Barış Manço Kimdir? Barış Manço Hakkında Bilinmeyenler

Bu yazımızda Türkiye’de rock müziğin öncülerinden olan özellikle Anadolu Rock türünün kurucuları arasında gösterilen Barış Manço hakkında bilinmeyenleri yazdık. İşte Barış Manço’nun hayatı;

Barış Manço kimdir?

Anadolu topraklarında yetişmiş olan sanatçılar arasında, belki de en fazla başarıya imza atmış, en tepeye gelmiş, en çok Türk ismini duyurmuş insan olan Barış Manço, sadece bir müzisyen değil; aynı zamanda besteci, şarkı sözü yazarı, yazar, ses sanatçısı, televizyon programı sunucusu ve yapımcısıdır. Ayrıca gelmiş geçmiş tüm Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları arasında en çok ülkeyi gezmiş, 150’den fazla ülkeyi 40 yıla sığdırmış bir gezgindir. Kendisi halk arasında dış görünüşünün olmazsa olmazı olan uzun ve her zaman bakımlı olan saçları, asla çıkarmadığı ve kendisiyle özdeşleşmiş yüzükleri ile hem ülkemizde, hem de ülkemizin dışında kendini tüm Dünya’nın zihnine kazımayı başarmıştır.

Barış Manço Hayatı

Barış Manço, 2 Ocak 1943 tarihinde saat 02.00’iken Üsküdar Zeynep-Kamil hastenesinde doğmuştur.
İsmail Hakkı Bey ile Rikkat Uyanık Hanım’ın ikinci oğlu olarak doğan Barış Manço, ekonomik krizin ve 2. Dünya Savaşı’nın en azgın olduğu dönemde dünyaya gelmiştir. Ailesinin abisine Savaş adını vermesinin ardından; İsmail Hakkı Bey, dünyaya barış gelmesi umuduyla adını Barış koymuştur. Barış Manço, aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki ilk Barış isimli erkektir.

Ailesi her ne kadar adını Barış koymuş olsa da Manço, hayatının uzun bir dönemi boyunca Küçük Ayı olarak tanınmıştır. Galatasaray Lisesi’nde okuyan abisi Savaş Manço’nun okuldaki lakabının ‘Ayı’ olmasına karşın, Küçük Kardeşi olan Barış’ın da onlarla beraber okuyacağı öğrenildiğinde lakapları Büyük Ayı ve Küçük Ayı olmak üzere değiştirilmişti.

1957 yılında, Ramazan Bayramında, Babaannesi Nimet Hanım’ı yitirmiştir. Bu ayrılıktan çok etkilenen Manço, yıllar sonra babaannesi adına Gülpembe şarkısını yazmıştır.

Türk Müziği’nin efsanelerinden olan Barış Manço, müzikle daha küçük yaşlarında tanışmıştır. Annesinin bir ses sanatçısı olması, onun müziğe pek yabancılık çekmemesini sağlamıştır. 14 yaşında sınıf arkadaşlarıyla birlikte Galatasaray Lisesi’nde Kafadarlar adlı grup ile müzik hayatına atılmıştır.

İkinci grubu de Haramiler yine Galatasaray Lisesi’ndeki arkadaşlarından oluşuyordu ve birlikte çalışmıştır. Manço, Haramiler ile birlikte dönemin popüler parçalarını yorumlamıştır.

Manço, 1958 yılında ilk defa sahneye çıkmıştır. 1958’in Mart ayında kuzeni Aysel’in evlendiği akşam, biri Jailhouse Rock olmak üzere iki Elvis Presley şarkısı söyleyen Manço, müziğin üzerindeki etkisinden ve gelecek planlarından emin olmuştur.

1959 yılının Nisan sonunda Galatasaray Lisesi konferans salonunda ilk resmi konserini veren Manço, konserinden sadece 1 hafta sonra, 4 Mayıs 1959’da babası İsmail Hakkı Bey’in ani ölümüyle yıkılmıştır.

Barış Manço’nun Müziğe Başlaması

1960’lı yıllarda Barış, müzik dünyasında yer almayı aklına kazımıştır. Henüz 14 yaşında iken Galatasaray Lise’sindeki arkadaşlarıyla kurduğu grubu Kafadarlar ile beraber, İstanbul, Taksim’de B-B+ mekanlarda sahne alıyordu. Dönemin radyolarının vazgeçilmezleri olan şarkıları seslendiren Barış ve Kafadarlar, okul dönemi bitince dağılıyorlardı.

1962 yılında, Galatasaray Lisesi’nde 11. sınıfı geçemeyen Barış, Paris’e gidip, Güzel Sanatlar Akademisi’nde, müzik alanında yüksek öğrenim görmek istediğinden, imkanları çok daha fazla olan Özel Şişli Koleji’ne gitmiş ve 1963 yılında bu okuldan lise diplomasını almıştır.

1963 yılında ise diplomasıyla beraber, Salyangoz ticareti yapan bir firmanın kamyonunda, tercüman ve muavin göreviyle İstanbul’dan Lion’a; Lion’dan ise Paris’e otostop ve tren eşliğiyle giden Manço, Güzel Sanatlar Akademisi’nde müzik öğrenmeyi çok istiyordu. Fakat ilerleyen zamanlarda maddi sıkıntılar nedeniyle, Belçika’da yaşayan abisinin yanına, Liege şehrine gitmiştir.

Burada çoğu zaman Türk turist ve iş adamlarına tercümanlık yaparak, veya Türk işçilere, Türkiye’den getirttikleri filmleri ve dizileri göstererek geçimlerini sağlarlar. Müzik aşkıyla bu kadar fedakarlık yapan Manço, tüm aksiliklere rağmen müzikten uzaklaşmaz ve her zaman kendi imkanlarıyla amatör müzik yapar.

Müsait olduğu zamanlarda Paris’e geçerek plak şirketleriyle görüşen Barış, ünlü Fransız stand-up’çı Henri Salvador‘un plak şirketinden 1964 yılında 4 parçadan oluşan bir EP çıkarır. Fransa’daki bu ilk albümün ardından, Belçika’da bulunduğu yıllarda Les Mistigris isimli bir grupta, Belçikalı müzisyenlerle beraber çalışır ve Aman Avcı Vurma Beni ve Bizim Gibi adlı parçaları kaydeder. Bu grupla Almanya, Belçika, Fransa gibi ülkelerin dışında Türkiye’de de konserler vermiştir.

Barış Manço’nun Avrupa’daki Müzik Çalışmaları

1967 yılında ise 1969 yılına kadar beraber olacak olan Kaygısızlar grubunu kurar. Bu grubun üyeleri arasında, günümüzde MFÖ grubunun bir parçası olarak tanınan “Mazhar Alanson ve Fuat Güner” vardır. Grupla beraber çıkardıkları, Karanlıklar İçinde ve Keep Lookin parçalarında yabancı bestecilerin şarkılarından yararlandı. Yine bu grupla yurt dışında da nam salma doğrultusunda faaliyetler gösterdi ve Fransa’da grubun ikinci yılında kaydettikleri “Trip” ve “Susanna” isimli parçaları single olarak çıkartmaya çalıştı. Kaygısızların sonunu ise Trip adlı şarkıyı kaydettikten ve meşhur ettikten sonra grubun Barış dışındaki üyelerinin yurtdışında bir hayat yaşamakta zorlanması getirdi. Grup her ne kadar dağılmış olsa da Barış Manço’nun ihtiyacı olduğunda stüdyoya girmişlerdir. Kaygısızlarla beraber Avrupa’da belli bir başarı ve isim kazanmış olan Barış Manço, grubun ayrılması üzerine kendine yeni bir Avrupalı grup bulup onlarla çalışmaya başlamıştır.

Londra’da, Hyde Park’ta tanıştığı İngiliz kökenli “Jonathan Glemser”, Amerika kökenli müzikolog “Jonathan”, Tunus kökenli davulcu “Mounir” ve Kafkasya kökenli basgitarist “Onkan” dan oluşan grup böylece kurulmuş oldu. 5 ayrı kültürden gelen müzisyenler topluluğu, 5 farklı müzik anlayışı ve icrası içinde bir çok yeni şeyler öğrendi Barış. bugün 7 den 77 ye herkesin ezbere bildiği Dağlar Dağlar isimli parçasını bu grup eşliğinde, grup arkadaşlarından öğrendiği bilgiler ışığında kaydetti.

Fransa ve Belçika’da zor şartlar altında aldığı müzik eğitimini tamamlayan Barış’ın amacı grubuyla birlikte Türkiye’ye dönüş yapmaktır. Fakat hiçbir müzisyen arkadaşının Türkiye’ye geçmek istememesi üzerine, yalnız kendisi ve gitarıyla beraber ülkesine döner.

Barış Manço ve Moğollar

Barış’ın Türkiyeye dönüş yılı 1970 yılı itibariyle, aranjman modasına karşı tepkiler başlamıştır. Bu tepkinin çıktısı ise yeni oluşan bir müzik turu olan Anadolu Pop ve Anadolu Rock’tır. Bunun yeniliği bir avantaj olarak gören Barış; Fuat Güner ve Mazhar Alanson’la beraber kurdukları grubu, Kaygısızlar’ı geri toplar.

Barış Manço artık hızlı bir şekilde müzik piyasasında yükselmektedir. Bu dönemlerde ise kendisinden yıllardır beklenen bombayı patlatır. Barış Manço, Kaygısızlar grubu ile 1970’lerin başında çıkarttığı “Dağlar Dağlar” 45’liği çıktıktan 6 ay sonra tüm Türkiye genelinde 700 bin belki de daha fazla adet eve girmiştir.

Yabancı gruplardan, finanasal ve jepolitik nedenler sebebiyle ayrılmak durumda kalan Barış Manço, 1971 yılında bu soruna, Avrupa’da bir kariyer yapmak isteyen bir Türk grub sayesinde bir çözüm bulur. Moğollar adlı bu grup, Anadolu Pop’un kurucuları olarak anılmaktadırlar. Bu grupla İşte Hendek İşte Deve, Katip Arzuhalim ve Binboğanın Kızı isimli parçaları kaydeden Barış, Moğollar’ın Barış Manço öncesinde kaydettikleri “Danses et Rythmes de la Turquie D’hier A’Aujourd’hui” isimli albümle başarılı olmaları ve Jimi Hendrix ve Pink Floyd gibi tüm dünyada ün yapmış sanatçıların aldığı “Academie Charles Cross Grand Prix Du Disque” isimli ödülü kazanmaları ve tamamen yurt dışında çalışmak istemeleri sonucunda, Barış Manço ile yolculuklarına son verme kararı alırlar.

Barış Manço ve Kurtalan Ekspres

Moğollar’ın üyelerinden olan Engin Yörükoğlu ile beraber yurda dönen Barış Manço; Celal Güven, Ohannes Kemer, Özkan Uğur ve Fuat Güner gibi müzisyenlerle beraber ölüm gününe dek kendisinden ayrılmayan Kurtalan Ekspres grubunu kurdu. Bir kaç değişimden sonra ideal kadrosuna ulaşan Kurtalan Ekspres ve Barış Manço birlikte bir çok başarıya imza attılar.

1972’de Kurtalan Ekspres ile ilk 45’liği olan Ölüm Allah’ın Emri / Gamzedeyim Deva Bulmam piyasaya sunulduktan sonra 20 ay kadar bir süre, askerlik sebebiyle müzikten ayrı kalmıştır. Askerden döndüğü 1975 yılında ise Barış Manço ilk Long Play’ini hazırlar ve piyasaya sunar. Barış Manço bu albüm için bir kere bile stüdyoya girmemiştir. Ellerinde daha önce kaydettirdiği parçaları 45’lik olarak çıkartmanın zor olacağını düşünerek albüm yapmaya karar vermiştir. Böylelikle 1975 yılında Türkiye’nin kısıtlı senfonik rock albümlerinden “2023” piyasaya çıktı. Albümde yine Türkiye’nin kısıtlı Rock Operalarından “Baykoca Destanı”, ve de Türkiye’nin 100. Kuruluş yıl dönümünü konu alan 2023 gibi parçalar yer aldı.

1976 yılında, Long Play’i ile Türkiye’de tanındıktan sonra, yine Avrupa’da kariyer yapma amacıyla çalışmalarına başladı. Bütün yılını Belçika’da geçiren Barış, bir Amerikan firması olan CBS ile anlaşma imzalamıştır. George Hayes Orchestra’sıyla iş birliği içinde kaydedilen Barish Mancho isimli albüm 1976 yılında, ilk önce Belçika ve Hollanda’da, daha sonra Fransa, Fas, Fildişi Sahilleri gibi ülkelerde piyasaya çıktı ve büyük olmasa da küçümsenemeyecek bir başarıya ulaştı.

Lale Manço ile Evliliği ve Çocukları

Barış Manço, ilk evliliğini Belçika’da yaptı. Bir giyim mağazasında satış sorumlusu olarak çalışan Marie-Claude adlı bir kızla tanıştı ve ardından 6 yıl beraber aynı evde yaşadılar. 6 yılın ardından, bu ilişkiyi resmiyete 31 Ocak 1970 günü Liêge’de evlenerek döktüler, fakat 6 ay sonra, 16 Temmuz 1970 günü yollarını ayırdılar. Gerçek hayat arkadaşı olan, “benim her şeyim” dediği Lale Manço’yu, 1975 yılında tanır. Çiftin tanışması, ablasına misafirliğe gelen Lale’nin, telefon bozulunca eniştesinin arkadaşı olan üst kat komşusuna telefon etmeye çıkmasıyla gerçekleşir.

Kapıyı açan Barış Manço’ya “Telefon edebilir miyim?” diye soran Lale, aldığı cevap karşısında şaşıp kalır. “Benimle evlenirsen edebilirsin” der Barış Manço. “Neden olmasın” diyen Lale, içeriye girerek telefon konuşmasını gerçekleştirdikten sonra teşekkürünü eder ve parasını ödemeyi teklif eder. Bu sefer aldığı yanıt karşısında bir kez daha şaşkına döner. “Nasıl olsa evleneceğiz ne parası” der Barış Manço. Ve 1978 yılında bir nikah töreniyle resmen hayatları aynı haneye sığdırırlar. 19 Mayıs 1981’de Doğukan Hazar Manço, 24 Temmuz 1984’te de Batıkan Zorbey Manço dünyaya gelir.

Barış Manço ile 7’den 77’ye Programı

Yıllarca tüm dünyayı gezerek elde ettiği bilgi ve kültür birikimden her kuşağın faydalanmasını istediği için, aynı zamanda da tüm işlerini bırakıp gezmek istediği için, 1988 yılında Türkiye’nin o zamanda tek kanalı olan TRT 1’e bir teklifte bulundu. Kendi deyimiyle “Çocuk ve aileye yönelik eğitici ve eğlendirici bir dünya belgeseli” çekmeyi planlıyordu Manço. Televizyon ekranına ilk taşındığı günden itibaren milyonların dikkatini üstüne çeken Barış Manço ile 7’den 77’ye, bugüne kadar başardığı her şeyi yanında, onun bir başka yavrusu, tanınması ve hatırlanması için farklı bir sebep oldu. Bu meşhur programın çekimi için oluşturulan TV ekibi, Dünya’nın tüm iklimlerine, kıtalarına ayak bastı ve her yerden görüntüleri Türk televizyonlarıyla buluşturdu.

Adam Olacak Çocuk Programı

Dönemin en ünlü insanlar, yazarlar, düşünürler, astronotlar, sporcular, süper hatta megastarlar, şairler ve birçok devlet başkanı ona konuk oldular. Bu program Türk Televizyonunun da belki yıllar geçse de kırılamayacak rekorlara ve toplanamayacak ödüllere layık görüldüyse de, Barış Manço’nun yaşlanması ve içindeki çocuk sevgisi ve işe başladığı andan itibaren çocuklara şarkı söyleme aşkı baskın gelince; programın adı ve teması değişti fakat başarısı sabit kaldı. Programın adı artık Adam Olacak Çocuktu ve teması, o hafta için seçilen çocuklar gelip Barış Abilerine yeteneklerini gösterirlerdi. Barış Abileri de her zaman onlara 10 10 10 verirdi. Kalbindeki çocuk sevgisi, öz evlatlarını sarmalamakla kalmayıp dünyanın tüm çocuklarını sevmeye, problemlerini dinlemeye sürükledi Manço’yu… Ak ve gür saçlarının örttüğü vücudundaki yüreği, şimdi adam olmuş çocukların gülümseyen dudaklarında hayat buldu.

Barış Manço’nun Ölümü

1982 yılında onu ilk defa zorlayan kalp hastalığı, 1999 yılında gözlerini yummasına sebep oldu. 31 Ocak 1999, saat 23.30’da hastaneye getirildiğinde 1 saat öncesinde hayata elveda ettiği öğrenilmiştir.

Türkiye’nin müzik tarihinin en önemli insanlarından biri olan Barış Manço, el attığı her işte başarılı olmayı başarmış ender insanlardan biridir. Fakat bütün bilgisini bizimle paylaşamadan aramızdan ayrılan Manço’nun evi şu anda hayatını anlatan bir müze olarak işlev görmektedir.

Barış Manço’nun Gittiği Okullar

Barış Manço, ilkokul eğitimine Kadıköy Yeldeğirmeni Mustafa Kemal Paşa İlkokulu’nda başlayıp, 4. Sınıfta Ankara Maarif Koleji İlkokulu’nda bir yıl geçirip, ilkokul eğitimine Kadıköy Yeldeğirmeni Mustafa Kemal Paşa İlkokulu’nda bir son vermiştir. İlkokul bittikten sonra ortaokul ve liseyi zamanında beraber okunduğu için Galatasaray Lisesi’nde okumuştur. 11. Sınıfta ise yurt dışında müzik okumak istediği için imkanları daha geniş olan, Özel Şişli Koleji’ne gitmiştir.

Barış Manço’nun Albümleri

Barış Manço’nun bir tanesi ölümünden sonra yayınlanan toplam 11 stüdyo albümü vardır. Bunların dışında konser, toplama ve saygı albümleri de vardır. İlk stüdyo albümünden önce de çok sayıda 45’lik yayınlamıştır.

Stüdyo Albümleri

• 1976 – Baris Mancho
• 1979 – Yeni Bir Gün
• 1980 – Disco Manço
• 1981 – Sözüm Meclisten Dışarı
• 1983 – Estağfurullah… Ne Haddimize!
• 1985 – 24 Ayar
• 1986 – Değmesin Yağlı Boya
• 1988 – Ful Aksesuar’88 Manço: Sahibinden İhtiyaçtan
• 1989 – Darısı Başınıza
• 1992 – Mega Manço
• 1995 – Müsaadenizle Çocuklar
• 2018 – Golden Rollers (1965’te Belçika’da kayıt edilen ama önce piyasaya çıkmayan şarkılar.)

Konser Albümleri

• 1996 – Live in Japan

Toplama Albümleri

• 1972 – Dünden Bugüne
• 1977 – Sakla Samanı Gelir Zamanı
• 1993 – Barış Manço Klasikleri: Dağlar Dağlar
• 1995 – Best Album
• 1995 – Barış Manço
• 1999 – Mançoloji
• 2009 – Kızılcıklar Oldu mu (1966 Plak Kayıtları)

Saygı Albümleri

• 2002 – Yüreğimdeki Barış Şarkıları
• 2007 – Barış Manço Çocuk Şarkıları Volume 1
• 2010 – Barış Manço Çocuk Şarkıları Volume 2

Barış Manço’nun Aldığı Ödüller

• Altın Plak Ödülü (1970)
• Yılın Bestesi Ödülü (1970)
• Hey Dergisi, Yılın Erkek Sanatçısı Ödülü (1973)
• Yılın Topluluğu Ödülü (1973)
• Hey Dergisi, Yılın Düzenlemesi Ödülü (1973)
• Her Dergisi Yılın Erkek Sanatçısı Ödülü (1979)
• Yılın Albümü Ödülü (1979)
• Orfe Altın Madalya Ödülü (1980)
• Uluslararası Kültür Ve Barış Ödülü (1991)
• Pamukkale Üniversitesi Onursal Doktora (1995)
• Hürriyet Altın Kelebek Tv Yıldızları En İyi Çocuk Programı Ödülü (1997)
• Liege Prensliği Onursal Hemşerilik Beratı (1997)

Barış Manço’nun Ünvanları

Barış Manço, 40 yıl içersinde gezdiği ülkelerden ve yaşadığı vatanı olan Türkiye’den aldığı toplam 300 ödülün dışında, aynı zamanda aşağıdaki ünvanlara da sahiptir;

• Türkiye Cumhuriyeti: Devlet Sanatçısı (1991)
• Hacettepe Üniversitesi: Onursal Doktora (1991)
• Japonya Soka Üniversitesi: Uluslararası Kültür ve Barış Ödülü (1991)
• Belçika Krallığı: Leopold II Şövalyesi Nişanı (1992)
• Fransa Cumhuriyeti: Edebiyat ve Sanat Şövalyesi Nişanı (1992)
• Pamukkale Üniversitesi: Onursal Doktora (1995)
• Japonya Min-On Sanat Vakfı: Yüksek Şeref Madalyası (1995)
• Belçika Liege Prensliği: Onursal Hemşehrilik Beratı (1997)

Not: Bu konuyla ilgili olarak Rock Müzik Nedir? Türkiye’de Rock Müzik Tarihi başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.