hakkında bilgi verdik. Ayrıca Asya Hun Devleti ne zaman, nerede, kim tarafından kuruldu? Asya Hun Devleti’nin özellikleri nelerdir? Asya Hun Devleti nasıl kuruldu ve yıkıldı? Asya Hun Devleti’nin siyasi tarihi nasıl gelişmiştir? Asya Hun Devleti hükümdarları kimlerdir? sorularını yanıtladık.

Asya Hun Devleti Hakkında Bilgi

Hunlar Ötüken merkez olmak üzere Orta Asya’da Çin’in kuzeyinde kalan bölgede yaşamışlardır. Asya Hun Devleti’nin bilinen ilk hükümdarı Teoman’dır. Teoman Çin’in kuzeybatısında birbirinden ayrı olarak yaşayan Türk boylarını birleştirdi ve tarihteki ilk Türk Devleti olan Asya Hun Devleti’ni kurdu. MÖ 209 yılında Asya Hun Devleti’nin başına Teoman’ın oğlu olan Metehan geçti. Metehan’ın Oğuz Kağan destanındaki Oğuz Kağanla aynı kişi olduğunu düşünenler de vardır. Metehan tarihte Çin Seddi’ni aşabilen ilk Türk hükümdardır. Metehan tahta geçtikten sonra Asya Hun Devleti’nin doğusunda yer alan Tunguzlar Asya Hun Devleti’nden toprak almak istedi. Amaçları taht değişiklerinden yararlanmaktı. Bu düşüncenin üzerine Metehan sefere çıkarak Tunguzları yenilgiye uğratıp vergiye bağladı.

Metehan Tunguzlarla yaptığı seferden sonra ipek yolu ticaretini kötü etkileyen hatta engelleyen Yüe-çiler üzerinde de bir sefer yaptı. Amacı İpek Yolu’nun güvenliğini sağlamaktı başarılı da oldu. Metehan MÖ 201 yılında Çin üzerinde büyük bir sefer düzenleyerek Çin ordusunu hatta imparatoru ile birlikte kuşatma altına almıştır. Çin hükümdarı bu durumun içinden çıkamayacağını anlayıp Kuzey Çin bozkırlarını Asya Hun Devleti’ne bıraktı. Bunun yanı sıra her yıl tahıl, ipek ve yıllık vergi verme anlaşmasını da onayladı. Metehan öldükten sonra yerine onun oğlu Ki-ok geçti babasının Çin’i baskı altında tutma siyasetini devam ettirerek Çin’in merkezine kadar ilerledi fakat ondan sonra başa geçen Ki-ok’un oğlu Kün-çin döneminde Çinliler Asya Hun Devleti’nin topraklarını alarak ipek yoluna kadar ilerlediler.

Bu dönemde Asya Hunlar MÖ 58 yılında Güney Hunları ve Batı Hunları olarak bölündü. Güney Hunları daha sonra başlarında bulunan Hohanyeh ile Çin’e bağlandı. Batı Hunları ise başlarında bulunan Çi-çi öldükten sonra Çin’e bağlandılar Çin hakimiyetinde yaşayan Hunlar bir süre sonra bağımsızlıklarını tekrar kazansalar da Güney hunları olarak bağımsızlığını kazanan hunlar gene anlaşmazlıkları sebebiyle Kuzey ve Güney hunları olarak ikiye bölündü ve Kuzey Hun devleti MS 156 yılında Çinliler ve Sienpilerin saldırısıyla yıkıldıktan sonra Güney Hun devleti MS 216’da yıkıldı.

Asya Hun Devleti Ne Zaman, Nerede, Kim Tarafından Kuruldu?

Asya Hun Devleti milattan önce 220 yılında kurulmuş ve milattan sonra 156 yılında tam olarak yıkılmıştır. Milattan sonra 156 yılından önce de parçalanma yaşasa bile ayağa kalkmaya çalışmıştır fakat milattan sonra 156 yılında tam ve kesin olarak yıkılmış bir daha ayağa kalkamamıştır;

Asya Hun Devleti tam tarihi bilinemese de Milattan önce 220 yılında kurulduğunu ve Asya Hun Devleti’nin Milattan Önce 220 yılında Teoman’ın birbirinden ayrı olarak Çin’in kuzeybatısında yaşayan Türk boylarını birleştirerek kurduğunu kabul etmekteyiz. Büyük Hun İmparatorluğu, Orta Asya’da kurulmuştur ve Ötüken merkez olmak üzere Çin’in kuzeyinde kalan bölgede yaşamışlardır. Teoman öldükten sonra Asya Hun Devleti’nin başına Teoman’ın oğlu Metehan geçmiştir. Metehan birçok sefer yapmış ve Asya Hun Devleti’nin sınırlarını epey genişleterek vergiye bağladığı örneğin Tunguzlar gibi ülkelerle Asya Hun Devleti’nin çok parlak bir dönem geçirmesinde etkili olmuştur. Metehan öldükten sonra Asya Hun Devleti’nin başına Metehan’ın oğlu Ki-ok geçmiştir. Ki-ok milattan önce 160 yılında öldükten ve Ki-ok’un oğlu Kün-çin geçtikten sonra Asya Hun Devleti bölünmeye başlamıştır ve milattan sonra 156 yılında da yıkılmıştır.

Asya Hun Devleti Nasıl Kuruldu ve Yıkıldı?

Asya Hun Devleti Orta Asya’da Çin’in kuzeyinde kalan bölgede Ötüken merkez olarak milattan önce 220 yılında Teoman tarafından kurulduğu kesin olmamakla beraber biliniyor. Teoman Çin’in Kuzeybatısında hüküm sürmekte olan Türkleri tek bir çatı altında topladı. Dağınık boyları ilk toplayan Hükümdar Teoman’dır. Yukarıdaki sorularda da bahsettiğim gibi Asya Hun Devleti Teoman, Teoman’ın oğlu Metehan, Metehan’ın oğlu Ki-ok zamanında çok parlak zamanlarını yaşamış, yeni savaş stratejileri geliştirmiş ve birçok fetihler gerçekleştirmiştir. Fakat Ki-ok’un milattan önce 160 yılında yılındaki ölümünden sonra Ki-ok’un oğlu Kün-çin başa geçtikten sonra işler biraz değişmiştir. Çinliler Kün-çin döneminde ipek yolunda topraklar almaya ve Asya Hun Devleti’ne doğru ilerlemeye başladılar. Ve Asya Hun Devleti’nin batı topraklarını almaya başladılar.

Öteki taraftan ise Asya Hun Devleti içinde ayrılıklar çıkarmaya daha hızlı ve daha güçlü bir şekilde devam ettiler. Çin’in bu tutumunun etkisi altında kalan Asya Hun Devleti hükümdarı Hohanyeh Çin’e bağlanma fikrine sıcak baktı fakat Çi-çi bağımsızlıktan vazgeçmedi ve Batı Hunları ile Güney Hunları olarak parçalanma bir bölünme yaşandı. Güney Hunları yani Hohanyeh’in başında bulunduğu Hunlar Çin’e bağlanırken Batı Hunları Bir süre daha bağımsızlıklarını devam ettirdiler fakat başlarında bulunan Çi-çi öldükten sonra onlar da Çin’e bağlandılar. Çin hakimiyetinde hayatlarını sürdürmekte olan Güney Hunları bir süre sonra tekrar Çin’den ayrılıp bağımsızlarını kazanarak Çin hakimiyeti altından çıktılar. Fakat aralarında gene anlaşmazlık çıktı ve bu sefer de Kuzey ve Güney Hunları olmak üzere ikiye ayrıldılar. Kuzey Hun Devleti milattan sonra 156 yılında Sienpiler ve Çinliler’in saldırıları sonucu dağıldı. Güney Hun Devleti ise milattan sonra 216 yılında yıkıldı.

Asya Hun Devleti Siyasi Tarihi

Asya Hun Devleti’nin başında ilk olarak Teoman vardı. Daha sonra Teoman ölünce başa geçen Metehan’ın birçok siyasi politikası olmuştur. Örneğin Çin’e karşı izlediği politika. Asya Hun Devleti’nin Çin’e karşı izlediği politika Çin’in topraklarını fethedip yerleşebilecekken yerleşmemesi gibi bunun nedeni ise Çin’e yerleştiğinde Asya Hun Devleti’nde yaşayan insanların, Çin’in yoğun nüfusunun içinde milli benliklerini kaybedebileceklerinden korkmasından dolayıdır. Bu yüzden Çin’e yerleşmemiş sadece Çin’i vergiye bağlamıştır ve Çinlilerle yazılı antlaşmalar yapmıştır. Çinlileri ağır yenilgilere uğratmıştır.

Buna karşılık Hun akınlarından korunmak için Çin Seddi’ni yaptırmışlardır. Çinliler prenseslerini evlendirmek için Asya Hun Devleti’ne gönderiyorlardı. Ve Asya Hun Devleti’nin lüks merakından faydalanıp onlara ipek kumaşlar satıyorlardı. Bunları Büyük Hun Devleti ile aralarını iyi tutmak istediklerinden yapıyorlardı. Mete Han İpek Yolu Denetimini ele geçirerek ekonomiye de büyük katkılar sunmuştur, sağlamıştır. Türk tarihindeki ilk siyasi birlik Asya Hun Devleti ile başlamıştır. Mete Han ilk defa Türk devlet teşkilatını kurmuştur. Kurulan bu ikili teşkilat sağ sol ve orta olmak üzere ayrılıyor. Fakat bu sistem maalesef ki devletin çabuk yıkılmasına sebep olmuştur.

Asya Hun Devleti Özellikleri

Asya Hun Devleti’nin özellikleri nelerdir? sorusunu yanıtlayalım. Anadolu’ya giren ilk Türk Devleti olan Asya Hun Devleti’nin özelliklerinden en önemlilerinden birisi düzenli orduya geçilmiştir ve onluk sistem bulunmuştur. Bu durum eski Türk ordularını çok güçlü adeta yenilmez hale getirmiştir. Bu sayede tarihte Türk ordusu birçok zafer elde etmiştir. Onluk sistem bulunarak bugünkü kara ordumuzun temelleri atılmıştır. Onluk sistemi bulan kişi ise Asya Hun Devleti’nin kurucusu olan Teoman’ın oğlu Metehan tarafından bulunmuştur ve Metehan ıslıklı okları da icat etmiştir.

Ayrıca Metehan ilk defa Çinlileri yenilgiye uğratıp onları vergiye bağlayarak Çinlilerle yazılı antlaşma yapmıştır. Fakat Metehan Çin’e yerleşmek istememiştir ve Çinlileri sadece vergiye bağlamıştır. Bunun sebebi ise Çin’in nüfusunun çok kalabalık olması ve oraya yerleşen Türklerin kendi milli benliklerinden uzaklaşmasından korkmasından dolayıdır. Teoman zamanında (milattan önce 214 yılında) Hun akınlarına karşı Çinliler, Çin seddini inşa etmişlerdir. Hatta Çinliler evlenmeleri için Çinli prensesleri Asya Hun Devleti’ne gönderiyorlar ve Türk savaş taktiklerini öğreniyorlardı ve ülkemize ipek kumaşlar gönderdiler. Asya Hun Devleti’ne danışman adı ile bazı Çinli casusları bile sokuyorlardı.

Asya Hun Devleti Hanları

Asya Hun Devleti hükümdarları kimlerdir? sorusunu yanıtlayalım. Asya Hun Devleti’nde ilk kurucu Teoman olarak kabul edilir daha sonra Teoman öldükten sonra Teoman’ın isteği üzerine başa Teoman’ın küçük oğlu Metehan geçti. Metehan Dönemi çok parlaktı. Metehan Öldükten sonra başa Metehan’ın oğlu Ki-ok Asya Hun Devleti’nin başına geçti. O dönem de parlak bir dönem olarak yaşandıktan sonra başa Ki-ok’un oğlu Kün-çin geçti Kün-çin başa geçtikten sonra Büyük Hun İmparatorluğu ikiye bölündü ve Güney Hunları ve Batı Hunları olarak ikiye ayrıldı. Batı Hunlarının başına Çi-çi Güney Hunları’nın başına Hohanyeh geçti. (Daha detaylı bilgiyi üst kısımda vermiştik.)

Büyük Hun Devleti Kağanları Listesi

• Kurucusu Teoman’dır.
• Metehan
• Ki-ok
• Kün-çin

Hükümdar olan Kün-çin ile birlikte Asya Hun Devleti’nde Güney ve Batı Hunları olarak bölünmeler
başlamıştır. Güney Hunları: Hohanyeh, Batı Hunları: Çi-çi. Sonrasında önce Güney Hunları sonra Batı Hunları Çin’in hakimiyeti altına girdiler.