10. Sınıf Tarih 2. Dönem 1. Yazılı – Yeni Müfredata Göre (2023-2024)

Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’ne göre öğrencilerin başarısı; öğretim programı öğrenme kazanımları esas alınarak dersin özelliğine göre yazılı sınavlar, uygulamalı sınavlar, performans çalışmaları ve projeler üzerine alınan puanlara göre belirlenir. Tarih dersinde öğrenci başarısını tespit edebilmek için kullanılan araçlardan biri de yazılı sınavlardır. Bu yazımızda 10. Sınıf Tarih 2. Dönem 1. Yazılı örneğini paylaşıma açıyoruz.

10. Sınıf Tarih 2. Dönem 1. Yazılı

Tarih dersi yazılı sınavları ile ilgili 10. Sınıf Tarih 2. Dönem 1. Yazılı örneği aşağıda yer almaktadır. 10. Sınıf Tarih 2. Dönem 1. Yazılı örneği yönetmelik gereği açık uçlu sorulardan oluşmaktadır. Ancak 10. Sınıf Tarih 2. Dönem 2. Yazılı içine kısa yanıtlı, doğru-yanlış, eşleştirmeli veya çoktan seçmeli test gibi sorular da eklenebilir.

Aşağıdaki 10. Sınıf Tarih 2. Dönem 1. Yazılı örneği 2023-2024 eğitim öğretimi yılı için yeni müfredata göre hazırlanmıştır. Bu yazılı sınavda sınav kapsamındaki ilgili kazanımlardan 10 soru bulunmaktadır. 10. Sınıf Tarih 2. Dönem 1. Yazılı sınavı  içerisinde analiz ve değerlendirme düzeyindeki kazanımlara yönelik birden fazla soru yer almaktadır.  Bu tarih yazılı sınavı içerisinde yer alan sorular puanlanmamıştır. Puanlama işi tarih öğretmenine bırakılmıştır.

Tarih dersi öğretim programında yer alan becerilere ve kazanımlara göre hazırlanan 10. Sınıf Tarih 2. Dönem 1. Yazılı sınavını bilgisayarınıza kopyalayarak üzerinde düzenleme veya değişiklik yapabilirsiniz.

Yanıt Anahtarı: 10. Sınıf Tarih 2. Dönem 1. Yazılı cevap anahtarları sorulardan hemen sonra aşağıda ayrı bir başlıkta yer almaktadır.

2023-2024 10. Sınıf Tarih Dersi 2. Dönem 1. Yazılı Sınavı

2023-2024 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI

……………………………… LİSESİ

10. SINIF TARİH DERSİ 2. DÖNEM 1. YAZILI SINAVI

SORULAR

1. Osmanlı Devleti’nde bir öğrencinin Sahn-ı Seman Medreselerinde müderris olabilmesi için hangi aşamalardan geçmesi gerekmektedir?

2. II. Murad Dönemi’nde, madeni paraların üzerine Kayı damgasının basılmasının ve şehzadelere Oğuz, Korkut gibi adlar verilmesinin nedenleri nelerdir?

3. Osmanlı Devleti’nin Balkanlarda oluşturduğu Türk şehir modelinin genel özellikleri nelerdir?

4. Takıyüddin’in astronomi (gökbilim) alanında yaptığı çalışmalar ve bu çalışmaların Osmanlı Devleti’ne katkıları nelerdir?

5. İstanbul’un Fethi‘nden sonra Roma (Bizans) İmparatorluğu’nun yeniden canlanmasını önlemek için II. Mehmet (Fatih) hangi politikaları uygulamıştır?

6. İstanbul’un Fethi‘nin sonuçlarının Coğrafi Keşifler, Rönesans ve Reform gibi olgulara etkisi neler olmuştur?

7. I. Selim (Yavuz) döneminde, Mısır Seferi sonucunda Halifenin ve Kutsal Emanetlerin İstanbul’a getirilmesi Osmanlı Devleti’nin siyasi yapısını nasıl etkilemiştir?

8. Hint Deniz Seferlerinin başarısızlıkla sonuçlanmasının nedenleri nelerdir?

9. Osmanlı Devleti’nin, Venedik ve Fransa gibi devletlere kapitülasyon (ticari ayrıcalık) tanımasının nedenleri nelerdir?

10. II. Mehmet (Fatih) döneminde İtalya’daki Otranto bölgesine sefer düzenlenmesinin amaçları nelerdir?

---

2023-2024 10. Sınıf Tarih Dersi 2. Dönem 1. Yazılı Sınavı Yanıt Anahtarı

10. SINIF TARİH DERSİ 2. DÖNEM 1. YAZILI SINAVI

YANITLAR

Yanıt 1: Sahn-ı Seman Medreseleri, Osmanlı Devletinde bulunan eğitim yerlerinin arasında en iyi ve üst düzey öğretim ve eğitim veren bir eğitim yeridir. Bu kaliteli ve iyi eğitimin bulunduğu bu medreselerde bulunan müderrislerin de iyi ve zeki olması ve bilgi açısından yeterli olup olmadıklarını anlamak için birçok aşamadan geçirilmekteydiler. Bu öğrenciler müderris olmak için yeterli bilgi seviyesinde olup olmadıklarını ve gerekli bilmeleri gereken şeyleri öğrenmekteydiler.

Yanıt 2: Milliyetçi kültür anlayışlarının ve prensibinin oluşmasını sağlamak için bu damgalar basılmıştır. Yani aslında Farsların başlattığı kültür etkisinin ortadan kaldırılması istenmesi olabilir. Başka bir sebebi ise başka kültürlerin başlattığı kültür etkisinin etkisinin tamamen ortadan kaldırılmasının istenmesi ve bunun yanında ayrı bir kültür değerinin oluşmasının istemeleridir. Yani bir nevi Osmanlı Devletinin soylu ve köklü bir devlet olduğunu göstermek için kullanılmış olabilir. Bir başka sebebi de tarih şuurunun oluşması istenmesi ve kültürel değerlerin oluşması istenmesidir. Kısacası genellikle eğitim ve kültürel değerlerin korunması için böyle bir yola başvurulmuştur.

Yanıt 3: Şehir merkezlerinde bulunan bazı hamam, şifahane, cami, aş evi gibi topluma yararlı olan yerler yapılmıştır. Devlet genelinde yapılan yerleşmeler genişlemiştir. Yani daha dış bölgelere kaydırılmak denenmiştir. Şehirde dağılmış olarak bulunan sosyal yardım yerlerinin tek bir yerde toplanması için hepsi bir sitenin içinde toplandırılmıştır. Daha sonrasında şehir merkezine birçok iş alanı yapılmıştır. Sosyal yardım yapan yerlerin masraflarını karşılamak amacı ile vakıf olarak kira verilmiştir. Bu şekilde de sosyal ve ekonomik canlılık sağlanmıştır. Osmanlı Devletinin Balkan bölgelerinde oluşturmuş olduğu Türk şehir modelinde küçük bir bölge olan mahalle de aynı mescitlerde ibadet etmiş olan topluluğun, aile üyeleriyle beraber ikamet etmiş oldukları bölgenin bir kısmı olarak var sayılmıştır.

Yanıt 14: Takiyüddin; on altıncı yüzyılda Osmanlı İmparatorluğunda yaşamış olan ve yaptığı çalışmalar ile imparatorluğun en ünlü ve öneme sahip bilim insanlarındandır. Takiyüddin’in yamış olduğu en büyük çalışmalar: Osmanlı İmparatorluğunun tek ve ilk yapılan rasathanesinin kurulması aşamasında yapan kişilere liderlik yapmıştır. Bu rasathanede yapmış olduğu çalışmalar ile astronominin o dönemde Osmanlı Devletinde gelişmesini sağlayacak çalışmalar yapmıştır. Astronomiye ek olarak matematik hakkında da çalışmaları bulunmaktadır. Matematiksel ve astronomi ile alakalı yaptığı hesaplamalar ile ekvator ve dünyanın eliptik düzleminin arasında olan eğimin ölçümünü yapmıştır. Yaptığı bu ölçüm de günümüzde bile kesin olan hesaplama değerine yakın olan ölçülerden en yakınıdır. Ek olarak matematik alanında ondalık kesirler ve trigonometri alanlarında çalışmaları bulunmaktadır. Tanjant, kotanjant, kosinüs ve sinüs terimlerinin açıklamalarını yapmıştır. Bunların dışında da mekanik saatler, güneş saati, suyu çekme makineleri ve astronomik aletler yapmıştır.

Yanıt 5: Fatih Sultan Mehmet’in döneminde 1453 yılının 29 Mayıs gününde feth edilmesi ile birlikte Doğu Roma tamamen çökmüştür. Doğu Roma’nın da tekrardan canlanmasını önlemek için de önce Mora daha sonra Rum Trabzon Devleti feth edilmiştir.

Mora yarım adasının yönetim yetkisi en son olan Bizans imparatorunun yetkisi altındaydı. Fatih Sultan Mehmet 1460 yılında Mora yarımadasını feth ederek burada bulunan Rum despotlarını tamamen yok etmiştir. Haçlı Seferlerinin ardından Bizans imparatorluk hanedanından olan bazı kişiler Trabzon bölgesinde devlet kurmuşlardı. Fatih Sultan Mehmet, 1461 yılında Rum Trabzon İmparatorluğu’nu sona erdirerek Bizans’ın tekrardan canlanma umutlarını kökünden yok etmiştir.

Yanıt 6: İstanbul Fethinin sonuçları: Osmanlı İmparatorluğu’nun İslam dünyasındaki otoritesi artış gösterdi. İstanbul’un feth edilmesi ile sur ve kalelerin toplar ve gülleler ile kolay bir şekilde yıkılabildiği fark edildi. Yaşanan bu gelişme mutlak krallıkların güçlerinin artmasında ve Avrupa bölgesinde derebeylik rejiminin yıkılmasında büyük bir etkiye sahiptir. Osmanlı Devleti bir İmparatorluk olarak kabul edilmeye başlanmıştır. İstanbul bölgesi bu imparatorluğun başkenti durumuna gelmiştir. Osmanlı İmparatorluğu’nun Rumeli ve Anadolu topraklarının arasında bulunan engel tamamen kalkmıştır. Bu şekilde de toprak bütünlüğü sağlanmıştır. Sultan Mehmet’e Fatih ünvanı verilmiştir ve Osmanlı İmparatorluğu’nun kurulma dönemi tamamen son bulmuştur. Bunun ardından yükselme dönemi başlamıştır. Karadeniz ticaret yolunun Osmanlı İmparatorluğu’nun kontrolünün altına girmesi ile birlikte Batı Avrupanın kıyısında olan devletlerin açık denizlere açılarak başka ticaret yolları aramaya başlamaları da Coğrafi Keşiflerin başlamasında büyük bir etki sahibi olmuştur.

Yanıt 7: Yavuz Sultan Selim döneminde yapılan Mısır Seferi’nin sonuçlarından en büyüğü Memluk Devleti’nin yıkılmasıdır. Bu yıkılmadan başka Filistin, Suriye, Hicaz ve Mısır Osmanlı’nın egemenliği altına girmiştir. Bu bölgelerin toprakları Osmanlı Devleti’ne ait olmuştur. Kutsal emanetler, Medine ve Mekke’nin anahtarı İstanbul bölgesine gelmiştir. Bunun sonucunda da halifelik Osmanlı Devleti’ne geçmiştir. Bunun da sonucunda Osmanlı Devleti’nin İslam dünyasında olan saygınlığı artış göstermiştir. Sonuç olarak halifenin ve kutsal emanetlerin İstanbul’a getirilmesi Osmanlı’nın saygınlığının artmasına katkı sağlamış bulunmaktadır.

Yanıt 8: Hint Deniz Seferleri‘nin düzenlenmesinde Portekiz asıllı baharat ticaretinin ele geçirilmek istenilmesi, bu bölgedeki Müslüman devletlere saldırılması, Basra Körfezine Portekizli baharat ticaretini ele geçirmek istemesi, bölgedeki Müslüman devletlere saldırması, Kızıl Deniz’e ve Basra Körfezi’ne çıkışların ve girişlerin kapatılması Kızıldeniz yolu ile hacca gitmeye çalışan Müslüman insanlara saldırı düzenlenmesi gibi sebepler yatmaktadır. Başarısız olunmasının nedeni ise Osmanlı Devleti’nin birliklerinin bu okyanuslara dayanıksız olması, yapılan bu seferlere yeteri kadar önem verilememesi, Portekizlerin donanmalarının daha güçlü olması Kızıldeniz’e giriş çıkışı engellemesi Kızıldeniz yolunu kullanarak hacca gitmeye çalışan Müslümanlara saldırması ve olayın geçtiği Hint Denizi’nin Osmanlı donanmalarının kaptanları tarafından bilinmemesidir.

Yanıt 9: Osmanlı Devleti, Avrupa bölgesinde ortaya çıkmaya başlayan savaşların sonucunda Avrupa devletlerinden pay çıkarmak amacı ile Fransa ve Venedik bölgelerine Kanuni Sultan Süleyman tarafından kapitülasyon (ayrıcalık) tanınmıştır. Ancak daha sonra uyguladığı bu politika Osmanlı Devleti’nin ekonomisine daha da zararda bulunmuştur ve bunun sonucunda da Lozan Antlaşması geçerliliğini yitirmiştir. Yani sonuç olarak uyguladığı politika başka büyük devletlerden pay alarak yeniden canlandırmaya çalışmaktır ancak bu politika daha da kötü bir ekonomiye sahip olmalarını sağlamıştır yani bence kötü ve uygulanmaması gereken bir politikadır.

Yanıt 10: Fatih Sultan Mehmet döneminden beri Osmanlı halkının en büyük amaçları Kızılelma’ya ulaşmak, Roma’yı fethetmektir. Fatih Sultan Mehmet ise Roma’nın üstünde onun da hakkının olduğunu söylemesi ve Roma şehrini ele geçirmek için bazı yerleri ele geçirmesi gerekmiştir. Aslında Otranto fethinin asıl sebebi de bu olarak sayılmaktadır. Fatih Sultan Mehmet, Arnavutluk’u feth etmek amacı ile bu bölgeye bir sürü asker göndermiştir. Bu askerler Dalmaçya kıyısını geçtikten sonra saldırılarını arttırdıkça Adriyatik Denizi’nin karşı kısmında yani İtalya şehrinde bir panik başladı. Osmanlı Devleti askerleri yangın çıkarmaya başladıkça Venedik’te bulunan kilise de alarmlarını çalmaya devam ediyordu. Bu askerler 1477 senesinde İtalya şehrinin kuzey doğu kısmında bulunan bir şehre gizlice gelerek yerleşim yerlerinden bazılarını sömürdüler.

---

Tüm Yazılı Sınavlar: Tarih dersi yazılı sınavları ile ilgili örnek sınavların tamamını incelemek için Tarih Dersi Yazılı Sınavları – Yeni Müfredata Göre (2023-2024) başlıklı yazımızı ziyaret edebilirsiniz.